Оксиуратоздар



Дата17.03.2020
өлшемі79,99 Kb.
#60349
Байланысты:
оксиуратоз


ОКСИУРАТОЗДАР

Жылқы ОКСИУРОЗЫ (бөген)

Жылкының ток ішегінде тіршілік етіп> ас ж йесін

кымдаитын, күирык кышымасын тудЬіратын О Шае .

дасына жататын жұмыр күрт коздыратын ішкұрт ауруьІН оксиу.

роз деп, атанды. Окснурозбен жылкыдан басқа сс£к каиіь зе

және оасқа жылқы тектестер ауырады.

Қоздыріышы. Охуигіз еЧи, ішкүрТьшың ы ^

бүрышты, еыртынан алты ершмен коРЦіалған Өңешінің кең.

еиген, оульоусы оар. Еркегінің түрқы (, к

: : лгк 1 " и 'Ь мм, артында жіңішке

күнрыгы жок. Қүирық жағы доғал, онь,ң сы кабығы ж а

ша оолып аяқталады. Ұзынша келген қПп



10 _ спикуласы бар. Ұргашыларының түрқы 8 мм, оас р у V. „ ' . -^ағы жуан, қысқа, ал қүи-

рық жагы үзын және жіңішке. Бәтеп дем^; • ГІ. 1 л лос п апл л гллп лҢесінщ алдыңгы жагында.

Жүмырткалары 0,085-0,099 х 0,040-0,045 мм. 0лар түссіз неме- се жартылаи мөлд.р, бисимметриялы, бір жақ бась кақпакІна. сы, ішінде шала дамыган оалаңқүрты бар

Өсіп-енуі. Ұрыктандырған сои ішқуртгың е кектс | жойь]ла. ды, ал үрғашыларында жүмырткалар Тү,іледі Жа жұмырт. каға толы үрғашылары. жылкынын тезегімен ілесіп> тік ішектің сыртына, сыртқы ортаға шығып, аиНаласына жұмырткаларын

шашады. Іші жүмыртқага толы, желім т^; • -

„ . . * ғ ' тврізді қоңыр қоиыртпақ,

қүирық терісі қатпарларына жабысып Тұрады д тесікҒ маң.

ында жүмыртқа ішіндегі балаңқүрттың йп:п

1 р - Іг - л Усіп-дамуына қолаилы жы-

лылык пен ылғалдылықтың бәрі бар. 0дан ( мал кұйрьігьІНЫҢ

козғадысымен, шпнде жетілғен балаҢҚүртта б жүмь1рткалар

сыртқы ортаға түсш атқора қабырғаСьш 0ГГЬІҒЬІН, төсенішт[

және т.б. ластаиды. Мал оксиуро3 дс іне



ШӨПТІ

қалармен ластанған жем-су арқылы шалдығады. Мал ішегінде жүмыртқадан босанған балаңқүрттар, 3-4 апта аралығында ере- сек қүртқа айналады.

Эпизоотологиясы. Оксиурозбен көбінесе бір жасқа дейінгі төл (қүлын, жабағы, тай) және кәрі жылқы ауырады. Бөген гель- минтозы Қазақстанның барша аймақтарында, әсіресе атқора жы- лқылары арасында кездеседі. Қазан айынан бастап, келесі мамыр айына дейін қүлынтайдың 40% оксиурозға шалдыгуы мүмкін.

Аурудың орбуі. Ток ішекте көптеп жиналған оксиуристер ішектің кілегей қабығын зақымдайды, уытын шығарады. Артқы тесік маңындағы қатпарларға шыққан ішқүрттың үрғашылары теріні қышытады. Үнемі қасына бергендіктен, қүйрық түбіндегі жүні және қүйрық қылы түсіп қалады, қүйымшағы қызыл шақа болып тақырланады. Қышымаға шалдыққан малдың мазасы кетіп, ас корыту жүйесінің қызметі бүзылады, мал азып-тозып, жүқпа- лы ауруларға шалдыққыш келеді.

Сырт белгілері. Боген дертіне шалдыққан жылқының үнемі астауларға, қора қабырғаларына қасынады, қүйрық түбінің жүні қылы түсіп, тақырланады. Қүйрық түбінің жүні үрпиіп, мал қатты гынышсызданады, арықтайды.




74-сурет. Охуurіs еguі: А - аналыгының вас жагы; Б-жылқы оксиурозы.




Өлекседегі өзгерістер әлі толық зерттелмеген. Оксиурозга шалдыққан жылқының тоқ ішегінен, бүйенінен көптеген оксиу- рис ішқүрттары табылады. Бүйен және тік ішек қанталап, қабын- ған, кей жерлерінде уытты жаралар кездеседі.

Диагностикасы. Гельминтозга диагноз қою үшін, алдымен эпизоотологиялық дерсктерін, аурудын клиникалық белгілерін анықтап, малдың артқы тесігі маңынан және қүйрық түбінен қырынды алады, оны микроскоппен зерпеп, оксиурис ішқүрты- ның бисимметриялы жүмыртқаларын табады.

Гельминтозга диагноз қойғанда, бөгенді хориоптозбен (тері жегіш қотыр) шатастырмау қажет. Олардың сыртқы клиникалық белгілері үқсас болғанымен, тері қырындысынан хориоптес кене- лерін немесе қүрт жүмыртқаларын тауыгі, ауруды ажыратады.

Емі. Боген ауруына қарсы төрт хлорлы көміргегі қолданылады. Оны желатин қапшығымен немесе танау-жүтқыншақ түтігі аркы- лы ішкізеді. Дәрі берер алдында жылқыны 8-10 сағат ашықтырады. Сақа жылқыға 25-40 мл, 2-3 жастагы жылқыға 20-25 мл, екі жасқа дейінгі тай мен жабағыларға 12-20 мл, 10-12 айлық тайларға 10- 12 мл, және 7-10 айлық тайға 8-10 мл. Іш айдағыш дәрілер қолда- нылмайды.

Оксиурозға қарсы тиімді дәрілердің бірі - пиперазин препараты және оның фосфорлы немесе күкіріті түздары. Дәріні шыланған қүнарлы азыққа қосып, жеке малға немесе топгап 0,1 г/кг мөлшерін- де арасына бір тоулік салып 2 рет беруге болады. Пиперазинді жеке жылқыға 2-5% ерітінді түрінде танау-жүтқыншақ түтігі арқылы неме- се шолмекпен береді. Топтап емдеу үшін, жас - салмағы бірдей 20- 25 бас малға 20-25 кг қүрама жемге немесе сүлыға ерітіліген пиперазиннің керекті молшерін қосып, науаға салып жегізеді.

Пиперазинді 2 жастан асқан жылқыға 20-25 г, жабағы мен тайға 15-20 г, 10-11 айлық күлынға 10-12 г, 7-10 айлық күлынға 8-10 г мөлшерінде береді.

Шет елдік дәрілерден оксиурозға қарсы 20 пайыздық тетрами- зол ғранулят, панакур және 10 пайыздық мебенвет гранулят жақ- сы нәтиже береді.

Сактандыру. Боген ауруы кездесетін шаруашылықтарда жылқыны орбір 1-1,5 айда пиперазинмен дегельминтизаңиялайды. Аурудың клиникалық белгілері айқын білінген жылқыларды бөлек оқшаулап, оларға ем шараларын қолдану қажет. Сондай-ақ, қүрт- тың инвазиялы жүмыртқалар қоршаған ортаға таралып кетпес үшін, артқы тесік маңын, қүйрық түбін зарарсыздандырғыш ері- тінделерге шыланган мақтамен (тампон) күніне 1 рет сүртіп отыру,








Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет