Нурахметова Мариям Жумабаевна
Көкшетау қаласы «№ 1 сервистік – техникалық колледжі» КММ
математика пәні оқытушысы
Иррационал теңдеулерді шешу
1.Аңдатпа
«Иррационал теңдеулерді шешу» ашық сабағының әдістемелік әзірлемесіне сабақ конспектісі мен презентациясы енгізілген. Бұл тақырып Әбілқасымова А.Е.оқулығы бойынша оқытылады.
Сабақта әр түрлі әдіс-тәсілдер қолданылады. Мәселелік сұраққа жауап іздеу сабақ барысы бойы жүргізіледі. Сабақта Блум технологиясының элементі-Блум текшесі, «Тыныш жауап алу» тақтаның алдында оқушымен жеке жұмыс және тұлғамен жеке жұмыс жасау технологиялары қолданылады.
Әдістемелік әзірлеме мектеп және кәсіптік білім беру мекемелерінің оқытушыларына арналған.
2. Мазмұны
Ашық сабақ әдістемелік әзірлемесінің құрамына аңдатпа, түсіндірме хат, сабақтың технологиялық картасы, қосымша: презентация, студенттерге жеке тапсырма, ««Көңіл» ағашы» презентациясы, «Блум текшесінің» сұрақтары кірді.
3. Түсіндірме хат.
Иррационал теңдеулер мектепте 8 сыныпта тереңдетіліп оқылмайды. Иррационал сандар ұғымының кейіннен оқытылуы, меніңше, өте ыңғайсыз. Мектепте 10-11 сынып және кәсіптік колледждерде 2 курс оқулықтарының тапсырма есептерінде теңдеуді шешу әдісіне арналған бөлім бар.
Иррационал теңдеулерді оқып үйренуге жеке тарау берілмеген. Иррационал теңдеулерді шешу көбінесе мына жағдайларда қиындық туғызады:
1) Теориялық білімнің жақсы болмауы;
2) Әр түрлі жағдаяттарды зерттей білмеуі.
Көптеген оқушылар теңдеудің екі жақ бөлігін бірдей дәрежеге жеткізуді ғана меңгерген. Кейбіреулер үшін бұл жалғыз әдіс. Теңдеу шешілгеннен кейін міндетті түрде түбірлерін тексеру керек екенін білу қажет, өйткені бөгде түбір болып шығу мүмкін. Сондықтан бұл сұрақ мәселелік сұрақ болып табылады. Сабақ бойы студенттер бұл мәселелік сұраққа жауап іздейді.
Айтылған мәселелер мені мына ойға жетелейді. Математика сабағында иррационал теңдеулерді тереңірек зерттеп оқу қажет
4. Сабақтың технологиялық картасы
Тақырыбы
|
Иррационал теңдеулер
|
Мақсаттары
|
Білімділік: Оқушылардың тақырып бойынша алған білімдерін бекіту; оқушыларды талдауға, талқылауға, салыстыруға, қорытынды жасауға; иррационал
теңдеулерді шешу тәсілдерін орындау білімін жалғастыру
Дамытушылық : Оқушылардың ойлау қабілеттерін арттыруға ықпал жасау және де өз бетінше шығармашылықпен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыруға ықпал ету.
Тәрбиелік : Оқушылардың өз ойын толық, дұрыс жеткізе білуге, тапқырлыққа, жылдамдылыққа, ептілікке, достық қарым-қатынасқа тәрбиелеу.
|
Күтілетін нәтиже
|
а) иррационал теңдеулерін екі тәсілмен шығару;
б) табылған түбірлерді тексеріп алып талдау жасау, бөгде түбірді таңдай білу
в)тақырып бойынша бірнеше жұмыс орындау, топпен жұмыс жасау, тұжырым жасауға, бағалауға, ойды жүйелі жинақтап, қорытынды шығаруға үйрену.
|
Көрнекі құралдар
|
Интерактивті тақта, жеке жұмыс парақтары, Блум текшесі
|
Сабақтың түрі
|
Білімді жалпылау сабағы
|
Сабақтағы жұмыстың түрлері
|
Топтардағы жұмыс
|
Сабақтағы жұмыстың әдістері
|
Блум текшесі оқу-әдістемелік тәсілі, мәселелік сұрақтар, тұлғамен жеке жұмыс жасау
|
Сабақтың барысы:
|
Сабақ кезеңдері
|
Уақыты
|
Оқытушының іс- әрекеті
|
Студенттердің іс - әрекеті
|
Кіріспе
|
1 мин
|
Ұйымдастыру кезеңі
|
Студенттердің амандасуы
|
Мәселелік сұрақ қою
|
4 мин
|
«Теңдеуді шешу кезінде
қандай қадам қажетсіз түбірлердің пайда болуына әкеледі?» деген сұрақ қойылады
Бұл сұраққа студенттерге жауап беру үшін софизм ұсынылады.
16 – 36 = 25 – 45
Берілген тендіктің қатесі бар ма?
Софизм арқылы қатесі бар екенін дәлелдейді
|
Студент
тер жауап беруге тырысады
|
Білімділікті жандандыру
(Блум текшесін пайдаланып)
|
5мин
|
Неге- иррационал теңдеудің түбірлерін неге тексереміз?
Айтып бер- иррационал теңдеудің анықтамасын айтып бер
Көрсет- берілген дәрежелі түбірдің қасиетінің қатесін көрсет
Түсіндір- иррационал теңдеудің екі жақ бөлігін бірдей дәрежеге шығару алгоритмін дұрыс құр
Дұрыс орында- интерактивтік тақтада а және b оң сандары үшін n-ші және k-ші дәрежелі түбірлердің қасиеттерін дұрыс орында
Ойлап тап- есептің дұрыс жауабын тап
|
Студент
тер Блум текшесін лақтырып келген сұраққа жауап береді
|
Негізгі бөлім
|
25 мин
|
1) Студенттерді топтарға бөліп, математикалық «Кім жылдам?» сергіту ойыны өткізіледі
2) Топтарға жеке тапсырма беру
Тапсырмалар
1топ:
2 топ:
3 топ-:
4 топ:
3) «Тыныш жауап алу» жалғыз оқушымен жеке жұмыс жасайды.
4)1,3 топтың студенттердің тапсырмасын тақтаға шақырып тексереді
2,4 топтың тапсырмасын орнынан тексеру жасайды
5)Уақытқа қарай мүмкіндік болса 2,4 топтардың тапсырмасын ауыстырып шығару (барлық топ)
|
Ауызша жауап береді
тапсырма орындайды
1,2 топтың студенттері есепті тақтаға
жазып шығару жолдарын түсіндіреді
(басқа топтың студенттері дәптерге жазып алады)
интерактивті тақтадағы
берілген
жауабымен салыстыра
ды,
жіберілген қәтені талдап, түзетеді
оқытушы
мен жұмыс істейді, қойылған сұраққа жауап береді
шығарыл
ған есепті дәптерге жазады
|
Мәселелік сұраққа жауап беру
|
2мин
|
Мәселелік сұрақты қайталайды
(тақтаға шығару)
|
Жауап береді
|
«Қисықсыз сандар» тарихы
|
2 мин
|
Қызықты ақпарат береді
|
Тыңдайды
|
Қорытынды
лау
|
2 мин
|
Сабақты қорыту
|
|
Бағалау
|
2мин
|
Оқушылардың жұмысын бағалайды
|
|
Үй жұмысы
№117 (1,3),121(4)-43,44 бет,324 144бет
|
1мин
|
үй жұмысын тақтаға жазады
|
Үй жұмысын күнделікке жазып алады
|
Рефлексия
|
1 мин
|
«Көңіл» ағашы
Қуаныштымын- қызыл жапырақ
Көңілім ашық - жасыл жапырақ
Қанағаттандырылмаған нәтиже-сары жапырақ
|
Интерактивтік тақтада
жапырақтарды ағашқа
жапсырады
|
4) Тұжырым
Өз жұмысыма талдау өткізе отырып, студенттер жүйелі жұмыс жасауда иррационалды теңдеулерді шешу кезінде бірнеше тәсілмен жұмыс істеуді, бөгде түбірден құтылу үшін иррационалды теңдеулердің түбірлерін тексеру маңыздылығын түсінуді үйренгенін атап көрсете аламын.
5) Қосымша
1-қосымша. Мәселелік сұрақ қою
Софизм ұғымы
Софизм - саяси пікірталас жүргізу өнері, пікірталаста қолдануға болмайтын әдіс-тәсілдерді саналы түрде қолдануға негізделеді. Ол тиімді пікірталас жүргізу ережелерін бұзады, яғни өтірік дәйектерді келтіру, оппонентті алдау әрекеттерімен көңілін аудару. Оппоненттер ақиқатқа жету үшін емес, күштерін салыстыру, жарқын, әдемі саяси түсініктермен көзге түсу үшін қолданады. Софистердің әділетсіз құралдары сан алуан. Олар кез келген жағдайды, түсінікті өз пайдалары үшін ақтап, дәлелдеп шығуға ұмтылды. Софистер қолданатын сыпайылыққа жатпайтын құралдар адамдардың психологиялық ерекшеліктерін жақсы білуге негізделеді.
Софизм-(грекше σόφισμα-«қулық жасау», «қулыққа шеберлік» дегенді білдіреді )-қате есептеу арқылы есепті дұрыс еткізіп көрсету, яғни өтірік дәйектерді келтіру және оның қате екендігін дәлелдеу қажет. Ертеде Аристотель софизмдерді «жалған дәлел » деп атаған екен.
Берілген тендіктің қатесі бар ма?
16 – 36 = 25 – 45
Содан соң бұл өрнекті түрлендірейік. Теңдіктің екі жағында бірдей етіп түрлендірсек, өрнектің мәні өзгермейтінін есте сақтайық!
16 – 36 + 20,25 = 25 – 45 + 20,25,
(екі өрнектің квадраттарының айырымы олардың айырымы мен қосындысына тең формуласын пайдаланып жинаймыз)
(4 – 4,5)2 = (5 – 4,5)2,
4 – 4,5 = 5 – 4,5,
4 = 5,
2 . 2 = 5.
Егерде екі өрнектің квадраттары тең болса, онда олардың табандары бір-біріне тең немесе қарама-қарсы
16+8=24 екені белгілі. Содан соң бұл өрнекті түрлендірейік. Теңдіктің екі жағында бірдей етіп түрлендірсек, өрнектің мәні өзгермейтінін есте сақтайық!
16+8+18-42=24+18-42
9+7+8+12+6-21-14-7=24+18-42
9+12-21+6+8-14=18+24-42
3(3+4-7)+2(3+4-7)=6(3+4-7)
(3+4-7)(3+2)=6(3+4-7)
3+2=6
5=6
2- қосымша (Блум текшесін пайдаланып жауап беру)
Неге- иррационал теңдеудің түбірлерін неге тексереміз?
Айтып бер- иррационал теңдеудің анықтамасын айтып бер
Жауабы: Иррационал теңдеулер деп белгісіз айнымалы х түбір таңбасың ішінде болаты теңдеулерді айтады
Көрсет- берілген дәрежелі түбірдің қасиетінің қатесін көрсет
Ойлап тап- есептің дұрыс жауабын тап
a)3
b)6
c)-4
d)8
e)0
Түсіндір- иррационал теңдеудің екі жақ бөлігін бірдей дәрежеге шығару алгоритмін дұрыс құр
Дұрыс орында- интерактивтік тақтада а және b оң сандары үшін n-ші және k-ші дәрежелі түбірлердің қасиеттерін дұрыс орында
3-қосымша Математикалық «Кім жылдам?» сергіту ойынының тапсырмалары
4 - косымша:Жеке тапсырмалар
1-топ:
2 -топ:
3 -топ-:
4 -топ:
5- қосымша: «Тыныш жауап алу» тапсырмасы
Қолданылған әдебиеттер
1.Алгебра және анализ бастамалары, А.Е.Әбілқасымова
2. Алгебра және анализ бастамалары А.Н.Колмогоров
3. http://nsportal.ru/ap/library/drugoe/2013/08/08/sofizmy-i-paradoksy-v-matematike
4. http://riddle-middle.ru/articles/matematika-interesno
Достарыңызбен бөлісу: |