Қобыланды батыр

21 
 
Жолдасына жұмсаған 
Бас құрмалдық дегейсің, 
Қараспан тауды жайлаған 
Халық иесі жолбарысқа! 
Әуелі Құдай алмасын, 
Алды-артымды шалмасын. 
Тілімді алса сұлтаным, 
Бұл сапарға бармасын, 
Бұл олжадан алмасын, 
Кӛп жылады дегейсің 
Үйдегі нашар жолдасың! 
Асқар тауда белдік бар, 
Жасағанда кеңдік бар, 
Азда қанша теңдік бар? 
Құрдаста қанша елдік бар? 
Сұлтаныма сәлем де, 
Тілімді алса бармасын, 
Біздің баққан Бурылда 
Қырық үш күндік кемдік бар». 
Мұны естіп Естеміс 
Кейін шауып жӛнелді, 
Жауабына кенелді. 
Айтқанының бәрін де 
Қобыландыдай батырға 
Бұлжытпай айтып береді, 
Мынау сӛзді естіп, 
Қобыланды барды құрдасқа, 
Жүремін деген жолдасқа. 
Сонда тұрып сӛйледі: 
«Әуелеп ұшқан қалбаймын, 
Жаманның тілін алмаймын. 
Хақ бұйырған сапардан 
Жан құрдасым, қалмаймын. 
Асыл досым, сӛкпеңіз, 
Бұл сапарға бармаймын, 
Бұл олжадан алмаймын, 
Саған да сәлем кӛп айтқан, 
Құрдасым, кӛңілің қалмасын, 
Ӛтініш қылып зарлаймын. 
Асқар тӛбе бел деген, 

22 
 
Ақ бармақпен жемдеген, 
Ӛзінен басқа мінбеген, 
Бағып тұрған баласы, 
Күтіп тұрған анасы, 
Ӛзі әйелдің данасы, 
Тұлпар туған Бурылдың 
Қырық үш күні кем деген». 
Қараман сонда сӛйледі; 
«Бұл барғаннан барсақ біз, 
Қалың тобын жарсақ біз, 
Біз Қазанды ӛлтіріп, 
Қаласын бұзып алсақ біз. 
Сұлуынан қызылбас 
Қойынға бір салсақ біз. 
Еркек болып не етеміз 
Әр талапқа шығарда 
Қатынға ақыл салсақ біз?! 
Қатынның тілін алсақ біз. 
Есіктің алды ебене,* 
Ерлер киер кебене, * 
Кеткен кісі келе ме? 
Алғанын тәңір бере ме? 
Әр талапқа шығарда 
Қатынға ақыл салған соң. 
Қатын тілін алған соң, 
Неше батыр болсаң да, 
Арыстаным Қобыланды, 
Қатын да емей немене?!» 
Қараман бұл сӛзді айтқансын, 
Қобыландыдай батырдың, 
Тері тамып иектен, 
Түгі шығып білектен, 
Жаны бір тулап жүректен, 
Неше бір құрдас айтса да 
Қараманның бұл сӛзі 
Ӛтіп бір кетті сүйектен. 
Сӛз сүйектен ӛткен соң, 
Тобылғы атқа ер салды, 
Ақ алмасты қолға алды. 
Қамшы басып сауырға, 

23 
 
Екпіні ұсап дауылға 
Тобылғы меңді торы атпен 
Қобыланды шапты ауылға – 
Қатуланып қаттанып, 
Буырқанып бұрсанып, 
Мұздай темір құрсанып, 
Қабағынан қар жауып, 
Кірпігінен мұз тоңып, 
Әр жақ пенен бер жаққа, 
Найзасын ұстап бармаққа, 
Аттанбаққа қалмаққа. 
Батыр кейіп келеді, 
Еш жазығы жоқ еді, 
Бұлаңдаған Құртқаның, 
Сӛзге сынық қылдың деп, 
Егер шықса алдынан, 
Басын кесіп алмаққа. 
Дарбазалы есікті, 
Пайғамбардай несіпті. 
Үйде отырған қыз Құртқа 
Дүбірін аттың есітті. 
Екпіні қатты кім болсын 
Сұлтаным-дағы десіпті. 
Түрегеліп бұлаңдап, 
Ашып кӛрді есікті, 
Кӛргеннен соң қамықты. 
Құс тӛсекте мамықты, 
Арпа, бидай қабықты, 
Кӛтере алмас кедейлер 
Жылына салған салықты. 
Шыдай алмай қыз Құртқа 
Және де ашты жабықты 
Жабықтан кӛзін салыпты. 
Салса ерді таныпты, 
Түсі суық кӛрінді, – 
Ерге болған секілді 
Бір сӛзбенен жазықты. 
Батырдан Құртқа қорыққан соң, 
Тӛмен қарап жер шұқып, 
Ӛксіп жылап қамықты. 

