Негіздері
а, b , каротин және ксантофил. 40 – сурет. Хлоропластың қҧрылысы
жүктеу/скачать 8,4 Mb. Pdf көрінісі
|
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.
| а, b
, каротин және ксантофил. 40 – сурет. Хлоропластың қҧрылысы 1 – хлоропласт; 2- цитоплазма; 3 - сырткы мембрана; 4 - ішкі мембрана; 5 - макрикс (строма); 6 - ламеллалар (тилакоидтар); 8 - граналар. Жоғары сатыдағы ӛсімдіктер мен балдырларда хлорофилдер а мен b болса, қарапайымдыларда хлорофилл а ғана болады және жапырақтарға қарағанда үш есе артық болады. Кейбір балдырларда хлорофилл b жоқ, оның орнына с және d хлорофилдері болады. Хлорофилл с – қоңыр балдырларда, d – қызыл балдырларда кездеседі. Хлоропластың ішкі құрылысы күрделі. Мембрананың ішкі жағы түссіз строма немесе матрикспен толтырылған, оның денесі гидрофильді белок- липоидты қосылыстан тұрады (40-сурет). Пластидтерді зерттеген ғалымдардың пікірі бойынша, олар ұрық пен түзуші ұлпалардың жасушаларында кездесетін түссіз пропластидтерден дамыған. Хлоропластар пропластидтерден даму процесі кезінде, оның матриксінде күрделі мембраналы жүйе пайда болады. Хлоропластың ішкі мембранасының қатпарларынан стромада оған кӛлденең орналасқан 75 ламеллалар немесе тилакоидтар деп аталатын қос мембраналы тақталы құрылымдар түзіледі. Әрбір тилакоид хлоропластың қабықшасы секілді екі мембранадан тұрады. Ламеллалар бір-біріне паралель жанаса келіп, топтасып аса ұсақ денелер - граналар түзеді. Граналардағы ламеллалар ұштары бір- бірімен жалғасып, тұйықталуынан диск пайда болады. Стромадағы граналар, грана аралық тилакоидтар арқылы байланысады. Хлоропластың пигменттері стромада шашырамай ламеллаларда жинақталған. Хлоропластар стромасындағы тилакоидтар жүйесінен басқа рибосомалар, крахмал дәндері, ДНҚ жіпшелері және пластоглобулдар бар. Крахмал дәндері фотосинтез ӛнімдерін уақытша жинайтын орын. Ӛсімдіктер 24 сағат қараңғы жерде тұрса крахмал дәндері жойылып кетеді де, жарыққа шығарғаннан кейін 3-4 сағат ішінде қайта пайда болады. Хлоропластар қарапайым бӛліну жолымен кӛбейеді, жартылай автономды органоидтар. Кейбір белгілері бактерияларға ұқсас. Мысалы, бактерияның рибосомалары сияқты, хлоропластың рибосомалары эукариоттардікінен 3 есе кіші болады. Бактериялар мен хлоропластарда белок синтезі хлорамфетикол антибиотигімен тежеледі, ал эукариот жасушаларында оның әсері кӛрініс бермейді. Бактериялар мен хлоропластарда ДНК жіпшелері бар бӛлімшелер болады. Пластидтер мен бактериялардың ДНҚ-ы бірдей, яғни, мембранамен қоршалмаған, гистондармен байланыспаған, пішіні сақина тәрізді. Хлоропластардың басты қызметі - фотосинтез. Сонымен қатар олар амин қышқылдары мен май қышқылдарының синтезіне қатысады. Крахмалдың қорын уақытша жинайды. жүктеу/скачать 8,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|