Зерттелетін белгінің сандық мөлшерін жоғарлату немесе төмендету ретімен орналастыру. Вариациялық қатар статистикалық жиынтықтың белгілерінің сан түріндегі мәнін көрсетеді. Вариациялық қатардың қарапайым және топтастырылған түрі бар. Қарапайым түрінде әрбір варианта бөлек беріледі. Ал топтастырылған түрінде бірнеше сандық маңызы бірдей варианталар бір топқа топтастырылып топқа кіргізілген вариантаның бәрінің жиілігі қосылады.
Орта шамалардың қолданылуы.
Жиынтықтың сандық белгілерін сипаттайтын қорытынды мөлшер. Орта шамалар медицина және денсаулық сақтау саласында өте жиі қолданылады:
1.Дене өсуін сипаттауда
2.адамның ағзаларының физиологиялық шамасын бағалауда
3.санитарлық-эпидемиологиялық мөлшерді, нормативті мөлшерді белгілеуде
4. денсаулық сақтау мекемелерінің жұмысын сипаттауда.
Орта шамаларды есептеу әдістері.
Орта шаманың екі түрі болады: жай арифметикалық орта шама және өлшемді арифметикалық шама Олар мына формуламен есептеледі:
1. Жай арифметикалық орта шама М=Ev/n бұл формула әр вариантаның біркелкі жиілікпен кездесуінде және бақылау санының қосындысы n<30 жағдайларда қолданылады.
2. Өлшемді орта арифметикалық шаманы есептеу формуласы M=Ev*p/n егер әр вариантаның жиілігі біркелкі болмай кездессе, және бақылау санының қосындысы көп болса n>30 пайданылады.
3. Шарттық немесе кезеңдік әдіспен өлшемді орта арифметикалық шаманы табу әдісі M= M1+i*Ed*p/n Бұл формула М1-шарттық орта саны көбінесе М –моданы алады.i-аралық. d-ауытқу –әр вариантаның шарттық санынан айырмашылығы d=V-M. P- жиілік Е- қосынды белгісі. n-бақылау саны.
