Қбаст - берілген негізгі қорлардың бастапқы құны (тг.)
Т – нормативті қызмет көрсету мерзімі
Л – берілген негізгі қорлардың ликвидациялық құны (тг.)
Жеделдетілген амортизация –тізбекті әдіс бойынша аударымдар көлемін ұлғайту
Амортизацияны есептеу әдістері
тізбекті
тізбекті емес
Азайып келе жатқан әдіс
Құнын есептен шығару әдісі пайдалы қызмет көрсету мерзімінің жылдық саны бойынша
Құнын есептен шығару әдісі өнім (жұмыс) көлеміне пропорционалды
Негізгі қорларды тиімді пайдаланудың
көрсеткіштерінің жүйесі
Жалпылама
Құндық
Көрсеткіштер
Салыстырмалы
Табиғи
Жабдықты экстенсивті қолдану коэффициенті
Жабдықтың нақты жұмыс сағатының саны
Жабдықтың жоспарлы жұмыс сағатының саны
=
Жалпылама
коэффициенті
жабдықтың машина/кезек жұмыс істеген саны
орнатылған жабдықтардың саны
=
Жабдықты интенсивті қолдану коэффициенті
Жабдықтың нақты өнімділігі
Жабдықтың техникалық дәйектелген өнімділігі
=
Жабдықты интегральді қолдану коэффициенті
Жабдықты интенсивті қолдану коэффициенті
=
Жабдықты экстенсивті қолдану коэффициенті
Х
Салыстырмалы көрсеткіштер
Экстенсивті қолданылуы
Интенсивті қолданылуы
Кезекшілік коэффициенті
Жұмыс істемейтін жабдықтар үлесі
Жоспарлы уақыт қорына қатысты жабдықтардың % тұрып қалулары
Уақыт қолдану коэффициенті
Тәуліктегі жабдықтардың жұмыс сағатының орта саны
Жабдықтың интенсивті жүктілік коэффициенті
Қуаттылықты қолдану коэффициенті
Қор қайтарымы
Өткізуден түскен табыс
Негізгі қорлардың құны
=
Қор сыйымдылығы
Өткізуден түскен табыс
Негізгі қорлардың құны
=
Қор қарулануы
Жұмысшылардың орта тізімдік саны
Негізгі қорлардың құны
=
Қорытындылар
Кәсіпорынның негізгі қорлары түрлері, бағыты немесе өндіріс процессіне қатысу сипаттамасы бойынша классификацияланады.
Негізгі қорлар өндірістік-шаруашылық қызмет бағытына қарай пассивті және активті болып бөлінеді.
Негізгі өндірістік қорлардың тиімді пайдалануын бағалау үшін бірнеше көрсеткіштер тобы қолданылады: салыстырмалы, құндық, жалпылама және табиғи
Кәсіпорынның негізгі өндірістік қорлары– тозуына байланысты өзқұнын дайын өнімге бөліктеп көшіретін және өндірістік циклге қатысу кезінде өзінің табиғи құрылымын сақтайтын еңбек құралдары
Түсу коэффициенті
Негізгі қорлар кезеңінде түскендердің құны
Кезең соңындағы негізгі қорлардың құны
=
Шығу коэффициенті
Негізгі қорлар кезеңінде шығып қалғандардың құны
Кезең басындағы негізгі қорлардың құны
=
Тозу коэффициенті
Негізгі қорлардың тозу соммасы
Негізгі қорлардың толық құны
=
Жарамдылық коэффициенті
Негізгі қорладың қалдық құны
Негізгі қорлардың толық құны
=
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Куатова Д.Я. Экономика предприятия. Практический курс: учеб.пособие.- Алматы, 2015.- 384 с.
2. Обзор инновационного развития Казахстана /Европейская экон. комис. ООН. - Нью-Йорк ; Женева: ООН, 2012.- 174 с.
