Нұсқаулар / құраст. А. Б. Искакова, Б. Ш. Мурзалинова. Павлодар : Кереку, 2009. Б. 27 б. Әдістемелік нұсқауда «Физика»
Эксперименттік құрылғының сипаттамасы және өлшеулер әдісі
жүктеу/скачать 0,56 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұмысты орындау тәртібі
| Эксперименттік құрылғының сипаттамасы және өлшеулер әдісі
Жұмыста қолданылатын аспап бөлгіштері бар сызғыштан (1), осы сызғыштың соңында дифракциялық тор (2) бекітілген, осы сызғыштың бойымен саңылауы және миллиметрлік шкаласы бар экран (3) еркін қозғала алады (сурет 61.2). Сурет 61.2 Егер саңылауға (4) жарық көзінен жарық шоғын түсіретін болсақ, оған дифракциялық тор (2) арқылы қарап, осы саңылаудың екі жағынан қозғалмалы экранның (3) шкаласында дифракциялық бейнені көруге болады – минимумдармен бөлінген бірнеше ретті максимумдар. Егер жарық ақ болса, онда максимумдар ақ жарық спектрі түрінде байқалады. Бұл құбылыс келесі жағдаймен түсіндіріледі: көз торында көз бұршағының фокальдық жазықтығында тордан ауытқыған сәулелердің параллель шоқтары жинақталады. Егер ( ) ауытқу бұрышы d sin шартын қанағаттандыратын болса, онда Ф нүктесінде (сурет 61.1) толқын ұзындығына сәйкес келетін саңылаудың бейнесі алынады. Бақылаушы осы бейнені шкалада көзге түскен сәулелердің жалғасында көретін болады. d sin m формуласынан, (61.5) шығады. Сурет 61.3 Реті аз болатын спектрлер үшін сәулелердің ауытқу бұрышы аз болады, өйткені 2 1 (сурет 61.3), мұнда 1 – (1) сызғыш бойымен есептеліп алынған дифракциялық тордан саңылауы бар экранға дейінгі қашықтық; 2 – қозғалмалы экранның (3) шкаласы бойымен есептеліп алынған саңылаудан таңдап алынған спектрге дейінгі қашықтық (сурет 61.3). Онда sin tg = , осыдан немесе мұнда . N – берілген дифракциялық тор үшін бірлік ұзындыққа келетін саңылаулар саны. Жұмысты орындау тәртібі: 1) жұмыс бастамас бұрын жарық көзін орнатады, дифракциялық тор арқылы саңылауға қарап, саңылаудан ең ұзын көрінетін қызыл сәулелерге сәйкес келетін бірінші және екінші ретті ( 1, 2) қызыл спектрге дейінгі қашықтықты өлшеу керек. Есепті оң және сол спектрлер үшін, яғни m=0 (ақ жарық) орталық максимумның екі жағынан жасау керек. Алынған мәндердің орташасын есептеу керек (61.6); 2) саңылаудан дифракциялық торға дейінгі l1 қашықтықты өлшеңіз; 3) l1 тағы да екі мәні үшін сәйкес келетін мәндерін алу керек, яғни m= 1; и m= 2 үшін; 4) l1 және m әр түрлі мәндеріне сәйкес келетін мәндерін төмендегі формуламен есептеу керек (61.7) мұнда - дифракциялық тордың тұрақтысы, N – бірлік ұзындыққа келетін штрихтар саны N=105м-1; 5) абсолют және салыстырмалы қателіктерді төмендегі формулалар бойынша есептеңіз , (61.8) мұнда t(n) – n үшін Стьюдент коэффициенті, n – өлшеулер саны; 6) Өлшеулер нәтижелері мен есептеулерді кестеге енгізіңіз; жүктеу/скачать 0,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|