56
Тірі жасушалардың беті толқындалып, үнемі қозғалып, дірілдеп тұрған
сияқты болады.
Плазмалемма негізінен
қорғаныс, өткізгіштік, тасымалдаушы
қызмет атқарады
.
Тасымалдау қызметіне суды, иондарды, тӛменгі
молекулалық заттарды
пассивті түрде
және цитоплазманың градиенттік
концентрациясына қарсы
белсенді түрде
ӛткізу жатады.
Пассивті тасымалдау - энергия жұмсауды қажет етпейді. Пассивті
тасымалдау мембрананың градиенттік концентрациясына тәуелді және
ерітінді ретінде зарядталмаған молекулаларды кедергісіз ӛткізіп отырады.
Белсенді тасымалдау - энергияның жұмсалуын қажет етеді. Белсенді
тасымалдау мембрананың градиенттік концентрациясына қарсы жүреді,
сондықтан бұл процеске арнайы тасымалдаушы белоктар қатысады.
Сонымен қатар, жоғары молекулалық заттар мен комплекстерді
тасымалдаудың түрлі тәсілдері бар. Оған жататындары
эндоцитоз
бен
экзоцитоз
. Эндоцитоз формальді түрде екіге бӛлінеді:
пиноцитозға
және
фагоцитозға.
Пиноцитоз – жасуша мембранасы арқылы су тамшысының
немесе сулы ерітінділердің жұтылуы (27-сурет).
27 – сурет. Эндоцитоз, фагоцитоз, пиноцитоз қҧбылыстары.
Экзоцитоз – плазмалық мембрананың жасуша ішінен заттарды сыртқа
шығару процесіне қатысуы немесе пиноцитозға кері процестің жүруі (28-
сурет).
Фагоцитоз
Пиноцитоз
Плазмалық мембрана
Достарыңызбен бөлісу: 
