Научная библиотек

инженериядан нактылы турде корщд1 жэне колданбалык зерттеулердщ 
шенбершщ кенекмнен де байкалады. Сонымен катар эмпиризм мен маз- 
мундауды женуге байланысты алгашкы кадамдар жасалып отыр. Осыган 
орай неопозитивизмнщ мына ережелер! алдынгы катарга шыкты: ма­
тематика тш элеуметтанулык акпаратты берудщ ен манызды формасы 
болып табылады; гылымдардын методологиялык б1рл1пн непзге ала 
отырып, мэл1меттерд| талдау упйн жана логикалык-методологиялык 
куралдарды колдануы тшс; элеуметтану элеуметпк зерттеудщ этикалык 
тургыдан алгандагы бейтарап саласы.
Сонымен, элеуметпк акпаратка деген сураныстын кушекм неопо- 
зитивизмнщ ламуы ушш каржы непзш капайды жэне колайлы саяси ахуал 
калыптастырады. Б|рак бул ешстщ «ргел! теориялык базасынын болмауы- 
на байланысты органщ шектеул! екендтн де байкаймыз.
'/Феноменологиялык элеуметтану агымынын белгш оюлдер! — Альф­
ред Щюц (
1899
—
1959
), Питер Бергер (
1929
), Томас Лукман (
1927
). Булар­
дын тюрш ш е, дуниет жэне накты фактш! танып кабылдау адамнын 
Кайсыбхр окигаларды туащцруше байланысты болады. Жагдайды тусш- 
д!ру тэсш , н ет ютеуге болады, н ет 1стеуге толык мумютиктш жокты- 
гын аныктау индивидтщ элеуметтену процеа барысында менгерген, 
ом1рл1к тэж1рибес1нен туындаган кундылыктыр жуйесше байланысты. 
Щюц элеуметтенудщ ерекшелт жэне индивидтщ кандай мэдениетке, 
элеуметпк, кэаби топка жататыны кундылыктардагы езгерютерге бай­
ланысты екендтн атап корсетедг Элеуметпк нормаланган «дуние кон- 
струкциясынын» турлер! ете коп.
Мундай жагдайда адам эрекеттершщ мотивтерщ объективт! туану 
мумкш бе, ягни олардын субъективтж мэнш туануге бола ма? деген зан­
ды сурак туады. Егер де ол мумкш болатын болса, онда ненщ непзшде 
пайда болады? Шюц тусшу мумюндт кундел1кп ем1р непзшщ оз»нде, 
«кундел1кт! дуниеде* каланган деп тужырымдайды. Онын шюршше, бул 
элеуметтанудын ен басты мшдетш, ягни индивидтердщ субъективлк 
тэж!рибес1 непзшде елеуметпк кубылыстардын калыптасу процесшщ 
объективтшпн угыну мшдетш шешуге мумюшик бередг Алайда, элеу- 
меттанушы ом1рл1к дуниенщ теориялык моделш жасай отырып, келеа 
ережелерд1 (постулаттарды) басшылыкка алуы тшс: релеванттык посту­
лат. Элеуметпк дуние моделшщ Т1келей зерттеу проблемасына катысы 
жок, «артык» мазмунына кешл аудармай, б1рден зертгелепн пэннщ озпшк 
байланыстары мен катынастарын белплеуд! есепке алу керек; барабар 
постулаты — елеуметтанулык модель жэне ондагы бшм, мотивтер, жос- 
парлар, эрекеттердщ курылуы «саналы жэне туаннсп» болып кабылдануы 
тшс; логикалык жуйелж постулаты — элеуметтану гылымы колданатьш
117

угымдар пзбеп, б1р-б1рш толыктыратын, б1р-б1рще сэйкес келетж болуы 
жэне солардын негхзшде козгалуы тию, айтылатын ой бфше-бф1 кайшы 
келмеу! кажет; келюу постулаты — элеуметтанушы кайтадан дуние жа­
сап шыгармайды, ол езшщ туащнру моделщ оны эмпириялык жолмен 
тексеруге болатындай етш курады.
Сонымен, феномонологиялык элеуметтану бдр
1
нип болып кунделпсп 
болатын кубылыстарды элеуметпк гылымдардагы зерттеулердщ непз! 
жэне алгышарты, такьфыбы мен пеж ретхнде карастырды.
Каз1рп Батые элеуметтануынын б

жүктеу/скачать 14,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: