Оксидтер, қышқылдар, негіздер, тұздардың жіктелуі, құрамы, атауы оксидтер
жүктеу/скачать 38,14 Kb.
|
1 2
Байланысты:ТИРЕК СЫЗБА Бейорганикалык косылыстар класстары
|
Оксидтер, қышқылдар, негіздер, тұздардың жіктелуі, құрамы, атауы ОКСИДТЕР Негіздік СаО кальций оксиді Fe2О3 темір(ІІІ) оксиді Амфотерлі ВеО берилий оксиді Сr2О3 хром (ІІІ) оксиді Қышқылдық SO2 күкірт (ІV) оксиді Р2О5 фосфор (V) оксиді ҚЫШҚЫЛДАР Оттекті НNO3-азот қышқылы NO3-нитрат Оттексіз Н2S-күкіртсутек қышқылы S- сульфид КҮРДЕЛІ ЗАТТАР (Бейорга-никалық) Бір негізді НСl- тұз қышқылы Сl- хлорид Екі негізді Н2SО4- күкірт қышқылы SО4- сульфат Үш негізді Н3РО4- ортофосфор қышқылы ТҰЗДАР НЕГІЗДЕР РО4-орто- фосфат Еритін (сілті) Ерімейтін NаОН- натрий гидроксиді Сu(ОН)2-мыс(ІІ) гидроксиді қос тұз негіздік қышқылдық орта КNО3- калий нитраты КНSО4- калий гидросульфаты Мg(OH)Cl- негіздік магний хлориді К2NаРО4-калий-натрий ортофосфаты № 2 тірек сызба. Оксидтердің алынуы және химиялық қасиеттері. ОКСИДТЕРДІҢ АЛЫНУЫ Заттардың жануы Күрделі заттардың жануы Тұздар Жай зат Күрделі зат Ерімейтін негіздер Қышқылдар СаСО3 t→ СаО + СО2 4Р + 5О2 → 2Р2О5 2С2Н2 + 5О2 → 4СО2 + 2Н2О 2Fe(OH)3 → Fe2O3 +3Н2О Н2SiO3 →SiО2 + Н2О СuO +H2SO → CuSO4 + H2O Негіздік оксид Li2O + H2O → CuSO4 +2LiOH СаО + СО2 →СаСО3 ОКСИДТЕРДІҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ Қышқылдық оксидтер СО2 + Са(ОН)2 →СаСО3 + Н2О Р2О5 + 3Н2О →2Н3РО4 СаСО3 + SiO2 → CaSiO3 + CO2 № 3 тірек сызба. Қышқылдардың алынуы және химиялық қасиеттері. ҚЫШҚЫЛДАРДЫҢ АЛЫНУ ӘДІСТЕРІ SО3 + Н2О → Н2SО4 Н2 + Сl2 → 2НСl (суда еріген кезде) 2NаСО3 + Н2SО4 → Nа2SО4 + 2НСl Металдармен әрекеттеседі электро-химиялық кернеу қатарындағы орнына байланысты Zn + 2НСl → Н2 + ZnСl2 Лакмус индикаторы қызарады Негіздік оксидтермен әрекеттеседі. Тұз және су түзеді: CuО + Н2SО4 → CuSО4 + Н2О ҚЫШҚЫЛДАРДЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ Негіздермен әрекеттеседі. Тұз және су түзеді: NаОН + НСl → NаСl + Н2О Тұздармен әрекеттеседі. Қышқылдар қатары: НNО3, Н2SО4, НСl, Н3РО4, Н2SО3, Н2СО3, Н2S, Н2SіО3 Қыздырғанда кейбір қышықлдар айырылады: Н2SіО3 → Н2О + SіО2 № 4 тірек сызба. Негіздердің алыну әдістері мен қасиеттері. Nа + 2Н2О → 2NаОН + Н2 СаО + НОН → Са(ОН)2 Активті металдардың хлоридтері ерітіндісінің электролизі. Еритін НЕГІЗДЕР АЛУ FeСl3 + 3NаОН → Fe(ОН)3 + 3NаСl Ерімейтін ИНДИКАТОРҒА ӘСЕРІН ТИГІЗЕДІ 1.