шаруашылыгынын тшмдшшн аргтыру ушш отырыкшылыкка кешу ке рек жэне бул кезде епншшк те дам иды. Шаруашылыктын отырыкшы лыкка кешхршущ казак халкын прогреске апаратын манызды тэсш деп карады. Отырыкшылыкка — коленерш дамытушы фактор, деп ка рады. Коленерддн дамытылуы уй турмысына, жалпы шаруашьшыкка кджета
эдеттеп буйымдарды ещиру ушш керек, ал казактардын осындай заттар- ды тздеп алыстагы сауда орындарын жагалауы, малдан алынатын ежм- дердщ кунын кемтп, ершыз кажетп нэрселерге айырбастауы немесе сатып алуы осы саланын дамымауынын салдары едк Орыс, татар, Букар квпестерше терпи 30
тиыннан 2—3
сомга, 1
пут майды 2—3
сомга сататын. Осы шиюзатгарды енделгеннен кейш казак- 1
Алтынсарин Ы. Мусылманшылыктын туткасы. Казак... 1884. 55-57-6
1 Алтынсарин Ы. Уш томдык шыгармалар жинагы. 2-т.
Алматы,
1976. 98-6,
84
тар кала базарынаи етюс былгарысын 6—10 сомга, майдан жасалган I пут шыракты 6—7
сомга сатып алатын. Тштен саз балшыктан куйылган мршштер ушш де башкурт, татар, орыс казактарымен саудаласатын1. Отырыкшылыктын ТИ1МД1Л1Г1Н Ы. Алтынсарин оку процеамен де бай- ланыстырады. Отырыкшылык оку процесшщ уздгксгздшн, мектептердщ туракты жумыс ютеуш камтамасыз етед! деп тусшдк Казак когамында ертеден калыптаскан эдет-гурыптар кептеп саналады. Ы. Алтынсарин олардын адамдар арасындагы байланыс пен карым-каты- настарын ныгайтудагы релш зерттеп, онын нормалык манызын ашып керсетедь Ол еаресе казактардын куда болу салтына ерекше мен берш, одан когамды ныгайтудын б1рден-б1р манызды факторын байкады.
