Тірек сөздер: қант диабеті, ауруды басқару бағдарламасы, пациентті оқыту,
мейіргер рөлі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы сарапшыларының ұсынымдарына сәйкес,
созылмалы аурулардың кең таралған дәуірінде адамдардың денсаулығын жақсартуға
көмектесу үшін денсаулық сақтау қызметтері адамдарға бағытталған болуы керек.
Созылмалы жұқпалы емес аурулар бүкіл әлемде, оның ішінде Қазақстан Республикасында
халықтың мезгілсіз өлімі мен мүгедектігінің жоғары болуының жетекші себептері бола
отырып, қазіргі заманғы денсаулық сақтаудың өзекті мәселелерінің бірі болып қала береді.
Қант диабетінің жоғары деңгейі профилактикалық медициналық тексерулердің
басталуына, сондай-ақ асқынулардың алдын алуға әсер етеді.
Мейіргердің рөлі науқастар арасында 2 типті қант диабетін ерте анықтауда өте маңызды.
Науқастардың медициналық сауаттылық деңгейін арттыруда мейірбике жетекші рөл
атқарады. Науқастарды оқыту процесінде мейіргерлер науқастың жағдайын бірнеше айға
дейін, кейін және одан кейін бағалайды, пациенттерді оқытудың тиімділігін бағалау
жүйесін әзірлейді. Мейіргер науқастың ақпаратты қабылдауға дайындығын ескереді, оны
оқу процесіне тартады, оны өз алдына мақсат қоюға және өзін-өзі бағалауға
ынталандырады, әртүрлі режимдерді, рецепттер мен ұсыныстарды орындауға байланысты
қиындықтарды жеңуге үйретеді. Ауруларды басқару бағдарламасын енгізу пациент пен
медициналық ұйымның өзара әрекеттесуіне, олардың рөлі мен жауапкершілігіне жаңа
көзқараспен қарауға мүмкіндік береді
Ауруларды басқару бірқатар мәселелерді шешуге ұмтылады: пациенттің
денсаулығын жақсарту, өзін-өзі күту/өзін-өзі басқару дағдыларын дамыту, дәрі-
дәрмектерді тиімді енгізу және емделушілерді емдеу шараларына төзімділігін арттыру.
Нәтижесінде аурулардың жиілігі мен ауырлық дәрежесінің төмендеуін, сондай-ақ
стационарлық және шұғыл медициналық көмекке мұқтаждықтың төмендеуін күтуге
болады. Оның тиімділігі қант диабетімен ауыратын науқастардың сапасы мен өмір сүру
ұзақтығын арттыруға, емдеу сапасын арттыруға, диабетпен ауыратындарға арналған білім
беру орталықтары желісін кеңейтуге және мүгедектікті азайту және қан тамырлары
ауруларының асқынуларының алдын алу және емдеу орталықтарын ұйымдастыруға
бағытталған.