Органикалық химия пәні. Алкандар мен алкендер

Алкендер номенклатурасы Этилен қатарындағы көмірсутектердің жүйелік атауы өзіне сәйкес қаныққан көмірсутек атауындағы –ан жұрнағын –ен (немесе кейде –илен) жұрнағына алмастыру арқылы жасалады. Қанықпаған көмірсутектер радикалдарын жүйелік атау бойынша түбірге –енил жұрнағы жалғанады: этенил СН2 = СН – , пропенил СН2 = СН – СН2 – . Бірақ бұл радикалдар үшін көбіне эмперикал атау қолданылады: винил және аллил.

Алкендер изомериясы

Алу жолдары

• Өндірісте алкандарды дегидрогенизация жасау арқыл: (алюмохромокалий катализаторы (К2О – Сr2О3 – А12О3) қатысында 560 – 6200С температурада н-бутаннан бутилен алады)
• Спирттерді күкірт немесе фосфор қышқылы, А12О3, ZnС12 және т.б. катализатор қатысында (сұйық фазалы әдіс) дегидратация жасау:
• Этиленді спирт буын А12О3 катализаторынан 380 – 4000С (буфазалы дегидратация) өткізу арқылы:
• Галогеналкилдерге спирттік немесе қатты (үгітілген) калий гидроксидімен әсер етіп галогенсутектерді бөлу (дегидрогалогендеп):
• Дегалогендену реакциясы (Zn немесе Mg әсерінен):
• Катализатор қатысында селективті гидрлеу:

Физикалық қасиеттері

Молекулалық массасы артқан сайын балқу және қайнау температуралары өседі. Қалыпты құрылысты алкендер көміртегі тізбегі изоқұрылысты изомерлеріне қарағанда неғұрлым жоғары температурада қайнайды. Цис-изомердің қайнау температурасы, транс-изомерге қарағанда жоғары, ал балқу температурасы керісінше.