Монография оқытушы-ұстаздарға, студенттер, магистранттар, докторанттар мен ғылыми зерттеушілерге, тәрбиешілерге, спорт жаттықтырушыларына және жалпы ұлттық халық ойындары мен спорты туралы білгісі келетін көпшілікке арналған
жүктеу/скачать 481,78 Kb.
|
ҚАЗАҚТЫҢ ҰЛТТЫҚ ойындары
- Бұл бет үшін навигация:
- «Балалармен ойнайды, Ойнап жүріп ол бала, Кеудеге ақыл ойлайды». (Қазақ халқы нақыл сөздері) Мазмұны
| ӘОЖ
КБЖ ISBN 978-601-04-3094-5 © Алимханов Е., 2017 © Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, 2017 Бала ойынмен өседі. Ойын – бала еңбегінің көрінісі. Ойын – ой мен денені өсіреді. Ойна да, ойла. Ойын үнемі жаңа, себебі оны өмірге келген жаңа ұрпақ ойнайды. «Балалармен ойнайды, Ойнап жүріп ол бала, Кеудеге ақыл ойлайды». (Қазақ халқы нақыл сөздері) Мазмұны Алғы сөз........................................................................................................3 Қазақтың ұлттық халық ойындарының теориялық-педагогикалық тұрғыдан қарастырылуы.........................................................................................5 Қазақтың ұлттық халық ойындарының тарихы ............................26 Қазақтың ұлттық халық ойындары мен спортының педагогикалық мәні.........................................................................................................................64 Қазақтың ұлттық халықойындарының этнопедагогикадағы орны........................................................................................................................72 Қазақтың ұлттық халықойындарындағы салт-дәстүрлер, наным-сенімдер .................................................................................................................92 Қазақтың ұлттық халық ойындары мен спортын топатау, жүйелеу және атаулар беру..................................................................................................99 Қазақтың ұлттық халықойындары мен спорт түрлеріндегі кәсіптік сөздер, ұғымдар ..... ...................................................................................... 109 Қазақтың ұлттық ойындарының спорт түрлеріне айналуы.........115 Қазақтың ұлттық халық ойындары мен спорттарыныңмазмұны мен ережелері.......................................................................................................123 Қазақтың ұлттық халық ойындары және спорт тізімі ............ 240 Педагогикалық анықтамалар мен сөздіктер ................................250 Қорытынды Қолданылған әдебиеттер Алғы сөз Монографиялық жұмыста қазақ халқының дәстүрлі мәдениетінің ажырамас бір бөлігі болып саналатын қазақтың ұлттық халық ойындарының теориялық-педагогикалық тұрғыдан қалыптасуы, ойындардың қоғамдағы әлеуметтік, тәрбиелік, рухани орнын анықтай келе, ойындарды барлық жастағы адамдар арасында ұтымды дене тәрбиесі құралы ретінде пайдалануды іске асыру мақсаттары қойылды. Сонымен қатар тарих толқынында ұмытылған, шеттетілген ойындарды да халық арасынан жинақтау іске асырылды. Монографияда елімізде ойындарға байланысты қорғалған ғылыми зерттеу жұмыстары, баспадан шыққан кітаптардағы, журналдардағы, газеттердегі ойындар туралы деректер берілумен қатар, ойындарды топтау, жүйелеу, ойындарға атаулар беру, кәсіби сөздерді жинақтау іске асырылып, педагогикалық анықтамалар берілді. Көптеген ойындардың ел ішінде бірнеше атаулармен кездесетіндіктері мысалы: «бестас» ойынының «қақпақыл», «тоғызтас» деген атаулары болса, жамбы ату, «айқабақ» немесе «алтын қабақ» деп аталып, «теңге ілу», «күміс алу», «салма ілу» деген аттары бола тұра, олардың бір ойын түрі екендігі көрсетіліп және ойынның бірнеше нұсқаларының бар екендігі нақтыланды. Ойындарды топтау барысында дәстүрлі ойын-сауық түрлері жеке топтастырылып, ұлттық спорттық ойындарына ережесі қалыптасып бекітілген, спорттық жарыстар өткізілетін ойындар енді, мал, жан-жануарларды қолданып немесе соларға еліктеп ойналатын ойындар жеке, жаңадан қалыптасқан ойындар жеке топталып, ал мазмұны қарапайым, ойнауға жеңіл, уақыт өткізуге қолайлы ойындар ермек ойындары деп жеке топтастырылып берілді. Ұлттық ойындардың педагогикадағы және этнопедагогикадағы мәнін ашу барысында алдымен ойындардың жас ұрпақтың дене қабілеттерінің өсіп-дамуына, танымдық дүниесінің қалыптасуына, сауаттылықты ойын арқылы жетілдіру, ойындардың адам мінез-құлқына әсері, ұлттық тәрбиемен сусындауына жол ашу сияқты маңызды бағыттары бойынша халқымыз жинақтаған дана тәрбиесін жинақтаушы ағартушылар, зерттеушілер, ұстаздардың еңбектеріне баса көңіл аударылды. Сол арқылы қазіргі жас ұрпақты ұлттық мәдениетті, салт-дәстүрді сақтаушы, жалғастырушы ретінде қалыптасуына ықпал ету мақсаттары қойылды. Монографияға енген барлығы 326 ойынның мазмұны, ойнау ережесі берілді, сонымен қоса халық арасында бұрында болған, қазірде ұмыт болған ойындар тізімі де енгізілді. Ойындарды күнделікті өмірде қолдануды, таңдап алуды жеңілдету мақсатында ойындар кесте түрінде бірнеше топтарға бөлініп, қолдануға керекті құрал-жабдықтар, ойын барысындағы негізгі дене қозғалыс түрлері, ойынның топтық немесе жекелей түрлері көрсетіліп берілді. жүктеу/скачать 481,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|