Қышқылдармен әрекеттеседі: 2NаОН + Н2SО4 → Nа2SО4 + 2Н2О 2. Органикалық заттарды бүлдіреді. Еритін 3. Тұз ерітінділерімен әрекеттеседі: Fe(SО)2 + 6КОН → 2Fe(ОН)3 + 3К2SО4 4. Қышқылдық оксидтермен әрекеттеседі: 2NаОН + СО2 → Nа2СО3 + Н2О ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ Ерімейтін 1. Қышқылдармен әрекеттеседі: 2Fe(ОН)3 + 3Н2SО4 → Fe2(SО4)3 + 6Н2О 2. Қыздырғанда айырылады: Cu(ОН)2 → CuО + Н2О Сабақтың тақырыбы: Оксидтер. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларға оксидтердің қасиеттерін жаңа технология элементтерін пайдалана отырып ұғындыру, оқушылармен жеке жұмыс жүргізу. Дамытушылық: Оқушыларды оксидтердің құрамын, физикалық қасиеттерін сипаттайтын химиялық реакцияларды жасап, оның теңдеулерін жаза білуге баулу, оқушылардың ой өрісін дамыту. Тәрбиелік: Өз білімін өзі тексеріп бағалай білуге үйрету. Сыртқы ортаны қорғауға тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: «Оксидтер коллекциясы», кодоскоп, лакмус, фенолфталейн, Венн диаграммасы, үлестірмелі кесте, дидактикалық құрал және К2О, Р2О5, ВаО, Li2O, Н2О реактивтері пайдаланылды. Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру. ІІ Оқушылармен жеке жұмыс жүргізу. І Ой шақыру кезеңі: 1. Бейорганикалық қосылыстардың қандай негізгі кластарын білесіңдер? 2. Тақтада жазылған «Күрделі бейорганикалық заттар» сөзі астына, негізгі кластарын жазыңдар. ІІ Бүкіл сыныптық жұмыс: Әр оқушыға жеке жұмыс істеуі үшін екі нұсқалы тапсырмалар дидактикалық құрал ретінде үлестіріледі, оқушылар жауабын қарандашпен белгілейді. Әр тапсырма орындалғаннан кейін қатар отырған екі оқушы б ірінің тапсырмасын бірі тексеріп, дұрыс болса, бір баллдан қойып отырады. Әр тапсырма тексерілгеннен кейін оның оқушылардың бірінен сұралып, жауабына қарай , , қиықшалары беріледі. І деңгейлік нұсқа. Оксидтердің физикалық қасиеттері, «Оксидтер коллекциясымен» жұмыс. Мұғалім оқушыларға екі нұсқада дайындалған оксидтер үлгілерін үлестіреді. Олардың қандай агрегат күйде болатынын, түсін оқушылар анықтап, кестені толтырады.
Мұғалім магнитті тақтаға 3 деңгейлік нұсқада оксидтер формуласы жазылған 2 – кестені іледі. Оқушылар оксидтер формуласына сәйкес оның атын тауып, бағдаршамен көрсетеді. SO2 күкірт (ІV); SO3 күкірт (VI). Қай элементтің валенттілігі дұрыс көрсетілмеген? Оқушылар жауабын тауып, астын сызады. СаО (ІІ), SO3 (VI), СuО (ІІ); Оксидтердің графикалық формуласын кескіндеу. Мұғалім элементтер валенттігі сызық санымен көрсетілетінің және оксидтердің графикалық формуласын кескіндеуде төмендегі сызбанұсқаны басшылыққа алу керектігін ескертеді. О О ║ ║ О — Ме — О; Ме = O; O = P — О — Р = O СаО Н2О 5. Жол таба біліңіз! Ауаның құрамында көп мөлшерде болатын, жаңбыр жауғанда, күн күркірегенде түзілетін газдарды анықтау. Дұрыс жауабы «+» таңбасымен белгіленеді.
Оксидтерді жіктеу. Қайсысы артық, ол қандай оксид. Оқушылар «+» таңбасын қойып белгілейді. СаО, МgО, ВеО, СuО. 7 . Оксидтерді алу әдістері заттарды жандыру күрделі заттардың айырылуы жай зат күрделі зат негіз қышқыл тұз + О2 → Оксид + О → Оксид + НОН → Оксид + НОН Оқушылар осы әдістерді біле отырып, берілген оксидтерді алу реакциясының теңдеулерін жазады: А) жай заттан Р2О5 алу; Ә) жай заттан СаО алу. 8. Берілген реактивтер көмегімен төмендегі проблемаларды шешу. Қай оксидтер кәдімгі жағдайда сумен әрекеттеседі, сәйкес әріптерін теріп жазыңыз, оны тәжірибе жасай отырып дәлелдеңіз, түзілген зат бейорганикалық қосылыстардың қай класына жататынын анықтаңыз. А) МgО Ә) Аl2О3 Б) К2О В) СuО Г) Р2О5 Д) ZnO Е)SO3 9. Оксидтердің химиялық қасиеттері негіздік оксид қышқылдық оксид + қышқыл → тұз + НОН + негіз → тұз + НОН + НОН → негіз + НОН → қышқыл негіздік оксид + қышқылдық оксид → тұз Сызбанұсқаны пайдаланып осы айналулар жүзеге асатын реакция теңдеуін жазу. Ол үшін оқушылар екі топқа бөлініп, «Көкпар» ойының ойнайды. Екі топтың мүшелерінің қайсысы реакция теңдеулерін дұрыс және жылдам орындаса, сол оқушы «Көкпар» жүлдегері деп танылып, оған қиықшасы беріледі. (топтық жұмыс) Nа → Nа2О → NаОН 10. «Оксидтердің қолдануы» сөзжұмбағын шешу. Сөз жұмбақты екі топтың қайсысы әрі дұрыс, әрі жылдам шешеді. Сөз жұмбақты шешу кезінде оқушылар жауабына қарай қиықшалар беріліп отырады. А. Жасыл сыр алуда қолданылатын оксид. Ә. Актив металл оксиді. Б. Сутек газын анықтауда қолданылатын оксид. В. Ақсыр алуда қолданылатын оксид. Г. Микроорганизмдерді жоятын оксид. Д. Шойын алуда қолданылатын оксид. З. Жеміс сусындарын дайындауда қолданылатын оксид.
11. Оксидтерден құралған «Пирамида» ойыны. Сынып оқушылары 2 топқа бөлініп жарысады, әр топтан 4 оксид формуласын дұрыс жазған оқушыға ∆ қиықшасы, 8 оксид формуласын жазған оқушыға , 12 оксид формуласын жазған оқушыға ○ қиықшасы беріледі. Тақтаға ілінген кесте бойынша оқушылар жоғарыдан төмен қарай, солдан оңға қарай берілген оксидтердің құрам бөліктерін орналастыра отырып, оксидтердің формуласын құрастырады, оксидтер саны көміртегі элементінің салыстырмалы атомдық массасына тең екенін дәлелдейді.
12.Сандық есептер шығару. Мұғалім кодоскоп пленкасына екі ңұсқада жазылған есептің берілгенің экранға түсіреді. Оқушылар есепті шығарады. 150г кальций карбонаты ыдырағанда кальций оксидінің қандай массасы түзіледі? 13. Қышқылдық және негіздік оксидтердің химиялық қасиеттерін еске түсіре отырып, Венн диаграммасының перфокартасын толтыру, оксидтердің ерекшіліктерін кеспе қағазда жазылған қосылыстар формулаларын (НОН, О2, NaОН, СаО, СО2, Н2SО4) жапсыра отырып орындау. Негіздік оксидтер Ортақ қасиеті Қышқылдық оксидтер жүктеу/скачать 38,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 2