Нұрмұратов с нұрекеева С. С., Сағымбаев Е. Оқырмандарға ұсынылып отырылған бұл антологияның ерекшелігі «Өзін-өзі тану»
жүктеу/скачать 6,93 Mb.
|
| НЕГЕ АРНАЛСАҢ СОНЫ ІСТЕ
«Неге арналсаң, соны істе» деген алғашқыда бос сөз сияқты көрінсе де, бұл мағынаның астарында, асса әлеуметке, қала берсе ер адамға маңызы зор терең мәселе жатыр. Мәселені дұрыс шешу үшін ғылым жолымен зерттеу керек. Әлеумет тұрмысындағы зор кемшіліктің бірі - әлеуметтің мүшесі ер адам «өз орнында» қызмет етпеу. Естеріңізде болсын: адам қалай болса солай сүйреуге көне беретін тулақ емес, қалай қақса солай домалайтын «алланың» добы да емес. Ада өзінің ыңғайымен, еркімен қызмет ететін зат. Кісі іштен туғаннан-ақ белгілі бір өнерге, қызмете икем болып туады; басқаша айтқанда, әр адамда бір нәрсеге талап, ыңғай, қабілет яки зеректік болады. Біреу бала оқытуға, біреу етік тігуге, біреу әкім болуға, біреу мал бағуға, біреу іскерлікке, біреу жазушылыққа, біреу дәрігерлікке, біреу саудаға, біреу сөзге, біреу дауға ыңғайланып жаралады. Өмірде жұмысқа икемі жоқ жан сирек болады. Ең болмаса өтірік айтуға зерек болып жаралады. Кімде-кім өзіне біткен ыңғайына қарай өз жолымен жүріп, қызметте де, өз басына, әлеуметке де үлкен пайда келтірмек. «Өз орнындағы» адамның жұмысы да өнімді, берекелі болмақ. Қайғы сол: өз жолын шу дегеннен тауып алатын адамдар сирек болады. Адамның көбі ана жолға бір, мына жолға бір түсіп, өмір бойы өз соқпағын таба алмай, сенделумен күні өтеді. Өз жолымен қызмет істемеген адамның жұмысы берекесіз болғаны өз алдына, ондай адам ісіне көңілі жарымағандықтан өмірге налып, зарланып, бақытсыз жан болып күнелтеді. Санап қарасақ, әр өнер, әр қызмет мемлекетке, әлеуметке керек. Әлеумет те, мемлекет те әр адамның еңбегі берекелі, пайдалы болуын көздейді. Неғұрлым әр мүшесінің еңбегі жемісті болса, соғұрлым әлеумет тұрғысы да тез оңалмақ. Әр адамның еңбегі қашан жемісті болмақ? Әркім «өз орнында» қызмет істегенде. Олай болса, бұл – негізгі мәселе. Әр адам бір жағынан әлеуметтің мүшесі болып, әлеуметке пайда тигізуі қажет. Екінші, әр адам өз пайдасын, өз мақсатын көздемек. Бас мақсатын біржола ұмытып, әлеумет қызметін түгел білетін адам болуы мүмкін емес, ондай адам кемде-кем. Біреу әлеумет үшін еңбегін көп жұмсайды, біреу бойын тежеп, бас мақсатын көбірек сағалайды. Айырма жалғыз осында. Бұл адамның табиғатынан туатын заң. Неге десеңіз, әр адамға тіршілік ету керек. Азды-көпті өмірін әркім өз көңіліндегідей мұңсыз өткізуге талпынады. Сондықтан ең күшті мақсат – бас мақсат. Қайткенде әрі жеке адамның, әрі әлеуметтің пайдасы бірден табылады? Қай уақытта әлеумет тілегі мен жеке адам тілегі тоғысады? Әр адам табиғатына біткен қабілетіне, ыңғайына, зеректігіне қарай өз орнында қызмет етсе, сонда табылады... (Аймауытов Ж. Неге арналсаң соны істе//Социалистік Қазақстан, 07.01.1989) ҚАРАҒЫМ Қарағым, оқу оқы, басқа жүрме! Ойынға, құр қаларсың, көңіл бөлме. Оқымай, ойын қуған балаларға Жолама, шақырса да, қасына ерме! Кідірме, аялдама, алға ұмтыл, Алам деп көктен жұлдыз, қолың серме. «Қарманған қарап қалмас» деген рас, Тоқтамай істер болсаң батып терге. Жасынан оқу оқып, өнер қуған Жан жетпес көңілі жүйрік кемеңгерге ... Білімсіз, құр қалтақтап жүргенменен Ерте өлген, көмілулі қара жерген. Жастық, байлық, қол қусырып бос жүру Жас өспірім үмітті ерте бұзады. Тер ағызып, өліп-талып табылған Ата дәулет быт-шыт болып тозады. (Жұмабаев М. Көп томдық шығармалар жинағы. 1 – том. Өлеңдер, дастандар, әңгіме. – Алматы: Жазушы, 2008.-208 бет. 34-бет) жүктеу/скачать 6,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|