Набиоллин Дәулетхан Ержанұлы
жүктеу/скачать 51,17 Kb.
|
Материктер мен мұхиттар
| Терминдер:
Фьордтар - Тар шығанақтар, Лапландия(Скандинавия) -Аяз ата мекені, Исландия: Мұз бен от елі (26 жанартау бар), Марш: Теңіз суы баспауы үшін салынған бөгет (Солтүстік теңізде), Польдер:Теңіз суы баспауы үшін салынған бөгет (Нидерландыда) Пушта:Венгрия жазықтардағы құнарлы қара топырақ Полонина: Карпат тауындағы биік тау шалғындар Терая (грекше құбыжық): Гималайдың оңтүстік беткейі Еуразияның табиғат зоналары
Солтүстік Америка Материктің зерттелу тарихы: Х ғасырда нормандар; 1492 жылы Х.Колумб, ХV ғ аяғында Джон Кобот (Лабродор түбегі мен Ньюфауленд), 1519 жылы Э.Кортес (Мексика жерін басып алды), ХVII ғ Генри Гудзон мен ХVIII ғ Александр Маккензи (материктің солт. – шығ.), 1741 ж Витус Беринг пен Алексей Чириков (Алеут аралы мен Аляска жерін), 1778 ж Джеймс Кук (Материктің солт. – бат. Жағалауын және Нортон шығанағын), ХХ ғ басында норвег саяхатшысы Руаль Амундсен (Солтүстік магниттік полюсінің орны анықтады) Ауданы: 24,2 млн км2 Шеткі нүктелері: солтүстікте: Мерчисон мүйісі, оңтүстікте: Марьято мүйісі, батыста – Принц Уэльс мүйісі, шығыста: Сент Чарльз мүйісі Дүние жүзіндегі ең үлкен арал: Гренландия, ауданы 2 млн 176 мың км2 Түбектері: Лабрадор, Аляска, Флорида, Юкатан, Калифорния Шынғанақтары: Гудзон, Мексика, Аляска, Калифорния, Нортон, Фанди Материкті Еуразиядан бөліп тұрған бұғаз: Беринг Суық ағыстары: Лабрадор, Калифорния Жылы ағыстары: Гольфстрим, Аляска, Жазықтары: Канада қалқаны,Орталық жазық,Ұлы жазық,Миссисипи,Мексика шығанағы Ірі тау жүйелері: Кордильера, Сеңгір, Аппалач Кордильера тау жүйесі: ұзындығы 9000 км, ені 1600 км Кордильера испан тілінде тау жотасы тау тізбегі деген мағына береді Кордильерадағы үшкір шыңдар тізбегінен тұратын тау жоталары: Сьерра Сьерра испан тілінде Ара деген мағына береді. Колорода каньоны: дүние жүзіндегі ең үлкен каньон тереңдігі 1600 м, ұзындығы 446 км, ені 25 км-ге жетеді (Колорода өзенінде) Ең биік жері – Мак-Кинли 6193 м (2015 жылдан бастап Денали), Ең төмен жері – Өлім аңғары (-86 м)
Палезойда қалыптасқан Аппалач тауының ерекшелігі: Тау беткейлері көлбеу, шыңдары күмбез тәрізді жұмыр Ең ірі тау мұздығы – Хабборт мұздығы 145 км (Аляска жотасы) Дүние жүзіндегі ең ұзын жерасты үңгір: Флинт – Мамонт 530 км (Аппалачтың оңт-шығ.) Ең төмеңгі температура - 70֯С Гренландия аралы, Ең жоғарғы температура +57֯С Өлім аңғары Өлім аңғары: 1849 жылы алтын іздеушілер аптап ыстыққа шыдамай қаза болған жер. Тарихта бұл Алтын дүрбелең деп аталды Ең жауын-шашын көп жері Кордильераның солтүстік-батысы (6000 мм), ең аз жауын шашын Калифорния шығанағының солтүстігі (100 мм-ден де аз) Желдері: Торнода (800 км/сағ), Ураган (дауыл құдайы) жүктеу/скачать 51,17 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|