Нұрмұратов с нұрекеева С. С., Сағымбаев Е. Оқырмандарға ұсынылып отырылған бұл антологияның ерекшелігі «Өзін-өзі тану»

Жақсы, жаман адам туралы

 Жақсыны алыс, жаманды жақын көрме,  

Жақсы атансаң, басқаның хақын жеме.

Жақсымын деп момынның малын жеме,

Жаман адам сол болар, мақұл деме.

Екі арыстан қосылса, дәуді өлтірер.

Ажал келсе, ауру түгіл, сауды өлтірер.

Ауылыңда шайпау тілді жаман болса,

Аман тұрған басыңа дау келтірер.

Шаруа туралы

Қазаққа пайда мынау малын бақсын,

Отқа жайып, суарып, бағып- қақсын.

Ұлда бір көз, жалшыда екі көз жоқ,

Соқыр кісі мал жайып қайдан тапсын?

Байлар малын бақса екен өзі жүріп,

Кедей де өлмес еді күнін көріп.

Өз малын өзі бақпай бос қаңғырып,

Бір кедейді жалдайды пайда көріп.

Жаман бай кімді оңдырар өзі оңбаған,

Жанын қорыттап суыққа бір тоңбаған.

Ішпей, жемей, киместен кетеді өліп,

Кей жаман мал бітсе де, бақ қонбаған.

Күт деген бұрынғылар малдың астын,

Малдың астын астын күтпесең, мандымассын.

Алдыңнан мал, үстіңнен үйің кетсе,

Жата алмассың кеуек қып қардың астын.

Дулат

Қылығың қалжың, туысқан.

Аңдысып алды абысын;

Жаттай болып танысың,

Қазақтан мүлде түңіліп,

Артыңа қарап үңіліп,

Қайран талай жыл кетті.

Аңдығаны малың боп,

Тілегені бұлың боп,

Момыңды сорып сүлік боп,

Арам дауға келгенде

Жел жетпейтін күлік боп,

Қонақасы бермесе,

Ат - шапанға ілік боп,

Параны көздеп бай кетті.

Сөзден кетіп пәтуа,

Базнаң жүрмей татуға,

Аңдысып құда сүйекпен,

Көтеріп тастап иекпен,

Қадыр - қасиет іс кетті.

Ескіден қалған бұрынғы,

Патуалы ырымды,

Адаспастай даңғыл сол -

Қасым салған қасқа жол,

Шарға соғып із кетті.

Бермесең, жақын жау болып,

Бермесең, құрған ау болып,

Аяғы пәле дау болып,

Ұлғайып пәле қау болып,

Татқан дәм мен тұз кетті.

Сөзім бар да көзім жоқ

...Алал сопы мен емес,

 АБАЙ

 

«Абай» жинағы Алматы. Жазушы, 2005 ж 11 томдық. 1-кітап
...Адамзатқа не керек:

Сүймек, сезбек, кейімек,

Харекет қылмақ, жүгірмек,

Ақылмен ойлап сөйлемек.

Әркімді заман сүйремек,

Заманды қай жан билемек?

Заманға жаман күйлемек,

Замана оны илемек. .

***

Жігіттер ойын арзан...(54-бет)

Қалжыңдамақ, қасынбақ, ыржыңдамақ.

Бет-аузын сөз сөйлерде жүз құбылтып,

Қас кермек, мойын бұрмақ, қоразданбақ.

Осындай сидаң жігіт елде мол-ақ,

Бәрі де шаруаға келеді олақ.

Сырын түзер біреу жоқ, сыртын түзеп,

Бар өнері - қу борбай, сымпыс шолақ.

Олардың жоқ ойында малын бақпақ,

Адал еңбек, мал таппақ, жұртқа жақпақ.

Жалғыз атын терлетіп, ел қыдырып,

Сәлемдеспей, алыстан ыржаң қақпақ...

Білімдіден шыққан сөз (86- бет)

Білімдіден шыққан сөз

Талаптыға болсын кез.

Нұрынсырын көруге,

Көкірегінде болсын көз.

Жүрегі - айна, көңігі - ояу,
Сөз тыңдамас ол баяу.
Өз өнері тұр таяу,
Ұқпасын ба сөзді тез?

Әблет басқан елерме,

Сөзге жуық келер ме?
Түзу сөзге сенер ме
Түзелмесін білген ез?

«Айтшы-айтшылап» жалынар,

Ұққыш жансып шабынар.
Ұқпай жатып жалығар,
Ұйқылы-ояу бойкүйез.

Жас баладай жеңсік қой,

Байлаулы емес ақыл, ой,
Ойлағаны - айт пен той,
Ыржаң - қылжаң ит мінез.

Сұлу қыз бен я батыр

Болмаған соң, тәңрі алғыр,
Шығып кетер, я қалғыр,
Оған ақыл - арам без.

Жақсыға айтсаң, жаны еріп,

Ұғар көңіл шын беріп,
Дертті ішіне ем көріп,
Неге алтынды десін жез.

«Ой, тәңір - айшыл» кер есек,

Қулық, сұмдық не өсек.
Болмаған соң, бір есеп -
Мейілі қамқа, мейілі бөз.  

жүктеу/скачать 6,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: