Нұсқаулар Бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тест тапсырмалары

A) Антарктида

B) Африка

C) Еуразия

D) Аустралия

E) Оңтүстік Америка

Дұрыс жауабы: С.

Лавразия құрамында Еуразия мен Солтүстік Америка материктері ұзақ уақыт бірге болған. Ал Гондвана Оңтүстік Америка, Африка, Аустралия мен Антарктида материктерінің жиынтығынан тұрды. Оқулық: Ә. Бейсенова, С. Әбілмәжінова, К. Каймулдинова. География. Материктер мен мұхиттар: Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 21 б.

A) Жоңғар

B) Атырау

C) Торғай

D) Сарыарқа

E) Қаратау

Дұрыс жауабы: С.

Торғай үстірті орталығында солтүстіктен оңтүстікке созылып жатқан ойыс – Торғай қолаты бар, оны Торғай бұғазы немесе Торғай қақпасы деп те атайды. Ол Батыс Сібір жазығын (Солтүстік Қазақ жазығы) Тұран ойпатымен жалғастырады. Оқулық: Ә. Бейсенова, Қ. Карпеков. Қазақстанның физикалық географиясы: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 62 б.

A) 120°

C) 0°

E) 90°

Жылдың тәуліктерін шатастырмау үшін халықаралық келісім бойынша даталардың (уақыттың) ауысу сызығы белгіленді. Ол географиялық карталарда он екінші сағаттық белдеуде, шамамен 180° меридиан бойымен солтүстік полюстен оңтүстік полюске дейінгі аралықта жүргізілген. Бұл күнтізбенің датасының шамаланған шекарасы. Осы сызықтан батысқа қарай Жер шарында күнтізбенің жаңа датасы – жаңа күні басталады. Оқулық: Ә. Бейсенова, Қ. Карпеков. Қазақстанның физикалық географиясы: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 16 б.

A) мұнай, газ

B) полиметалл

C) мыс, көмір

D) қорғасын, мырыш

E) түсті металлургия

Дұрыс жауабы: А.

Батыс Қазақстан өнеркәсібінің дамыған салалары – мұнай, газ және химия өнеркәсіптері. Оқулық: Е. Ахметов, Н. Кәрменова, Ш. Кәрібаева, Б. Асубаев. Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік географиясы. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2013. – 237 б.

A) Шағалалытеңіз

B) Ақкөл

C) Шалқар

D) Сілетітеңіз

E) Қорғалжың

Дұрыс жауабы: А.

Есіл – Ертіс даласы Есіл – Қамысты орманды даласы мен Сарыарқаның, Павлодар облысының көлді жазығының ортасында жатыр. 100-120 м биіктегі беткейлер неоген сазбалшықтарынан түзіліп, оның бетін палеоген дәуірінің құмдары мен балшықтары басқан. Батыс бөлігінде көл көп. Олардың көбі тұщы. Ең үлкені – Шағалалытеңіз көлі. Оқулық: Ә. Бейсенова, Қ. Карпеков. Қазақстанның физикалық географиясы: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 180 б.

A) федерациялық

B) конституциялық

C) абсолюттік

D) теократтық

E) унитарлық

Дұрыс жауабы: D.

Теократтық (грек. тheos – құдай, kratos – билік) монархияларда мемлекет басшысы діни жетекші қызметін де атқарады. Мұндай мемлекеттер қатарына Бруней, Сауд Арабиясы және Ватикан жатады. Ә. Бейсенова, К. Каймулдинова, С. Әбілмәжінова, т.б. География: Дүние жүзіне жалпы шолу. ТМД елдері. Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2014. – 84 б.

A) гилея

C) гуано

E) гаруа

Анд тауларында түнге қарай тұман шыққа айналады. Осы мол ылғалды бүкіл денесімен сіңіретін тамыржемісті және түйнекті өсімдіктердің ерекше тобы ломас деп аталады. Оқулық: Ә. Бейсенова, С. Әбілмәжінова, К. Каймулдинова. География. Материктер мен мұхиттар: Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 141 б.

A) Атырау, Маңғыстау

B) Қызылорда, Ақмола

C) Ақтөбе, Павлодар

D) Солтүстік Қазақстан, Қарағанды

E) Шығыс Қазақстан, Қостанай

Дұрыс жауабы: А.

Түйе шаруашылығына республиканың Атырау, Маңғыстау, Қызылорда және Оңтүстік Қазақстан облыстары маманданған. Түйе шөл, шөлейт және дала зоналарында өсіріледі. Оқулық: Е. Ахметов, Н. Кәрменова, Ш. Кәрібаева, Б. Асубаев. Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік географиясы. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2013. – 162 б.

A) А.Н. Краснов

B) А.И. Левшин

C) С.С. Неуструев

D) Н.А. Северцев

E) И.В. Мушкетов

Дұрыс жауабы: D.

Н.А. Северцевтің (1827-1885 жж.) Қазақстанды зерттеу жұмыстары П.П. Семеновтың Тянь-Шаньды зерттеуімен тұспа-тұс келеді. Ол әуелде Арал теңізі мен Сырдарияның төменгі сағасына сапар шекті. Содан соң Тянь-Шаньда, Жетісу, Қызылқұм, Қаратау өңірлерінде зерттеу бақылау жұмыстарын жүргізді, Үстірт пен Мұғалжарды зерттеді. Оқулық: Ә. Бейсенова, Қ. Карпеков. Қазақстанның физикалық географиясы: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 33 б.

A) Бельгия

B) Испания

C) Германия

D) Дания

E) Франция

Дұрыс жауабы: Е.

Өзен торы жиі орналасқан Франция аумағын Луара, Рона, Сена және Гаронна ірі өзендері кесіп өтеді, ал Германиямен шекарасында Рейн өзені жатыр. Оқулық: Ә. Бейсенова, К. Каймулдинова, С. Әбілмәжінова, Ж. Достай. География: Дүние жүзіне аймақтық шолу. Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2015. – 131 б.

A) Сарыарқа

B) Сауыр-Тарбағатай

C) Тянь-Шань

D) Шығыс Еуропа

E) Тұран жазығы

Дұрыс жауабы: Е.

Талапкер берілген картадан 3 санымен белгіленген физикалық-географиялық аймақты анықтауы қажет. Ол үшін талапкер Тұран жазығының географиялық орнын ажырата алуы шарт. Тұран – Қазақстанның оңтүстігінде батысынан шығысына дейін созылып жатқан кең жазық. Оған Маңғыстау, Үстірт, Торғай үстірті, Арал маңы, Сырдария бойы, Қызылқұм, Бетпақдала, Мойынқұм, Балқаш-Алакөл аймағы түгел кіреді. Оқулық: Ә. Бейсенова, Қ. Карпеков. Қазақстанның физикалық географиясы: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 173 б.

A) Гренландия

B) Британ аралдары

C) Мадагаскар

D) Әулие Елена

E) Канар

G) Азор

Дұрыс жауабы: А, В, С.

Материктерге таяу жағалаудағы қайраңдар мен материктік беткейлерде материктік аралдар орналасқан. Олар – жер қыртысындағы қозғалыстар әсерінен құрлықтың кейіннен бөлініп қалған бөліктері, көбінесе ауданы ауқымды келеді (Гренландия, Мадагаскар, Британ аралдары және т.б.). Оқулық: Ә. Бейсенова, С. Әбілмәжінова, К. Каймулдинова. География. Материктер мен мұхиттар: Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 5 б.

A) Алматы

B) Қостанай

C) Тараз

E) Қызылорда

F) Түркістан

G) Петропавл

H) Қарағанды

Дұрыс жауабы: D, G, H.

Қазақстанның орталық бөлігі арқылы солтүстіктен оңтүстікке қарай еліміздің солтүстік, орталық және оңтүстік аудандарын байланыстырып, Трансқазақстан деп аталатын Петропавл – Ақмола – Қарағанды – Мойынты – Шу теміржолы тартылды. Оқулық: Е. Ахметов, Н. Кәрменова, Ш. Кәрібаева, Б. Асубаев. Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік географиясы. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2013. – 182 б.

A) магний

B) платина

C) титан

E) қалайы

F) қорғасын

G) алтын

Дұрыс жауабы: D, E, F.

Ауыр түсті металдар тобына мыс, қалайы, қорғасын, мырыш, никель жатады. Оқулық: Е. Ахметов, Н. Кәрменова, Ш. Кәрібаева, Б. Асубаев. Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік географиясы. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2013. – 101 б.

A) Нигер

C) Египет

D) Нигерия

E) Свазиленд

F) Лесото

G) Судан

Дұрыс жауабы: E, F, H.

Африка аумағында бар болғаны үш монархия (Лесото, Свазиленд, Марокко) сақталып қалған. Оқулық: Ә. Бейсенова, К. Каймулдинова, С. Әбілмәжінова, Ж. Достай. География: Дүние жүзіне аймақтық шолу. Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2015. – 266 б.

A) «Рено»

B) «Хонда»

C) «Мерседес»

D) «Ниссан»

E) «Крайслер»

F) «Фольксваген»

G) «БМВ»

Дұрыс жауабы: B, D, H.

Жапонияда өндірісте ғылым мен техниканың ең соңғы жаңалықтары пайдаланылады, сондықтан әлемдік нарықта «Тойота», «Ниссан», «Хонда» концерндерінің автомобильдері америкалық және еуропалық үлгілермен бәсекелесе алады. Оқулық: Ә. Бейсенова, К. Каймулдинова, С. Әбілмәжінова, Ж. Достай. География: Дүние жүзіне аймақтық шолу. Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2015. – 36 б.

A) Ыстықкөл

B) Сарез

C) Каспий

D) Венерн

E) Ладога

F) Арал

G) Байкал

Дұрыс жауабы: A, G, H.

Жер шарындағы терең көлдер тау жасалу үрдістері кезінде пайда болған. Мұндай көлдерді тектоникалық көлдер деп атайды. Тектоникалық көлдердің мысалдарына Сібірдегі Байкал, Тянь-Шаньдағы Ыстықкөл, Алтайдағы Жайсан жатады. Оқулық: Ә. Бейсенова, Қ. Карпеков. Қазақстанның физикалық географиясы: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 133 б.

A) никель

B) мыс

C) алюминий

E) газ

G) уран

Дұрыс жауабы: D, E.

Аустралияның Орталық жазықтарында мұнай мен газдың мол қоры бар. Оқулық: Ә. Бейсенова, С. Әбілмәжінова, К. Каймулдинова. География. Материктер мен мұхиттар: Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 103 б.

A) мал шаруашылығы

B) химия

C) электр энергетикасы

D) сауда

E) аяқ киім

F) тоқыма өнеркәсібі

G) құрылыс материалдары

H) ғылым

Дұрыс жауабы: B, C, G.

Ауыр өнеркәсіпке отын, электр энергетикасы, түсті металлургия, қара металлургия, машина жасау, химия және құрылыс материалдары салалары жатады. Оқулық: Е. Ахметов, Н. Кәрменова, Ш. Кәрібаева, Б. Асубаев. Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік географиясы. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2013. – 68 б.

A) Сарышоқы

B) Бебақан

C) Тастау

D) Мұзтау

E) Талғар

F) Бесшоқы

G) Ақсораң

H) Иманбұлақ

Дұрыс жауабы: D.

Мұзтау – Алтай тау жүйесінің Ресей жеріндегі ең биік шыңы (4506 м). Оқулық: Ә. Бейсенова, Қ. Карпеков. Қазақстанның физикалық географиясы: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2016. – 192 б.

A) Кабу-Бранку, Пиай

B) Пиай, Рока

C) Мерчисон, Принц Уэльс

D) Принц Уэльс, Челюскин

E) Челюскин, Дежнев

F) Дежнев, Ине

G) Мерчисон, Кабу-Бранку

H) Ине, Рас-Хафун

Дұрыс жауабы: B, E.