Қоғамдық-гуманитарлық пəндер кафедрасы
билік деп біреудін екіншілерге əмірін жүргізіп
жүктеу/скачать 0,71 Mb. Pdf көрінісі
|
Дәріс матіні
| билік деп біреудін екіншілерге əмірін жүргізіп,
олардың іс-əрекеті, қызметіне ықпал етуін айтады. Билік адамзат коғамымен бірге пайда болады жəне оның даму барысында бола бермек. Ол ең алдымен қоғамдық өндірісті ұйымдастыру үшін керек. Саяси билік бар жерде теңсіздік бар. Мұнда біреулер билік етуге құқықты да, екіншілері оларға бағынуға міндетті. Бұл теңсіздік неден туады? Ол үшін саяси биліктін қарамағында теңсіздікті қамтамасыз ететін əдіс-құралдары бар. Биліктің жүзеге асырылу тəсіліне жəне қүрылысына карай баскару түрі жəне мемлекеттік қүрылысы болып бөлінеді. Басқару түрі жогарғы өкімет билігі кімнің қолында екендігіи көрсетеді. Соған байланысты мемлекет монархиялык жəне республикалық болып екіге болінеді. Билік басқару түрімен катар кұрылысына карай да ерекпіеленеді. Мемлекет кұрылысы орталық өкімет пен жергілікті биліктің міндеттер өрісінің аракатынасын білдіреді. Олунитарлық, федеративтік жəне конфедеративтік болып үш түрге бөлінеді. Билік мəселесін қарастырғанда саяси биліктің "субъектісі" жəне "иелік етуші" деген ұғымдарға назар аударуға тура келеді. Билік саяси жəне мемлекеттік болып екіге бөлінеді. Бұл мəселенің үлкен астары бар. Себебі, бүрынғы кеңестік дəуірде бүл үғымдарды тенестіріп, бірыңғайлау саяси жүйенін барлық құрылымын мемлекет теңдіруінің тəсілдемелік негізі болды. Саяси билік таптык, топтык жеке адамның саясатта тұжырымдалған өз еркін жүргізу мүмкіндігін білдіреді. Ал мемлекеттік билікке барлық адамдарға міндетті зандарды шығаруға жеке-дара кұкығы бар зандар мен ұйымдарды сактау үшін ерекше күштеу аппаратына сүйенетін саяси биліктің түрі жатады. жүктеу/скачать 0,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|