34. Ми сыңарлары арасындағы қызметтердің ассиметрия. жарты функционалдық асимметрия — оң және сол ми жартышарлары арасындағы психикалық функцияларды бөлу тән.
Функционалдық асимметрия оның шамамен үштен бірі, яғни білдірді емес, барлық адамдарға емес, байқалады Жарты шарда айқын функционалдық мамандандыру жоқ.
Функционалдық асимметрияның бірнеше түрі бар:
Motor асимметрия — қолынан дене белсенділігі айырмашылықтар, фут, бет, бас миының әрбір жарты шарда бақыланады орган жартылар.
Сенсорлық асимметрия — nonequivalence қабылдау жарты әр органның орта ұшағының сол және оң жағында орналасқан объектілерді.
Психикалық асимметрия — психикалық іс-әрекетінің түрлі нысандары үшін шарда мамандандыру.
Сол және оң жақ ми сыңары қызметтерінде айырмашылықтар бар, бұл ми сыңарлары арасындағы ассиметрия.
Сол жақ жартышар (басым болады):
Сөйлеуге жауапты (вербальдық);
Уақытты сезу;
Тітіркендіргіштерді талдау;
Реттік қабылдау;
Дерексіз ойлау;
Оң жақ жартышар:
Сөйлеуге жауапты емес;
Көруге жауапты;
Кеңістікті түйсіну;
Құрастыру қызметі;
Жалпылама түйсіну;
Нақты ойлау.
35. Сөйлеу, оның маңізы және қызметтері, қыртыстағы сөйлеу орталықтарынің орналасуы. ІІ сигналдық жүйе – қоршаған ортадағы құбылыстарды жалпы талдауға естілген, айтылған және жазылған сөздерді түсіну арқылы және дерексіз бейнелеуге мүмкіндік беретін, өте күрделі ми құрылымдарының (есту, көру, т.б.) бірлестігі. Бұл жүйенің сигналына тілмен байланысты сөз және адамның сөйлеу қабілеті жатады. Сөйлеумен байланысты, сөздің мағынасын түсіну, оларды айту, заттарды ұғынып тану және мақсатты ісәрекет атқару адамның ерекшелігі болып саналады. ІІ сигналдық жүйе ойлау қабілеті арқылы қоршаған орта құбылыстарын жалпылама-дерексіз бейнелеуге мүмкіндік жасайды және адам өмірінің жоғары реттегіші ретінде І сигналдық жүйеден басым келеді, кейде тіпті оны тежейді. ІІ сигналдық жүйенің құрылымдық субстраты - үлкен ми жарты шарлар қыртысындағы тілқозғалтқыш орталық болып саналады. Адамның ІІ сигналдық жүйесі оның әлеуметтік өмірімен тығыз байланысты. Ол әр адамның қоғамдық ортамен өзара қатынасының нәтижесі. Сондықтан екінші сигналдық жүйе, әлеуметтік себептерден қалыптасып, қоғамнан тыс дамымайды