Нанотехнологиялар
жүктеу/скачать 4,68 Mb. Pdf көрінісі
|
НАНОТЕХНОЛОГИЯЛАР
| Молекулалық бейнелеу - адам ағзасы немесе жануарлар
агзасындагы молекулалардың тәртібін іп VІVО бақылаумен айналы- сатын зерттеу саласы. Адамның жеке мүшелеріндегі үдерістерді бақылау үшін бейнелеудің арнайы агенттері қолданылдады. Мысалы, ерек- ше іш ауруларының, асқазан-ішек ауруларының, асқазан-ішек регургитациясының, қатерлі ісіктің, гастриттің және он-екі елі ішектің ойық жарасының диагностикасы үшін қолданылатын 37Ва барийдің радиоактивті изотопы контрасты агент болып табылады. Оқшауландырылған аймақтар сау ұлпалардың жанында контрасті болып көрінетін рентгендік суреттердегі ашық түстерде байқалады және радиологтарға блокада мен ісіктердің бар-жоқтығына ас-қорыту жолының ішкі бетін талдауға мүмкіндік береді. Ядролық көзбен көру адам ағзасына трассерді шашуға және оны камера көмегімен бақылауға негізделген. Мысалы, жүрек - көк та- мырлы жүйе күйінің диагностикасы үшін 2 0 1 Т1 талийдің радиоактивті изотопы қолданылады. Бұл изотоп бұлшық-ет ұлпаларында көп кон- центрацияда болатын оттегімен жақсы байланысады. Изотоптың концентрациясын анықтау үшін емделушінің жүрегінде сцинтилля- ционды есептеуіш қолданылады (радиоактивті сәулелену детекторы). Ол жүректің әртүрлі бөліктеріндегі радиация деңгейін белгілейді. Сонымен қатар, мониторда қара дақ түрінде болып көрінетін төменгі деңгей оттегінің аз концентрациясына сәйкес келеді. Қазіргі кезде жасуша ішінде спецификалық жасушалы белгіні ұстауға немесе бірнеше оқиғаларды орнықты етуге қабілетті бейнелеудің жаңа наноаспаптары, зондтар өңделініп жатыр. Бұл дәрігерлерге бұрынғыға қарағанда, ауруды тіпті ерте кезеңде анықтауға мүмкіндік береді. Молекулалық зондтар аурудың асқыну барысындағы ең алғашқы реакцияларды байқауға қабілетті, яғни қатерлі ісік немесе қатты қан кету сияқты жағдайларға дейін апар- майды. Бұл жерде көне мақалды еске түсіруге болады «Су ағынынан бір тамшы су пайдалырақ» оны былай өзгертуге болады: «Дәрілер ағынынан алдын алу ағыны пайдалырақ». Мәселені шыбын өлшеміндей кезінде, піл өлшеміне жетпей шешіп алған әлдеқайда дұрыс! НАНОҚҰРЫЛЫМДАНҒАН СҮЙЕК ИМПЛАНТАНТТАРЫ Егер сүйек көп жерлерінен немесе көп аймақта зақымданған бол- са, онда оның емделуі үшін көп уақыт қажет болды. Сонымен қатар, егер емделуші егде жаста болса немесе оның қан айналымы дұрыс бол- маса, онда дәл осындай жарақаты бар жас емделушіге қарағанда ем екі есе ұзаққа созылуы мүмкін. Сүйектің ауыр жарақатының жазылуының үдеуі емделушінің қалыпты өмірге тез келуіне көмектеседі. Емде- лу ұзақ болған сайын, бұлшық-ет ұлпалары мен басқа мүшелердің дағдарысқа ұшырау ықтималдығы жоғары. Мысалы, ғарышкерлерде теңсіздік күйде ұзақ болған сәттерде денені ұстап тұруға пайдаланыл- майтын сүйек ұлпаларында кальцийдің концентрациясы төмендейді, сонымен қатар, күнделікті өмірде әрекет жасамайтын, бұлшық- ет ұлпалары дағдарысқа ұшырайды. Бұндай мертігулерді емдеген кез- де биологиялық инженерия әдістерін қолдануға болады. Мысалы, коллагеннің имитациясы үшін пептидтердің қысқа тізбектері негізінде нанокомпозиттерді пайдаланған жақсы. Бұндай нанокомпозиттерді сүйек беріктігін арттыру және оның одан әрі зақымдануын жою үшін ауыратын аймақтарға енгізеді. жүктеу/скачать 4,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|