Мутациялық хағдайлар
КІРІСПЕ:
1.Мутация-...
2.Тұқым қуалайтын өзгергіштер
3.Полиплоидия
4.Гетереплоидия
Мутациялар – тұқым қуалайтын тұрақты өзгерістер. Полиплоидия және
гетереоплоидия
.
Мутация (латын тілінде
mutatіo
– өзгеру) – табиғи жағдайда кенеттен
болатын немесе қолдан жасалатын генетикалық материалдың өзгеруі. Соның
нәтижесінде ағзаның белгілері мен қасиеттері тұқым қуалайтын өзгергіштікке
ұшырайды. Ғылымға мутация терминін 1901 ж. голланд ғалымы Х. де Фриз
(1848 – 1935) енгізді. Генетикалық аппараттың өзгеруіне байланысты
мутацияның:
геномдық
,
хромосомалық
,
гендік
немесе
нүктелік
деген түрлері
бар.
Мутация (mutation) — жасушаның генетикалық материалының өзгеруі, бұл
кейінгі ұрпаққа да беріледі.
Бұл тосыннан, кейде сыртқы факторлардың әсерінен болуы мүмкін
(қараң. Мутагендер). Генетикалық кодты анықтайтын жүйедегі бір азоттық
негіздің орнын басқа біреу алмастырса немесе бір немесе одан да көп
негіздер генге енгенде немесе геннен жоғалғанда гендік мутация пайда
болады. Мутациялардың көбі зиянсыз; оларды үнемі қалыпты
доминанттық ген (қараң. Доминанттық) жауып тұрады.Кейбір мутациялар
айтарлықтай салдар туғызады; м
ысалы, ата-анасының екеуінен де тұқым
қуалақшылықпен берілген белгілі бір мутация Орақ-жасушалы анемияның
пайда болуына әкеп соғады. Ұрпаққа жыныстық жасушаларда (аналық
жасушасы немесе аталық ұрық) пайда болған мутациялар ғана беріледі.
Әдетте, бұндай мутациялар ағзаға қауіпті.