Н. Д. ОҢдасынов ? Арабша-қазақша түсіндірме сөздік
жүктеу/скачать 9,76 Mb.
|
тәржімеші — аударушы (тілден тілге). С.Көбеев Крыловтың қырықтан астам мысал өлеңін аударып, «Үлгілі тәржіма» деген атпен баспаға ұсынады. Жыршы - И.Крылов. Тәржімеші - Спандияр Көбеев («Қ Ә. Т.»). Сонда тәржімеші Абай түпнұсқа жетегінде қалмай, жарысып, керек жерінде озып аударды (А. Нысаналин); тәржімалану. Астаналық газет-журнал беттерінде алтай ақындары мен прозаиктерінің көркем дүниелері үзбей тәржімаланып келеді (С. Каташ); тәржімелену. Серия кітаптарының оқырмандарға кең таралмауының тағы бір себебі - тәржімеленетін туындыларда бір жүйелілік болу керек (Қ. Ергөбеков); тәржімалау. Сәбит Мұқановтың «Қашқар қызы» пьесасы ұйғыр тіліне түпнұсқасынан тәржімаланған («Қ. Ә.»). Талантты жастың жақсы еңбегін көріп, оны қазақшаға тәржімалауға бекінген және қазақша мейлінше жатық, жақсы жеткізген (Т. Тоқбергенов); тәржімелеу — аудару. Бұдан біз аударманы оңай кәсіп етуді емес, Абайдың Бунин талантын тереңінен танып, көкірек көзімен сәулелендіріп, тәржімелегенін көреміз (А. Нысаналин). Сапарғали Бегалин орыс жазушылары мен ақындарының шығармаларын қазақшаға тәржімелеп, әдебиетіміздің алтын қазынасына қосты (С. Омаров); тәржімалаушы. Драматург Әлжаппар Әбішев пен жазушы шығармаларын тәржімалаушылардың бірі және аудармашы — Хасен Өзденбаев Шолохов шығармаларының тәлімділік қасиеттеріне тоқтады (Т. Әлімқұлов). ترقى (тараққа) тараққи — алға басу, үдеу, прогресс. Ұмтыл, ілгері аяқ басқан қандай! Пән оқып, тараққиға асқан қандай! (С. Торайғыров). Отан үшін күш аяп, мал қызғанба, Пайдагерлік лайықдыр әрбір жанға. Ата, ана қардаш кібік міллет сүйсін, Болмаса, адам болып кірме санға. Тараққи деген сөзді масқара етпе, Міллетке қызмет ет, қырын кетпе (Мақыш); тараққишыл — прогресшіл. Жәдитше айтсақ — тараққишыл (І. Жансүгіров). ترك (тарака) тәрк — қалдырып кету, тастап кету, дүние жимаушылық. Тыныштықты, шын достықты тәрк етті, Оны тастап, жат дүниеден нені күтті? (I. Жансүгіров). Қанатын сілкіп тастап таудағы түн, Тәрк етіп ұшырады тәтті ұйқысын (Т. Әлімқұлов); тәркі. Пайданы көп іздедік зиян кештік, Қолға түссе қылмайды дүние көптік. Жақсылар күйеу сыйла деп кетіпті, Тәркі сүннәт болған соң, сізді сөктік (Нармамбет). Бенделіктің кәмәлаты әулиелікпен болатұғын болса, күллі адам тәркі дүние болып һу деп тариқатқа кірсе, дүние ойран болса керек (Абай); тәрік. Дос болған соң әзәлдан, «Әмірді тәрік еттің» деп, Құдіретті мұны шал алған (Базар жырау). Хат жаздым ұшырауға сегіз салға, Тәрік еткен дүниені семіз салға (Ұлбай қыз). تسبيح (тасбйхун) тәсбих – 1) дәріптеу, мақтау, даңқын шығару; 2) діни. моншақ тізбегі. Мешіті, молдасы, хажысы көп бұл елдің бозбалаларының өлеңдерінде көбінесе: «Тәсбихбен зікір тәһлил көп айтасың Болады хақ қасында сыйлы басың»,— деген сияқты араб сөздері көп аралас, діншілдік мазмұндағы сөздер көп болады екен (С. Мұқанов); десбі. Санай-санай жылтырланып біткен десбі тасының үздіксіз сыртылы, отыз үштен қайырып, тынымсыз қайталанған тәңірінің сырдаң есімі әбден жалықтырып, хажы бір мезет десбісін қоя салып, көз жұмған күйі отырып қалды (X. Есенжанов); деспе. Деспесінен жаңылған Ноқай алақ-жұлақ төмен қараса — әйелі (Қ. Бектұрғанов); десмі. Оразаның ақырғы түні мен ғарапа кешінде жылма-жыл бес парызының біріндей, алжаспай төбе көрсететін Құныс қолды болды ма, әлде деспісінен жаңылды ма?— деп ойлады ол (X. Есенжанов); дәспі. Бір қолында дәспісі, Күбірлейді көбесі (А. Тоқмағамбетов); тасби. Тасби, құранмен сәлделі ахон кіреді (I. Жансүгіров); тасбиқ. Бай намазда: «Алдында молдасы, Басында сәлдесі, Аузында алласы, Тасбиғы сырт-сырт, Үй іші жым-жырт»,— деп жазылған (Ә. Тәжібаев). Қайта-қайта сәждеге бас ұрып, сұпылар тасбиқ тартысты (X. Есенжанов); тасбих. Тасбих алып сопылар да зарлайды, Сырты түзу, іштен рия қылмайды. Дәулеті мол, байлау жерге барғанда Сый, сияпат қыла ма деп ойлайды (Б. Майлин). Еңбексіз жиған малың емес адал Шариғатта тағы жоқ деген пара ал... Сөйтіп жүріп, сопы боп, құдай ұрып, Тасбих тартып мүлгиді түннен тұрып (Әріп); тасбық. Бұлардың сүйгені — надандар, сөйлегені жалған, дәлелдері — тасбығы мен шалмалары, онан басқа еш нәрсе жоқ (Абай). Жайшы көрпе, жастықты, Таста тастай тасбықты (I. Жансүгіров); таспиқ. Сөйтіп жүріп сопы боп құдай үрып, Таспиқ тартып мүлгисің түннен тұрып. Бойыңда ат тартпайтын арамдық бар, Сүттен аппақ боласың, судан тұнық (Әріп); таспы.— Бұл не деп барды,— деді Қамарылзаман, қолындағы таспысын төсегіне тастай бере («М. Б. Т.»); таспық. Әсіресе, қажы, сопы, қожа-молда, Сартта-сұрт таспықтарын алып қолға (С. Торайғыров). Әлдеқашан тығып тастаған сары таспығын жеңіне тығып ала келген екен, сырт-сырт еткізіп бір-екі рет қағып та жіберді (Ғ. Мүсірепов); тәсбиқ. Тәсбиғы қолында, сәлдесі басында, Діндарларды алдауға кірісті молда (С. Торайғыров); тәсбиық. Кітап алып қазылар, Тәсбиығын салды мойынға (Қ. Әбдіқадыров); тәсбі. Оның ішінде кітап аштыратыны бар, қақтырып, соқтырып, үшкіртіп түкіретіні бар, тәсбі аламын, балалы боламын деп жүрген сопылар да бар (С. Торайғыров). Әр үйіндінің қасында бір дүмше қолын жайып, дұға қылып не көзін жұмып, тәсбі тартып отыр (Ғ. Мұстафин); тәсбіх.— Ей, ғазиз меймандарым, сіздердің құрметіңе өмірімде істемеген істерімді істеп, тәсбіхімді тастап, шарап та іштім, балпылдап өлең де айттым («М. Б. Т.»); тәспиқ. «Астапыралда»,— деп күбірлеп, молда тәспиғын қолтығына қайта қысты (Б. Майлин). Сөйтіп жүріп, сопы боп құдай ұрып, Тәспиқ тартып мүлгиді түннен тұрып. Бойыңда ат тартпайтын арамдық бар, сүттен аппақ боласың, судан тұнық (Әріп); тәспих. Биік салынған көп жастыққа арқасын сүйеп, басын төмен салып, тәспих тартып отырған Құнанбай бұрылып қалды (М. Әуезов); тәспиық. Игіліктің саусақтары тырсылдата білетін тәсбиығы да есепшот қана болатын еді (Ғ. Мүсірепов); тәспі. Ол мойнына тәспі салып, еденде тізіліп жатқан балаларға қарады. Ғылымның, көркемөнердің, кітаптың орнына сопылардың тәспі санап, зікір салуын көресің (Айбек); тәспіқ. Жастан серік болған бес жолдас: Мусуақ, тәспіқ, орамал, бәкі, қамшы болар («Ш. С.»); тәсфих. Шарап пенен әнге мас боп, Дүние қамын ұмытшы: Бұл қу тірлік — тылсым жұмбақ, Оны шешер мен емес! Кәне, Хафиз, ғазалыңды Тәсфих ет те айта бер, Құтпан мезгіл шоқжұлдыз боп Тұрсын жайнап төбеден! (Хафиз); тәшпих. Жоқ! Бұлай кіруге болмайды, Мавзолейге,— деп Жекең шегіне беріп, екі қолын тәшпих тартқан мүриттердей алдына ұстап, ақ сақалын жүрегіне төгілдіре еңкейіп, басын иіп, тағзым етті (Д. Әбілев); тәсбихут-тәһлил — «алладан басқа құдай жоқ» деп, құдайды дәріптеу, мақтау. Күніне «таспил-тәһлил» (дұрысы: тәсбихут-тәһлил — Н. О.) айтады екен, Арттырып, аруағын көп мынат (Даңмұрын); тәсбиқтау. Бас-аяғы сексен мың сомдай ақшаны шаршыма түйіп, кімнен қанша жиналғанын тасбиқтап тізімдеп, қара сандықтың түбіне салып тастадым (М. Сатыбалдиев). تسليم (таслймун) тәслім — 1) құттықтау; 2) көну, мойындау; 3) тапсыру (жанын), қайтару; 4) қылмыстыларды ұстап беру; 5) жауға берілу, тұтқынға түсу (капитуляция). тәслим. Өзіңе... мүсілім ат қойып, тәслим болғаныңша раст боласың да (Абай); тәсілім. Осы күннің ертеңінде суық сыбыс анық боп, Бөжей қайтыс болды деген хабар да жетті. Өткен түні, ел жатар кезде жан тәсілім қыпты (М. Әуезов). Кісенді қолмен арестанттар етті жей бастағанда даладан көтеріп кіргізген сырқат жігіт жан тәсілім қылды (С. Мұқанов); тәслімші — 1) әск. жауға берілуші, тізе бүгуші, тұтқындалушы; 2) ауыс. қиыншылықтан қашатын жүрексіз адам. تشديد (ташдидун) тәштит — 1) күшею, күшейту, нығайту; 2) грам. диакритикалық белгінің аты (тәшдид белгісінің астындағы дауыссыз әріп қосарланады). Ғұзыр қып қалыбыңды тұт назарға, Ақ қағаз, тәштит етпе хат жазарға. Адамның оңашада бәрі білгіш, Түскен соң малум болар сөз базарға (Әріп). Мәт — қасың, тәштит — кірпік, секін — көзің (Абай); тәштию — өзін-өзі көтеріп шәлтию. Бала бір-екі рет жөткірініп жіберді де, екі қолын бүйіріне таянып, тәштиіп тұра қалды (С. Көбеев). Осылай зиярат қып жұрттың бәрі, Аузынан шыққан сөзің болып дәрі, «Мырзаке, ие солай!» - деп бас изесе, Тәштиіп танауыңды онан әрі (С. Торайғыров). تشريف (ташрифун) тәшриф — құрмет, құрметтеу, сый, сый-сияпат, құрмет көрсету. «Көрің қадір» кітабынан: «Иоқ едік бізні бар қылди, Тән жаратты, жан берді, Қатыра-и-судан бізләрни Андағ тәшраф (дұрысы: ташриф — Н. О.) қылдия» (С. Мұқанов). تشريق (ташрйқун) тәшриқ — 1) аптапқа шығарып қою (кептіру үшін); 2) діни. жәмра орнына шайтанға қарсы тас лақтыру салтын орындау үшін, қажылардың Мина даласында құрбан айынан кейін өткізетін үш күні (зул-хижжа айының 11, 12, 1З күндері). تشكر (ташаккара) тәшеккүр — алғыс айту. Тақсыр төрем, уақытында кеп жеттіңіз! Шабарманым жеткен екен бек тығыз! Орданы аман ап қалдыңыз, тәшаккүр! — деді Жәңгір Геккеге (I. Жансүгіров). تشكيل (ташкйлун) ташкил — 1) құру, құрама; 2) бірдеменің құрамы, бөлегі; 3) ескі. құрама; 4) ұйым;
تشهد (ташаһһада) тәшәһһуд — діни. намаз үстінде мұсылмандықты насихаттау. Қағадат ул-ахир дұғаның ақырында... тахият, одан тәшәһһуд, одан салауат... ең ақырғы сәлемменен тауысасыз (Абай). تصدق (тасаддақа) тасаттық — ескі. қайыр беру, садақа қылу. Артында қалған мен нашар, Айтып бір кетші ниязға Көзге, көке, жас алдық. Көкежан, қайтып келгенше, Артыңда қалған мен сорлы Болайын сенен тасаттық («Қобыланды батыр»). Ол ылғи әулие-әнбиелерге, су иесіне, аспан тәңірісіне мал айтып, құрбан шалып, тасаттық беріп отырады (Ян). Тасаттық, жан садаға: мал шалайық, Үш жүздің баласына жар салайық! Берсең де өлдің балаңды, бермесең де, Онан да жауға қарсы аттанайық! (Бұзаубақ ақын). تصديق (тасдйқун) тасдиқ, тастық — 1) сену; 2) нығыту, куәландыру; 3) бекіту, мақұлдау, қабылдау. Өмір серік мейманың — Тұрғанда дұшпан санында. Жалған айтып, жалтарып, Болғыл тастих (дұрысы: тасдиқ — Н. 0.) нұрында! (Шораяқтың Омары). Екі дүние бұл тастих (дұрысы: тасдиқ, тастық — Н. О.) — халықтың досы. Осыларды бұзатын және үш іс бар: пайда, мақтан, әуесқой (Абай). تصنيف (таснифун) тасниф — 1) іріктеп алу, таңдап алу, сайлап алу; 2) жіктеу; 3) шығарма, әдеби шығарма. Көл шайқап қаздан тоят алған шақта, Талай жан сұқбатына құлақ салсаң. Қызмет қыл да, зейнет тап деген сөз бар, Жігітке еш жол емес бекер қалған. Сан сөздер қисса қылып тасниф, Жана аят ісің болса, көңілде арман (Жүсіп Қожа). تعالى (та‘ала) тағала — діни. өте жоғары, өте биік, өте ұлы. Жаратқан бәрімізді хақ тағалам, Қолында молдалардың дәуіт қалам... (І. Жансүгіров). Құдай тағаланы ғайыбы жоқ, міні жоқ, өзі әділ деп иман келтіріп едік, енді құдай тағала бір антұрғанға, еңбексізге мал береді екен (Абай); уатағала. Алла табарақа уатағаланың пәнделеріне салған жолы қайсы? (Абай). تعبير (та‘бйрун) табир – 1) түсінік беру (сөзге, бір нәрсеге); жору (түсті); 2) айтылу, сөйлем; 3) матем. формула. Тәннен қуат, басымнан кетті ақылым, Сіздерден дүниеде жоқ еш жақыным. Сіздерді маған дұшпан қылғанына, Алланың тағдырына жоқ табирім («Ғашық-наме»); тағбиршы — түс жорушы. Тағбиршы жори берді түстің жөнін, Дәулетің өседі екен енді сенің. Ғад қаюсын жағалап жүрген болсаң, Үстіне бір шығарсыз барша елдің («Ғашық-наме»). تعجب (та‘ажжубун) тағажұп — таңырқау, ғажайыптану, таңғалу, қайран қалу, есі кету. Құлақ сал бұл сөзіме, өңшең жастар, Табына тағажұпты сөзі наштар! Жел сөзге «жетістік» деп желікпеңдер, Көп шығар, белден биік небір асқар! (А. Жарасбайұлы). О, дарих, өлең басқа, ол жол басқа, Жел сөзге таңырқаймыз ақымақтықтан. Тағажұп сол сөзіңе күлкім келді, Өлеңді деп жүрсіз бе ғазаттықтан? (Шораяқтың Омары). تعزر (та‘аззурун) таһазір — 1) кешірім сұрау сылтауы, себебі; 2) болмайтынын, мүмкін емес екендігін мойындау, әлсіздік, дәрменсіздік. Бөпе қыз бейдаһат іс қылған жоқ!— деп, Тартайын мен таһазір алсаң ақтап. Геһналар:— басқа пәле - тілден депті, Үлкені әдептердің аузын бақпақ (Нұралы). Болмайды буынсызға пышақ ұрып, Қайсымыз жарасады қылсақ өкпе? Алайық аспандамай мойнымызға, Таһазір қайсымызға келеді өкпе (Нұралы). تعزير (та‘зйрун) тәзір — 1) сөгіс, ұрсу, кінәлау, айыптау; 2) жаза, жазалау. Мен сізге не іс қылдым өкпе қылар? Сөзіңіз тәзір деген неге тұрар? Қызға арзан сақалыңды маған пұлдап, Жөнің жоқ, молда, бұған әзір сұрар (Мықан). تعريفة (та‘рифатун) тағриф — 1) таныстыру, танысу, түсіндіру, түсіну, ұғыну, тану; 2) көз алдына келтіру, түсінік; 3) анықтау, анықтама; 4) мадақтау. Енді, біздің тағриф бойынша ол ғылымды, рахымды, ғадаләтті, құдіретті еді (Абай). Тағрифын тәмәм қылып танытқандай... (Ақан сері);
تعريف (та‘рйфун) тариф — баға, нарық көрсеткіші. ...Жазып тұрам жұмысты, «Табель мен тарифқа» (І. Жансүгіров). Ағылшындар, тіпті, қандай шартқа болса да әзір жұмысшыларға советтік тарифпен жалақы төлеуге, қамсыздандыруға, еңбек қорғау бөлімін ашуға — бәріне де дайын (М. Қаратаев); тарифтік — бағалық, нарық көрсеткіштік. Үйінің жанын тазартқаны үшін тұрғындардың совхоз белгілеген тарифтік ақыны төлейтіні даусыз (Ж. Қабақбаев). تعظيم (та‘зймун) тағзым – тәжім, иіліп сәлем беру, мәртебелеу, құттықтау... Шырағым, айтқанымды жаңылма,— деп, Барынша қылып жатыр шал да тағзым (Абай). Сен неге қарамайсың, жаман болыс, Кеше де болған жоқ па ед ағаң болыс. Үлкенге сәлем тағзым қылып па еді, Шомат пен кешегі өткен Шолпан болыс (Ақан сері). Абай бұл кісінің сыпайы жүзіне өз тарапынан лайықты тағзым көрсетіп, тымағын алды (М. Әуезов); тағзім. Хан олардың тағзімін қабыл алғанын білдіріп, иек қаққандай болды (Ә. Кекілбаев); тағызым. Табиғат берген көрік бөтен, саған! Нелер көз таңданбады екен, саған? Ауаң суық, азығың жемісіңді Татқан сайын тағызым етер, саған! (С. Мұқанов). تعليم (та‘лймун) тағылым — 1) оқу, оқыту; 2) білім; 3) шынығу; 4) доктрина (ілім, ғылыми теория; жүйе); 5) тәрбие. Ел ішіне сау келсең, Тағылым айтпас ер ме едің? Жол көрсетіп, сонда өлсең, Арманым бар дер ме едің? (Абай). Бұрылып, қия басып қисаңдамас, Жүгіне арабы нар шөгергенде. Тапырлап, тарғақ жолдас болған емес, Қауыстың қайту қазы жөнелгенде. Таптырмас таза гауһар болар едің, Тағылымның тапауатына бөленгенде (Шораяқтың Омары); тағлым. Абайдың бізге қалдырған асқақ поэтикалық, тағлымды және адамгершілік, талапкер және қатаң мирасының бәрі оның реализмге бет бұрған сәтінен басталады (Ғ. Мүсірепов). Жарқылдап жүрегінен от найзағай. Тұрғандай өзі келіп ақын Абай. Әрбір үй, әрбір жүрек сырға сүңгіп, Табатын ұлы тағлым өзіне сай (С. Бегалин); тағлім. Алашқа атың шыққан ақын (Тұрмағамбет туралы айтып отыр — Н. О.) едің, Шәрбатын әр ғылымның татып едің. Жар жолдас жасыңызда және де етпей, Бәйгеге бағасы мол батып едің. Тәлиптер тағлім оқып алатұғын Көне сөз көп жазылған кәтіп едің (Әбдікәрім). Назымның не болмаса ал тағлімін (Таубайдың Жүсібі); тәлім. ...Жаста білген, басқа сіңген тәлімің, Әзің өлмей сүйегіңнен қала алмас (I. Жансүгіров). Абайдан кейінгі ұрпақтың қай-қайсысының болса да Лермонтовты оқымай, Лермонтовтан тәлім алмай өскені жоқ (М. Қаратаев). Мен комсомол тәлім алған Лениннен Әрқашанда жеңбей қойман, жеңемін (Қ. Бекхожин); тағлимұссалат — 1) намаз үйрену; 2) ескі діни мектептерде оқылатын кітаптың аты. Құран ислам дінін жақтаушылардың қолында күшті құрал болды. Құран жөнінде толып жатқан түсіндіру әдебиеттерінің болуы да осыны көрсетеді: шрутиссалат, тағлимұссалат... сияқты кітаптар (М. Тоқжігітов). Олар арабша Фиққақайдани, Тағлимұссалат сияқты кітаптар болатын («Қ. Ә. Т.»); тағлым-тәрбие. Бейімбет Майлин — Алтынсарин мен Абайдан тағлым-тәрбие көрген адам, солардың сөзін анасының ақ сүтімен жан-тәніне сіңірген ақын (Ш. Мұртазаев); тәлім-тәрбие. Мұнда болсаң ел көресің, сөз ұғасың, тәлім-тәрбие аласың (М. Әуезов). Ыбырай Алтынсарин туған халқын, әсіресе жастарды өнер-білімге мәдениетке шақырып, олардың адамгершілік, ізгілік қасиеттерінің жетіле түсуіне өз шығармаларымен белсене ат салысты. Жас ұрпаққа дұрыс тәлім-тәрбие беретін бірнеше сындарлы шығармалар жазған ол қазақ балалар әдебиетінің негізін салды, қазақ прозасының атасына айналды (Ә. Нарымбетов); тәлім-тәрбиелік. «Бозторғай» жинағындағы өлеңдердің жас ұрпақты патриоттық сезімге баулып, күні ертеңгі жан-дүниесі жарқын азамат болып өсуіне тигізер игі ықпалы да, тәлім-тәрбиелік мәні де, міне, осында жатса керек (И. Сапарбаев); тағлымды. Ғали Орманов — біздің поэзиямызда, әсіресе, бейнелеу тәсілі мен тіл кестесі бағытында Ілияс өнегесін өрістетуші ең байыпты, ең тағлымды ақын (Қ. Бекхожин); тағылымды — үлгілі, өнегелі, білімді, тәрбиелі. Қоғамдық, мәдени өмірдің небір игіліктерін рухани қазынасына жаратып, бүгінгі талғамды жұрт, тағылымды қауым жағымсыз әдеттердің ара жігін айырар деген тілектеміз (Ж. Әбдіхалықов). «Толғау — раздумье» атты кітап — Ә. Нұрпейісовтың көркем әдебиет туралы бірталай ойларын қамтыған тартымды, тағылымды кітап (А. Нағметов); тәлімді. Етек-жеңіміз жинақы тәлімді тәртіп болмаса, опық жейміз, жауға оңай олжа боламыз (Б. Момышұлы). Ұстаздық жолы — қиын да қызық жол. Қиын болатыны — буыны бекіп, бұғанасы қатпаған бүлдіршінді білім бұлағынан сусындатып, тәлімді тәрбие беру, үлкен өмірге қанат қақтыру оңай шаруа емес («Л. Ж.»); тағылымдық — үлгілік, өнегелік, білімдік. тәрбиелік. К.Қазыбаевтың «Ызғар» романында тағылымдық шешімдер мол (Б. Ыбрайымов); тәлімдік. Көп жағдайда интимдік мәселені шегіне жеткізіп жазудың тәлімдік мәнінен гөрі тәлкектік, кішіге кері әсер ету жағы басым болатынын ескеру керек сияқты (С. Әшімбаев). Аудармашы Хасен Өзденбаев Шолохов шығармаларының тәлімдік қасиеттеріне тоқтады («Қ. Ә.»); тәлімділік. Ең негізгі қоғамдық сезім өлшемі — еңбекке саналы көзқарас, жауапкершілік, тәлімділік, отаншылдық (К. Ахметов). Осындай білімділік, ғылыми тәлімділік, жан-жақтылық, тереңдік үлгісін Әлекең Ш. Уәлихановтың көп томдығын шығару кезінде мейлінше жарқын көрсете алған (Р. Бердібаев); тәлімсу — білімсіну, қылымсу, әлдеқандай болу. Үйде аз естіп жүрген сөзіміз бе еді? Сен-ақ телімси береді екенсің (Ғ. Мүсірепов). «Ораза, намаз - тоқтықта, тәлімсіген молданың сәлдесі қалар боқтықта» дегендей, намазды құнттайтын жайым болды ма менің, елден кеткелі (С. Мұқанов); тәлімсіз — үлгісіз, өнегесіз, білімсіз. Тәлімсіз, тәлімсіздік сияқты сөздерде кездеседі; жүктеу/скачать 9,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|