Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ожсөЖ) – 30 сағат
Тақырып: Этностық кикілжің. Дәріс мазмұны
жүктеу/скачать 1,31 Mb.
|
| Тақырып: Этностық кикілжің.
Дәріс мазмұны: Этностық кикілжіңді анықтау және оның классификациясы Этностық кикілжіңнің түрлері Этностық кикілжіңдерді реттеу әдістері Мақсаты: Топаралық қарым-қатынас кезінде кикілжіңдер пайда болады. Топаралық кикілжіңдердің 3 түрі бар: Саяси кикілжіңдер – мұнда үкімет пен бедел үшін күрес болады. Әлеуметтік – экономикалық Этникалық Этникалық кикілжіңдер көбінесе әлеуметтік-мәдени сипатта болады. Этникалық кикілжің – бұл топ арасындағы бақталастық. Тишковтың айтуы бойынша, қазіргі кезде этникалық кикілжіңдердің түрлері көп: мемлекетаралық, этнос арасындағы, аймақтық, бір мемлекет ішіндегі кикілжіңдер. Мақсаты бойынша жіктеуде кикілжіңдерді келесі түрлерге бөлуге болады: Әлеуметтік – экономикалық Мәдени-тілдік Саяси Шекаралық Этносаралық қарым Этносаралық қарым-қатынас психологиясына негізінен үш мәселе зерттеледі: олар қалай пайда болады, олар қалай жүріп отырады, оларды қалай реттеуге болады? Кикілжіңдер көптеген түрлі ғылымдар аясында зерттеледі, социологтар, политологтар, психологтар зерттейді. Барлық психологиялық концепциялар топаралық кикілжіңдердің әлеуметтік себептерін бөліп көрсетеді. Ағылшын тілінде себептерді екі түрлі ұғыммен түсіндіреді: reason (кикілжіңді іс-әрекет, іс-әрекет, мақсаты) және cause (жаушылық әрекеттер және топтаралық бақталастықтықтар). Көптеген психологтар reason себептерін қызығушылыққа сай емес мақсаттар негізінде құралады дейді. Ал, causes қандай да болмасын психологиялық сипаттамалардың жиынтығын құрайды: 1.Топаралық кикілжіңдер универсальды психологиялық сипаттама өнімі ретінде. Әлеуметтік – психологиялық концепцияның авторы У.Макдугалл. Мұндағы ыңғайды гидравликалық модель ретінде қарастырады. Агрессия оның ойынша, қысымшылдыққа апаратын реакция емес, ол адам организмінде болатын импульс реакциясы. Оның ойынша, топралық кикілжің болмауы мүмкін емес. Гидравликалық модельдің тағы бір негізін қалаушы – австриялық этнолог К.Лоренц, оның ойынша адамның агрессивті мінез-құлқы негізінен агрессияның биологиялық салдарынан туындайды. 2. Жекелік ерекшеліктер топаралық кикілжіңдердің негізі. Адамның «бөтен» топтарға байланысты жеке ерекшеліктерінің көрінуі жөнінде авторитарлы тұлға концепциялары белгілі. Т.Адорно, З.Фрейд идеясына сүйенетін болсақ, бөтен топтарға қатысты қарым-қатынас ерте балалық шақтағы әлеуметтену процесінен басталады, отбасындағы эмоционалдық жағдайдан туындайды. Германияда 30-шы жылдарда жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша бір топ басқа топқа сақтықпен қараған. Беркли фашизмге жаушылықты тұлғаның жеке қасиеті деп есептеген, оған төмендегідей сипаттамалар берген: -конвенциализм (дәстүрлі-әлеуметтік нормаларды ұстану) -басшылыққа сөзсіз бағыну -авторитарлы агрессия -ойлау стереотиптілігі -деструктивтілік және ценизм (жалпы дұшпандық қарым-қатынас), т.б. 3. Кикілжің теориясы. Бұл топтық мінез-құлыққа сай емес қызығушылықтар нәтижесінде пайда болады. 4. Әлеуметтік - өзін өзгенің орнына қою (идентификация) теориясы. Теорияның негізін салушы әлеуметтік психолог А.Тэшфел. Көптеген елдерде этникалық кикілжіңдерді шешуде арнайы қызметтер жұмыс жасайды. Этникалық кикілжіңдерді шешуде үш стратегия қолданылады: 1.Құқықтық механизмдерді қолдану 2.Келіссөздер 3.ақпаратты жол Топаралық және этникалық кикілжіңдерді шешу қажет, этникалық кикілжіңдерді психологиялық әдіспен толықтай шешу – утопия деп аталады. Бұл тәсілді қолдануды барлық психологтар қолдайды. Деструктивті агрессиямен күресу тәсілдерінің негіздерін Лоренц ұсынған. Ол топ арасында күресті шешудің мәдени ритуальды формасы – спорт деп санаған. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|