Негіздері
жүктеу/скачать 8,4 Mb. Pdf көрінісі
|
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.6.8 Клетка орталығы Клетка орталығы (центриоль)
| қалдық денешіктер
деп атайды. Қалдық денешіктер органелла емес, олар қосымшаларға жатады. Кейде фагосомадағы зат толығымен қорытылып, фагосома мембранасы тарап кетеді. Мембрана қалдықтары Гольджи кешеніне барып жаңа мембраналар түзуге қолданылады. Екінші реттегі лизосомалар ӛзара немесе алғашқы лизосомамен қосылыс түзулері мүмкін. Бұл жағдайда ӛзгеше екінші реттегі лизосомалар – мультивезикулярлы денешіктер пайда болады. Жасушаның тіршілігі кезіндегі әр деңгейінде, оның молекуласынан органеллаларына дейінгі құрылымдарының үздіксіз қайта құрулары жүріп отырады. Цитоплазманың бұзылған немесе ауыстыруды қажет ететін бӛліктерінің маңында, әсіресе Гольджи аппаратына кӛршілес жерде жарты ай тәрізді қос мембрана түзіледі де, біртіндеп ӛсіп бұзылған зонаны қоршап алады. Осындай құрылым лизосомамен қосылады да, аутофагосома (аутосома) түзеді. Аутосомада органеллалар құрылымы қорытылады. 1.6.8 Клетка орталығы Клетка орталығы (центриоль) - мембраналық құрылымы жоқ екі центриольдан тұратын ультрамикроскопиялық органелла (39 сурет). Жануарлар мен тӛменгі сатыдағы ӛсімдіктердің жасушаларының бӛлінуіне қатысады. 39 – сурет. Жасуша орталығы Центриоль Микротҥтіктер 72 Клетка орталығын 1875 жылы Гертвиг ашқан . Эдвард ван Бенеден 1876 жылы аскарида жұмыртқасының митоз процесін зерттеу барысында жасуша жиегіндегі кішкене жұмыр денешіктерді байқап, оларды «полярлы немесе орталық денешіктер» деп атаған. Гистологиялық препараттарды темір гемотоксилинмен бояу әдісін ашқаннан кейін, жасуша орталығы центросома, немесе центросфера деп аталатын жұмыр массаның ортасында орналасқан екі хромофильді денешіктерден – центриольдардан тұратыны анықталды. Центриольдің диаметрі 0,1-0,5 мкм, ұзындығы 0,3-0,6 мкм цилиндр тәрізді денешік, қабырғасы бір-біріне параллель орналасқан микротүтікшелердің 9 триплетінен тұрады. Әртүрлі жасушалардағы түтікшелердің саны тұрақты. Центриольдің микротүтікшелер жүйесінің формуласы 9+0 немесе (9 х 3)+ 0. Интерфазалық жасушада бір-біріне перпендикуляр орналасқан екі центриоль болады. Әрбір жеке центриольді құрылымсыз немесе жіңішке талшықты матрикс қоршап тұрады. Центриольдер кірпікшелер мен талшықтардың негізінде орналасып базальді денешіктерді құрады және бӛлініп жатқан жасушаларда бӛліну ұршығын қалыптастыру функциясын атқарады. жүктеу/скачать 8,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|