рынын казак жерше коныстандырылуы когамнын елеуметак курылымы на езгеше сипат берш, ултаралык карым-катынастарды калыптастырды. Шокан ез енбектер^нде таптар арасындагы елеуметак тенс1зд1кпн мотивш зертгеп, сонын непзшде адамдардын когамда иеленетш стату- сынын аныкталатынын жене топтар арасындагы елеуметак шиелешс- тердщ пайда болуынын непзп себептерш керсете бшдт Шокан ултаралык катынастар меселесшш ершуш казактардын ез жершен ыгыстырылып, материалдык жагдайынын курт кулдырауынан, керюшше, орыс казактарынын казактардан тартып алынган кунарлы жерлерге орналасуынан, олардын турмыстык жагдайларынын тез кетер|- лушен деп есептейдт «Казактардын ерю» мен конысы туралы* деген ма- каласында Шокан: «Казактар улан-байтак жер кешсппн иеленгешмен, каз1рп уакытта тек онын шамалы гана белшн пайдаланып отырса да жерге ердайым зеру»2, — деп кунарлы жерлерден айырыла бастаганын жазады. Жерд! ултаралык карым-катынастагы непзп меселе епп кояды. 'Уалиханов Ш. Танламалы. 2-басылымы. 127-6.
гВалиханов Ч. Ч. Собр. соч.: В 5 т. Т. 4. Алма-Ата: Главная редакция Казахс
кой советской энциклопедии, 1984. С. 107.
79
Шокан орыс казактарынын станицасына казактардын байыргы ата- конысы Баянауылдын ету салдары мал жайып, мал кыстататын жерл ершен айрылуына, малдарынын кыргынга ушырауына, казактардын материал дык жагдайынын нашарлауына соктырганын жазды. Эздёр! астыкенщру- мен шугылданбаган казактар станица жерш жершшсп халыкка жалга таратып, одан тускен етмнен салык жинап отырган. Бул жагдайларказак- тар мен орыс казактарынын арасын шиележспре бастады. Калыптаскан жагдайдан шыгу жолын 1здеген Шокан 1864
