Органикалық химия



бет2/3
Дата30.03.2023
өлшемі0,63 Mb.
#173316
1   2   3

Органикалық

  • Органикалық
  • қосылыстар
  • Циклды
  • (тұйық тізбекті)
  • Ациклды
  • (ашық тізбекті)
  • Гетероциклды
  • Карбоциклды
  • Қанықпаған
  • Қаныққан
  • Көміртек атомдарының арасында дара
  • байланыстар болса,органикалық қосылыстар қаныққан деп аталады.
  • Ал қосылыстарда қос немесе үш байланыс болса, оларды қанықпаған деп атады.
  • Циклды немесе тұйық тізбекті қосылыстардың тізбектері тек көміртек атомдарынан құралса карбоциклды деп аталады.
  • Көміртек атомдарымен бірге циклда басқа элементтердің де (оттегі,азот,күкірт және т.б) болса гетероциклды деп аталады.

Корбоциклды:

  • Корбоциклды:
  • -C-
  • C=
  • =C
  • C=
  • =C
  • циклопентан
  • С
  • С
  • С
  • С
  • С
  • С
  • циклогексан
  • С
  • С
  • С
  • С
  • С
  • С
  • С
  • С
  • С
  • Нафталтн

Гетероциклды:

  • С
  • S
  • С
  • С
  • С
  • тиофен
  • С
  • N
  • С
  • С
  • С
  • пиролидин
  • О
  • С
  • С
  • этиленоксид
  • Қосылыстарда бір функцияналдық топ болса,оны монофункциялық (сірке
  • қышқылы), бір түрлі бірнеше функциялық топтары барлары
  • полифункциялық (қымыздық қышқылы), әртүрлі функциялық топтары
  • болса, гетерофункциялық (амин қышқылы) деп атайды.
  • CHз-COOH HOOC-COOH NH2-COOH
  • сірке қышқылы қымыздық қышқылы амин қышқылы
  • Бір класқа кіретін қосылыстардың құрылымы, физикалық және химиялық қасиеттері ұқсас келеді. Ал оларды бір-бірінен ажыратып тұратын –CH2- тобының кез-келген саны болуы мүмкін. Заттардың осындай қатарын гомологтық қатар, ал бұл қатардағы заттарды бір-бірінен ажыратып тұратын -CH2- тобын гомолог айырымы деп атайды.

НОМЕНКЛАТУРА - әр дербес қосылыстарға мағыналы атаулар беру үшін қолданылатын ережелер жүйесі.

  • НОМЕНКЛАТУРА - әр дербес қосылыстарға мағыналы атаулар беру үшін қолданылатын ережелер жүйесі.

СН4 метан

  • СН4 метан
  • С2H6 этан
  • C3H8 пропан
  • C4H10 бутан
  • C5H12 пентан
  • C6H14 гексан
  • C7H16 гептан
  • C8H18 октан
  • C9H20 нонан
  • C10H22 декан
  • Гомологтар – құрылысы мен қасиеті ұқсас ,бір немесе
  • бірнеше СH2. тобына айырмасы бар жалпы формуласы
  • бірдей заттар

Радикалдар – жұптаспаған электроны бар бөлшектер.

  • Саны
  • Сан атауы
  • Радикалдың формуласы
  • Радикалдың атауы
  • 1
  • Моно-
  • -СН3
  • Метил
  • 2
  • Ди-
  • -С2Н5
  • Этил
  • 3
  • Три-
  • -С3Н7
  • Пропил
  • 4
  • Тетра-
  • -С4Н9
  • Бутил
  • 5
  • Пента-
  • -С5Н11
  • Пентил

Қаныққан ациклды көмірсутектердің аттары (алкандар)

  • Қаныққан көмірсутектерінің алғашқы төртеуі тарихи қалыптасқан аттары бойынша аталады: метан, этан, пропан, бутан.Кейінгі көмірсутектерінің аттарын атау үшін көміртек атомының санына сәйкес грек сан есіміне “ан” жұрнағын қосып атайды, мысалы: пентан,гексан, гептан, октан, нонан, декан т.б
  • Тармақталған тізбегі бар қаныққан көмірсутегінің атын атау үшін ең ұзын тізбектітауып, көмірсутек радикалық ең жақын орналасқан жағынан бастап оны нөмірлейді.
  • Қосылыстың атын жазу үшін алдымен сан түрінде көміртек радикалы байланысқан көміртек атомынан нөмірін жазады. Бірнеше бірдей көмірсутек радикалдарының санын жазба түрде грек есімімен (ди-2, три-3, тетра-4, пента-5, гекса-6, және т.б) көрсетеді.
  • Содан кейін ұзын тізбекке сәйкес келетін көмірсутектің атын атайды. Көмірсутектерінің аттарын атағанда қолданылатын сызықшаның және жақшаның орналасуын төменде келтірілген қосылыстардың атауынан түсінуге болады:

  • CH3 –CH2 - CH2 - CH2 - CH3
  • CH3 –CH2 - CH - CH2 - CH - CH3
  • CH3 CH3
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • Пентан
  • 2,4-диметилгексан


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет