3.9.4 Сымдардың электрлік жарылысы
Тығыздығы 104–106 А/мм2 тоқты жұқа сымдар арқылы өткізгенде металдың булануы басталып, булары бөлшек ретінде конденсацияланатындығы белгілігі. Қоршаған ортаға байланысты металдық бөлшектер (инертті орта) немесе оксидті (нитридті) ұнтақтар (қышқыл немесе азотты орталар)
Бөлшектің размері мен үрдістің өнімділігі контурдың разрядымен және қолданылатын сымның диаметріне байланысты болады. Нанобөлшектердің формасы сфералық, бөлшектердің өлшемі бойынша таралуы өте кең. Өлшемдері 50–100 нм болатын нанобөлшектер Аl, Сu, Fe и Ni металдарға тән, қондырғының өнімділігі 25 – 50 кВт∙ч/кг энергия шығыны кезінде 50–200 г/ч. Бұл әдіспен (Аl2О3, TiO2, ZrO2, MgAl2O4 және басқа) оксидтерінің ұнтақтарын алуға болады.
1- зарядты контур, 2- разрядты контур,
3- жарылатын сым, 4- инертті газды камера.
3.20 сурет. Нанобөлшектерді алу әдісінің схемасы
Мұндай қондырғыда тоқтың разряды конденсатормен жүзеге асады. Бөлшектердің өлшемі мен құрылымы беретін энергияның жылдамдығы мен тығыздығын өзгертумен бақыланады. Әдіс өте таза, сфералық формадағы және өлшемі 5-10 нм аралықта жататын нанобөлшектерді алуға мүмкіндік береді.
Әдіс аз уақыт аралығында үлкен энергияның бөлінуімен жүреді. Материал буланып, көлемнің тез өсуіне байланысты тез суып конденсацияланады. Кей жағдайларда материалдардың бір бөлігі буланбай еріп, сұйық тамшыларға бөлінеді. Керек мөлшердегі энегияны алу үшін электрлік тоқтың, доғалық разряд және лазерлі сәуленің импульсі қолданылады. Ең кең тараған технология бойынша: диаметрі 0,1-1 мм сымның жарылуы және тоқтың импульсінің ұзақтығы 10-5-10-6 с болатын, кернеу 10-15 кВ және тоқтың тығыздығы 104-106 А/мм2.
Әдістің кемшілігі: энергияның үлкен шығыны, наноұнтақтардың қымбаттығы және микрон өлшемдегі бөлшектерді бөліп алу қиындығы.
Достарыңызбен бөлісу: |