24 
 
Енді Құртқа сасады, 
Бетінен қаны қашады, 
Оң етегін басады, 
Сасқан емей немене, 
Аш күзендей бүгілді, 
Құртқа жаннан түңілді. 
Шыдай алмай қорыққаннан 
Есік пенен тӛріне 
Неше қайта жүгірді. 
Сасып жүріп жӛн тауып, 
Ақыл менен ой тауып, 
Түтікпенен су берген, 
Түндікпенен күн кӛрген 
Тӛрде тұрған Бурылдың 
Басын шешіп алады, 
Мойнына арқан салады, 
Шылбырынан жетелеп 
Бурыл атты қыз Құртқа 
Қобыландының алдынан 
Бұлаңдап кетіп барады. 
Бәйгеден келер кӛк дӛнен, 
Жеміне қосып жеді ӛлең, 
Туғалы күнді кӛрмеген, 
Түнектен шыққан Тайбурыл 
Айдалаға шыққан соң 
Түлкідей кӛзі жайнайды, 
Қаруы сыймай қайнайды, 
Кӛлденең жатқан кӛк тасты 
Сұлым ғой деп шайнайды. 
Он екі құлаш кезеңнен 
Атылып Бурыл ойнайды 
Қыз Құртқаны кӛтеріп, 
Бурыл кӛкке екі ұшты. 
Салмағымен қыз Құртқа 
Алып жерге бұл түсті. 
Жазығы әйел демесең, 
Құртқа қыз да тым күшті. 
Батыр жанына келгенде, 
Қамығып Құртқа сӛйледі: 
«Асқар таудың белдігі, 

25 
 
Аздың бар ма теңдігі? 
Құрдастың бар ма елдігі, 
Жалғыздарға жар болған 
Алланың кӛп дүр кеңдігі 
Үш ұшар ең аспанға, 
Бір ұшуың кем болды 
Мен қайтейін Бурылжан, 
Қырық үш күннің кемдігі». 
Кентті жерді жайлаған 
Үзілмейді базары, 
Қайда қалмас жігіттің 
Ӛлгеннен соң мазары, 
Бурылды кӛзі кӛрген соң, 
Қобыландыдай батырдың 
Құртқадан қайтты азары, 
Бурылға түсті назары. 
Қобыланды сонда сӛйледі: 
«Кӛлден ұшқан қаз деймін, 
Қаз жайлауын саз деймін, 
Наурыздан соң жаз деймін, 
Ақылы жоқ мен – ақымақ, 
Бүйтіп жүрген Құртқамды 
Шауып тастай жаздаймын. 
Сарай да, сарай, сарай бар, 
Сарайға қолды жеткізген 
Қос ӛркешті қызыл нар. 
Әр пендеге лайық 
Ӛзіне тәңірім қосқан жар. 
Атымды бүйтіп баптауға, 
Асылдан соққан сүңгімді, 
Ырғай алып саптауға, 
Құртқадай болып мініскер*, 
Жар тапқанша талай бар, 
Батырдың сӛзін есітіп, 
Батыр жанына келгенде 
Наз қылса да, қорықса да, 
Құртқа сынды сұлуың, 
Тӛмен қарап жер шұқып, 
Ӛксіп жылап қамықты. 
Қамыққанын кӛрген соң, 

26 
 
Сонда Қобылан сӛйлейді; 
«Қызыл тілім шешен-ді, 
Қатардан басым кӛсем-ді, 
Артықша туған, Құртқажан 
Атың әйел десем де, 
Басқа әйел болғанда, 
Қауіпсіз болып тұрғанда 
Кеудеден басың кетеді. 
Менің кӛзім тіріде, 
Ердің құнын жесең де, 
Құртқажан, неге қамықтың 
Жолбарысың мен есенде?! 
Құс тӛсекте мамықты, 
Арпа, бидай қабықты 
Мені кӛріп, Құртқажан, 
Қуанбасаң, қамықпа, 
Менің кӛзім тіріде, 
Ердің құнын жесең де, 
Құртқажан, неге қамықтың 
Жолбарысың мен есенде?! 
Құс тӛсекте мамықты, 
Арпа, бидай қабықты 
Мені кӛріп, Құртқажан, 
Қуанбасаң, қамықпа, 
Менің кӛзім тіріде, 
Қараңғы түн ішінен 
Шығарармын жарыққа! 
Осы барған сапардан 
Есен барып, сау қайтсам, 
Әйел де болсаң Құртқажан, 
Хан қылармын халыққа!» 
Сонда Құртқа сӛйледі: 
«Айдынды кӛлден қу аттым, 
Дертке дәрі етіне. 
Ойнап балық шығады 
Айдын кӛлдің шетіне. 
Кисең киім жарасар 
Ақ патсадай етіңе. 
Талап етіп ойға алсаң, 
Жеткейсің мұрат-ниетіңе. 

27 
 
Сіздер сұңқар, біз қарға, 
Сіз даладан келгенде 
Ажырайып қарарға 
Жарамаймыз бетіңе. 
Аға-інің сенің жоқ 
Жазым болып, келмесең 
Мен күйермін дертіңе». 
Сонда Қобылан сӛйледі: 
«Жылқы ішінде аламын, 
Қылшық жүнді қарамын, 
Аға менен інім жоқ 
Жеке туған дарамын. 
Тоқтар менен Аналық, 
Әулиеге ат айтып, 
Қорасанға қой айтып. 
Шыбын жанын және айтып, 
Безіп дүние малынан, 
Тірідей безіп жанынан, 
Тілеп алған баламын. 
Жатпады деп бүгінше, 
Ӛкпелеме, Құртқажан, 
Кемпір-шалдың қойнына 
Жатайын деп барамын. 
Бұл сӛзді айтып Қобыланды 
Тобылғы меңді торы атпен 
Дӛңгелетіп жӛнелді 
Тоқтар тіккен ордаға, 
Кӛлге біткен жекен деп, 
Бүршігі жоқ тікен деп, 
Үйде отырған кемпір-шал 
Жүгіре шықты далаға: 
«Жалғызым келген екен», – деп, 
Кӛзі түсті балаға, 
Бірден жылап екеуі 
Баладан болды садаға. 
Шылауына шырмалды, 
Шылбырына оралды, 
Оң тізгінін қолға алды, 
Қобыландыны жетелеп, 
Үйге алып кеп түсірді. 

28 
 
Ӛлгенде кӛрген жалғызға 
Шәрбаттың суын ішірді. 
Және айналып толғанып, 
Кезек-кезек қолға алып, 
Қобыландыны кемпір-шал 
Күн батпай-ақ жатқызды. 
Жатқызды кӛрпе-тӛсекке, 
Кезек-кезек сӛз қатты, 
Үндемей Қобылан тек жатты. 
Тілеп алған жалғыз ұл 
Кемпір-шалға тым тәтті. 
Ол уақытта пенде жоқ, 
Қобыландыдай сымбатты. 
«Ӛзіме қара, қалқа», – деп, 
Ірге жаққа шал тартты. 
«Ӛзіме қара, қозым», – деп, 
От жақтан кемпір бұл тартты. 
Ортасында Қобыланды 
Алма-кезек домалап, 
Шал-кемпірдің қойнында 
Артық туған Қобыланды 
Кірпік қақпай таң атты. 
Таң сарғайып атқанда, 
Шолпан жұлдыз батқанда, 
Кемпір-шалдың қойнында, 
Қобыланды ойнап жатқанда, 
Бәйгеден келген кӛк дӛнен, 
Түнімен ұйқы кӛрмеген, 
Қобыландыдай батырдың 
Тоқтамасын білген соң, 
Тайбурылдың үстіне 
Алтыннан тұрман ер салып, 
Аз ғана азық жем салып, 
Ақ орданың алдынан, 
Ӛткізді Құртқа кӛлденең. 
Тайбурылды кӛргесін 
Қобыланды тұрды тӛсектен. 
Ӛткен Бурыл есіктен 
Үйдің сырты жиылған 
Ағайын жұрты есіткен. 

29 
 
Жиылып жұрты жылады, 
Халайық қайран қылады, 
Жіберуге қимайды 
Қобыландыдай баланы. 
Киініп үйден шыққасын 
Халқы ортаға алады, 
Жиылған жұртпен қоштасып, 
Қобыландыдай батырың 
Тайбурыл атқа мінеді, 
Беліне семсер іледі, 
Ақ сауытын киеді, 
Ноғай бӛркін киеді. 
Дүйсенбі күн сәскеде 
Қараспан тауды бӛктеріп. 
Кешегі кеткен Қияттың 
Қобыландыдай батырың 
Соңынан желіп жӛнелді. 
Тоқсандағы Тоқтарбай, 
Алпыста шешесі Аналық, 
Қарындасы Қарлығаш, 
Қосақ жары қыз Құртқа – 
Тӛртеуі жылап соңынан, 
Кескілей кет деп қолыңнан, 
Қобыландының артынан 
Олар да еріп жӛнелді. 
Түстік жерге келгенде, 
Қарындасы сӛйледі, 
Сӛйлегенде бүй деді: 
«Халық ұйғарса қалмайсың, 
Кӛңілің сүймей бармайсың. 
Жалғыз ағам, жан кӛкем, 
Сапарландың талапқа, 
Ақ сұңқар сеніп ұшады, 
Құйрығы мен қанатқа. 
Сайға біткен қоқтымын* 
Бӛрік үстінде шоқтымын. 
Кӛкежан, қайтып келгенше, 
Ел-жұртың есен кӛргенше, 
Айтып кеткен Құдайға 
Қоңыр шұнақ тоқтыңмын. 

30 
 
Мен түсемін қиялға, 
Нешік айла болады 
Кӛзімнің жасын тыярға? 
Кӛкежан, қайтып келгенше, 
Ел-жұртың есен кӛргенше, 
Артында қалған мен нашар 
Айтып бір кетші ниязға*. 
Кӛзге, кӛке, жас алдық, 
Кӛкежан, қайтып келгенше, 
Артыңда қалған мен сорлы 
Болайын сенен тасаттық*. 
Басымда бар алтын шоқ, 
Кӛкешім барда кӛңілім тоқ. 
Кӛкежан, сені кӛрмесем, 
Басымнан ӛтер дүние боқ! 
Табаныма тиер шоқ 
Сізге деген Құдайдың 
Бізге болсын ажал оқ! 
Ақ маңдайда тұлымым, 
Бірге туған құлыным, 
Керекке біткен жауырын, 
Бірге туған бауырым, 
Қолқанатым, құйрығым, 
Судан шыққан сүйрігім, 
Суырылып озған жүйрігім, 
Сізге деген Құдайдың 
Қабыл еттім бұйрығын! 
Қозыдай менің егізім, 
Тел қозыдай сезімім, 
Бірге туып, бірге ӛскен, 
Кіндігімді бір кескен, 
Қарға жүнді қаттасым, 
Үйрек жүнді оттасым, 
Бірге туған тектесім, 
Қысылған жерде демесім. 
Тоғай толған түйең бар, 
Қора толған қойың бар, 
Оны кімге тапсырдың?! 
Жерге сыймас жылқың бар, 
Тоқсанда атаң Тоқтарбай, 

31 
 
Алпыста анаң Аналық, 
Жан кӛке, кімге тапсырдың? 
Ӛзіңмен бірге туысқан, 
Тай-құлындай тебіскен, 
Бірге туып, бірге ӛскен, 
Кіндігімді бір кескен, 
Мен сорды кімге тапсырдың? 
Бұл дүниеде мұңдасың, 
Ахиреттік жолдасың, 
Тӛсекте жатса сырласың, 
Құдай қосқан қосағың, 
Кӛктімнің қызы Құртқаны, 
Жеңешемді кімге тапсырдың?» 
Қоблекең сонда тарықты, 
Батыр сӛзге толықсып, 
Кӛп ойлады халықты. 
Қарлығаш даусы шыққасын, 
Қобыландыдай батырың 
Ақ найзаға сүйеніп, 
Ӛксіп жылап қамықты. 
Қайта айналып, қаз қонар, 
Ұя салған жеріне. 
Әркім ойнап күледі 
Ӛз уақытында теңімен. 
Ақ найзаға сүйеніп, 
Қарлығашқа кӛрсетпей 
Жасын сүртті жеңімен. 
Сонда тұрып сӛйледі, 
Сӛйлегенде бүй дейді: 
«Тауда болар тарғыл тас, 
Тарықса шығар кӛзден жас, 
Тар қолтықтан оқ тисе, 
Шығады сүйеп қарындас. 
Қарындасың болмаса, 
Жауда қалар ғазиз бас. 
Арқаңды жапқан қолаң шаш, 
Айналайын, Қарлығаш, 
Айтқан сӛзге құлақ ас! 
Мен кешігіп келмесем, 
Сендерді мұндай жылатпас, 

