Негізгі факторлардың адаптация процесіне әсері
Мәдени шоктың және мәдени аралық адаптацияның көріну деңгейі көптеген факторлармен анықталады.
Жеке ерекшелік – демографиялық және тұлғалық. Адаптация процесіне жас ерекшелік өте күшті әсер етеді. Кіші балалар ортаға тез және сәтті бейімделгіш болып келеді, ал жоғары мектеп оқушыларында бұл процесс қиыншылықпен жүреді. Мәдени ортаны өзгерту үлкен адамдарға өте қиын болып келеді. Психотерапевт және дәрігерлердің көзқарасы бойынша үлкен адамдар эмигранты басқа орта мәдениетіне бейімделуге қабілетсіз болып келеді. Зерттеулер көрсеткендей, ер адамдарға қарағанда әйел адамдардың адаптация процесінде үлкен қиыншылықтар кездеседі. Сонымен қатар, білімділік те өз әсерін тигізеді: егер білім жоғары болған сайын, мәдени шок симптомы азая түседі, яғни жас әрі білімді адамдар жаңа ортаға бейімделгіш болып келеді.
Адаптацияның сәтті болуына қазіргі кезде дәлелденген әсерлерді Триндис ұсынды:
Когнитивті – индивидтің когнитивті процестерінің күрделілігі көбінесе өзімен және өзге мәдениет өкілдерімен арасындағы әлеуметтік арақатынасы өте қысқа болып келеді;
Жаңа ортаға бейімделгіш, өз отанында жинақтаған тәжірибесі, жаңа мәдени ортадан алған тәжірибесі мол адамдар болып келеді.
Төмен бейімделгіш адамдар, индивидтің анықталмауы, авторитарлы, ебедейсіздігі, жаңа әлеуметтік нормаларды, құндылықтарды және тілді қарқынды игеруі төмен болып келеді.
№ 14 дәріс
Достарыңызбен бөлісу: |