32 
 
Қалың қыпшақ, қарындас! 
Қарлығаш, сенен айналдым, 
Ағызба, қалқам, кӛзден жас! 
Жасыңды тыйшы кӛзіңнен, 
Сай-сүйегім сырқырар, 
Жан кӛке деген сӛзіңнен! 
Бір сүйгізші, шырағым, 
Жаудыраған кӛзіңнен! 
Атадан тақ баламын, 
Жауға кетіп барамын, 
Жасым үлкен ағамын, 
Әлдеқандай боламын, 
Әйел де болсаң, бір тудың 
Нашарсынып нетейін! 
Мойныңды бұршы, Қарлыжан, 
Кӛкең сүйсін бетіңнен, 
Армансыз болып кетейін! 
Қарындасым, Қарлыжан, 
Тоғай толған түйемді 
Сарысуға тапсырдым. 
Желі толған жылқымды 
Жасанған жауға тапсырдым. 
Қорам толған ақты қой, 
Аш бӛріге тапсырдым. 
Азу тісі балғадай 
Жас бӛріге тапсырдым. 
Тоқсанда атаң Тоқтарбай, 
Құдіретіне тапсырдым. 
Алпыста анам Аналық, 
Бибібатимаға тапсырдым. 
Шырағым сені, Қарлығаш, 
Қарашаш ханымға тапсырдым. 
Қосақ жарым Құртқаны, 
Балуан қызға тапсырдым. 
Сендер тӛртеу, мен жалғыз, 
Айналайын, Қарлығаш, 
Кӛкеңді кімге тапсырдың?» 
Қарындасы сӛйледі: 
Сӛйлегенде бүй деді: 
«Бұл жібердім базардың 

33 
 
Бояғы мен бӛзіне, 
Салса жылқы тоқтайды 
Арқаның бӛрі кӛзіне, 
Құлақ сал, кӛке, сӛзіме, 
Осы барған сапардан, 
Жан кӛкем есен келгенше, 
Ел-жұртың есен кӛргенше, 
Он сегіз мың ғаламға 
Падиша болған Хақ Жаббар, 
Тек тапсырдым ӛзіңе! 
Қарлығаш және сӛйледі: 
Басымнан дүние ӛткен-ді, 
Кӛрінбесең кӛзіме, 
Құлақ сал, кӛке, сӛзіме. 
Ата-анасын кӛргенше, 
Қалқамбысың дегенше? 
Мен кӛкемді тапсырдым, 
Он сегіз мың ғаламның 
Падишасы, ӛзіңе. 
Қараспан тауын жайлаған 
Біздің қалың кӛп Қыпшақ, 
Кӛкемнің оңғар сапарын 
Жасаған құдай, беріп бақ. 
Алды-артында сүйеу жоқ, 
Атадан, кӛке, тудың тақ. 
Сіз тұрғанда кӛңілім шат, 
Сапарыңнан қайтқанша, 
Аман-есен келгенше, 
Мен кӛкемді тапсырдым, 
Он сегіз мың ғаламның 
Падишасы, жалғыз Хақ. 
Кӛп қайырың тиеді, 
Еліңде қоңсы-сыбайға. 
Кӛз салмадың, жан кӛке, 
Бірге туған жұбайға. 
Адалдан жиған малыңды 
Залымдарға тапсырдың. 
Осының, кӛке, ұнай ма? 
Кӛкем есен келгенше, 
Ата-анасын кӛргенше, 

34 
 
Жалғызымды тапсырдым, 
Бір жаратқан Құдайға». 
Қарлығаш айтып болғасын 
Құртқа келіп не деді? 
Ел жайлаған еп еді, 
Зарлы-мұңды кӛп еді, 
Жалғыз ұлдан айырылып, 
Кемпір мен шал жүдеді. 
Бұлаңдап келіп жанаса 
Енді Қобылан сұлтанға 
Сұлу Құртқа сӛйледі: 
«Илеуі жоқ күмісім, 
Жасаған қосқан белесім, 
Ойын менен күлісім 
Сұлтаным, сізге бас қосып, 
Кеңейіп еді ӛрісім. 
Алтыннан соққан кебісім, 
Сегіз ұжмақ бейішім, 
Қауыз, кәусар суындай 
Бейіштен шыққан жемісім. 
Арыстаным, аман бол, 
Осы барған сапардан 
Қиын болар келісің! 
Жылқы ішінде аласың, 
Қылшық жүнді қарасың, 
Ағаң, інің сенің жоқ 
Жеке туған дарасың. 
Атам менен енемнің 
Безіп дүние малынан, 
Тірідей безіп жанынан, 
Тілеп алған баласың. 
Сӛйткен бала тастар ма, 
Атасы менен анасын! 
Сұлтанымның меңзеймін 
Тоқтамасқа шамасын. 
Кетер болсаң, сұлтаным, 
Енекемнің еміп кет, 
Тӛсінде екі мамасын. 
Сабындаса ағармас, 
Іштен туған қарасың. 

35 
 
Құдай қисық жаратты, 
Кімнің тілін аласың. 
Ӛз дегенің болмаса, 
Жӛнге кӛнбес баласың! 
Тіл білмеген дұшпанға 
Жалғыз кетіп барасың. 
Қош, сұлтаным, аман бол, 
Әлдеқандай боласың? 
Асқар тӛбе, бел дерсің 
Тайбурыл атпен желерсің, 
Жақсы-жаман қадірін 
Құртқаның сонда білерсің. 
Құртқаның сӛзіне сенерсің: 
Кешегі кеткен Қияттан 
Он екі күн бұрын барарсың. 
Қазан алған қос қала – 
Қырлы қала, Сырлы қала деп, 
Сырлысын бұрын аларсың. 
Жалғаса біткен жанында 
Қасқарлық деген тауы бар, 
Басына оның шығарсың. 
Атыңды кӛкке қаратып. 
Кіндігінен жаратып, 
Жата бергін, сұлтаным. 
Қараман атты құрдасың 
Қазанның Қырлы қаласын 
Аламын деп ала алмас, 
Алты қабат орынан 
Қарғытып ішке ене алмас, 
Қақпаның аузын аша алмас, 
Қайраты жетіп таса алмас. 
Тауда жатқан ӛзіңе 
Қараман келер – құрдасың, 
Қатын деп кеткен сӛзіне, 
Бетіне сонда соғарсың, 
Асқар тӛбе белдігі, 
Аздың бар ма теңдігі? 
Құрдастың бар ма елдігі? 
Астыңдағы Бурылдың 
Кӛбіктінің екі аты 

36 
 
Үйіріне қарай қашқанда, 
Сол уақытта кӛрінер, 
Қырық үш күндік кемдігі. 
Асқар тӛбе бел дерсің, 
Тайбурыл атпен желерсің. 
Жақсы-жаман қадірін 
Құртқаның сонда білерсің. 
Тоқсанға келген атамның 
Бұтында жоқ ыштаны, 
Тізесіне тон жетпей, 
Қызылбастың елінде 
Қаратабан болып жүргенде, 
Сұлтаным, сонда келерсің. 
Алпыста анаң Аналық 
Арқан есіп, жүн түтіп, 
Құрт қайнатып жүргенде, 
Қайғыменен қан жұтып, 
Сұлтаным, сонда келерсің. 
Қарындасың Бикешжан 
Әбдестесі*жанында, 
Бес кесесі қолында, 
Белдемшесі белінде, 
Қызылбастың елінде 
Шай қайнатып жүргенде, 
Сұлтаным, сонда келерсің! 
Кӛк етіктің мықтысы, 
Күзгі жердің шықтысы. 
Сенен қалған мен сорды 
Бір дұшпанның мықтысы 
Аламын деп тұрғанда, 
Қараңғы үйге салғанда, 
Кӛңілге қайғы толғанда, 
Сұлтаным, сонда келерсің! 
Мінген атың ақ табан, 
Айтулы едің мақтаған, 
Құданың ісі кӛп шығар 
Ӛлмегенге сақтаған. 
Алла қосып, сұлтаным, 
Сапарландың талапқа 
Хош аман бол, Алла жар, 

37 
 
Жалғызымды тапсырдым, 
Құданың досты пайғамбар! 
Мерген байлап оқ атар, 
Ұшқан кӛлдің қуына, 
Иманды құл кез келер 
Қауызы, кәусар суына. 
Бұл дүниеде келмесең, 
Құртқамбысың демесең, 
Қазан жетіп бұл жолда 
Хаққа дүзеп бетіңді, 
Арыстаным, жӛнелсең, 
Жұбайым бар деп еске алсаң, 
Сұлтаным, сонда мені ізде, 
Табысайық мақшарда*, 
Пайғамбар тіккен тауында». 
Сол уақыттар болғанда 
Шешесі келіп жылайды, 
Қобыландыны құшақтап, 
Кӛздің жасын бұлайды. 
«Он сегіз мың ғаламға, 
Патша болған Хақ Жаббар, 
Есіт мынау сӛзімді, 
Он үш жасар Қобыланды 
Ерінбей сүйер кезімде, 
Кітаптардың ішінде 
Қырық пайғамбар аты бар, 
Қырда Қияс пайғамбар 
Ойда Илияс пайғамбар, 
Сізден басқа кімім бар?! 
Бас-басына бір жандық, 
Дем бермесең, біз қалдық. 
Асқар тӛбе бел ӛттік, 
Белден асып ел кеттік. 
Әулие-аруақ салсаң кӛз 
Ата жолын тербеттік! 
Бір жылқыдан кем шаппас 
Келінжан баққан Бурыл ат! 
Денеге оқты дарытпас 
Дәуіт соққан жалаңқат. 
Асынғаны жанына 

38 
 
Қынабының сабы алтын, 
Ұстар жері сары алтын, 
Қынаптан шықса – қылт еткен, 
Тасқа салса – лып еткен, 
Шүберектей қуарған, 
Қайтпасын деп тау-тастан 
Заһарға салып суарған, 
Балдағы алтын шарболат! 
Шырағымның шыбын жан 
Жасаған саған аманат! 
Ақ сұңқар құс мақтанса, 
О да бір күн кез келер, 
Құсбегінің торына. 
Арғымақ ат мақтанса, 
О да бір күн кез келер 
Қаланың қазған орына. 
Ықылас атты Шәшті Әзіз, 
Осы кеткен қозымды 
Тек тапсырдым қолыңа. 
Қозымды жықпа орыңа, 
Жолықтырма зорыңа! 
Алпыс жасқа келгенде 
Қобыландыдай ұл тапқан 
О да менің сорым ба? 
Осы барған сапардан 
Есен барып сау қайтсаң, 
Егіз туған кӛк қошқар – 
Ол да сенің жолыңа! 
Егіз туған кӛк бура – 
Ол да сенің жолыңа. 
Кӛл иесі, Қамбар-ай! 
Шӛл иесі, Қамбар-ай, 
Қамбар, ӛзің қолдасаң, 
Қолдамайтын кім бар-ай! 
Қазанға қайдан жол қылдың, 
Қараман деген заңғар-ай! 
Қала қоймас Бурыл ат 
Қатар шапқан жарыстан. 
Жақын емес, шырағым, 
Жау іздедің алыстан. 

39 
 
Қыс болғанда жылқы ықпас 
Кӛлге біткен қамыстан. 
Осы кеткен қозымды 
Ӛз қолыңа тапсырдым, 
Ғали атты арыстан! 
Аязды күн айналған, 
Бұлтты күні бұрылған, 
Айқара бесік таянған, 
Дыбысы шықса оянған, 
Алтыннан бесік ойдырып, 
Ақ торғынға бӛлеген, 
Ӛлгенде кӛрген кӛбеген, 
Ел тілегін тілеген, 
Қабырғам жездей қайысқан, 
Кӛтергенде бесіктен 
Он саусағым майысқан. 
Тас емшегім жібіткен, 
Тар құрсағым кеңіткен, 
Балапан қаздай ерткен. 
Алсам қолым талдырған, 
Сүйсем мейірім қандырған, 
Денемнен шыққан балдырған! 
Шаһизада қазірет, 
Жарылқаушы құдірет, 
Қызылбас – басқа, біз – үмбет, 
Қозымды сізге тапсырдым, 

жүктеу/скачать 0,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: