Дифффузия деп, зат молекулаларының хаостық жылулық қозғалысы нәтижесінде, өз беттерінше концентрациясы көп ортадан аз ортаға қарай тасымалдануын айтамыз.
Қарапайым диффузия липидтік қабат арқылы жүреді және Нернст-Планк теңдеуіне бағынады. Мұндай тасымалдаулар арқылы жасушаға оттегі, көміртегі газы, дәрілік заттар жеткізіледі. Бірақ қарапайым тасымалдау өте баяу жүретіндіктен жасушаны қажетті қоректік заттармен толық қамтамасыз ете алмайды.
Жеңілдетілген диффузия. Тасымалдаудың бұл түрі мембранадағы арнаулы ақуыздар- тасымалдағыштар арқылы іске асады. Олар мембрана арқылы табиғаты гидрофильді болатын, өз беттерінше мембрана арқылы өтуі өте төмен заттарды тасымалдайды. Мұдай тасымалдағыштар мембрана қабаты арқылы кейбір аминқышқылдарын, көмірсуларды, пуриндік және пиримидтік негіздерді, нуклезоидтарды тасымалдайды. Тамақтық заттардың ішекте сорылуы, бүйректегі реабсорбция және т.б. процесстер осы тасымалдаушылар арқылы жүреді.
,
Иондық каналдар
Иондық каналдар-бұл жасуша мембранасына иондарды өткізуін қамтамасыз етеді. Бұл процесс иондардың қозуы мен жасушаішілік регуляцияның арқасында жүзеге асады. Иондардың мынадай қасиеттері бар: - іріктеушілік; -әр арна жұмысының тәуелсіздігі; -иондардың өткізгіштік сипатының дискриттілігі; -арналар параметрінің мембрана потенциалына тәуелділігі.
,
а) Іріктеушілік(селективті) - деп иондық арна арқылы бір типті иондардың өтуін айтады. Бұл қасиет каналдардың құрылысын байланыстырады. Б) Әр арна жұмысының тәуелсіздігі – иондардың бір арна арқылы өтуі, басқа арналар арқылы өтетін иондарға тәуелді емес. С) Иондық каналдың өткізгіштігінің дискриттілігі; иондық каналдар-мембрана арқылы өтетін ақуыздардың біртұтас кешені. Д) Мембрана потенциалдарының арналар параметрлеріне тәуелділігі, яғни иондық арнада өзіне тән, құрылымы бөлек, электр тогын сезгіш сенсоры болады
Қорытынды
Биологиялық мембрана — жасушаның және жасуша ішіндегі бөлшектердің (ядро, митохондрия, хлоропластар, пластидтер) бетінде орналасқан молекулалық мөлшердегі (қалыңдығы 5 — 10 нм), ақуызды-липидтік құрылымды жұқа қабықша. Негізінен 4 лепид түрі белгілі: фосфолипидтер (ФЛ);сфинголипидтер (СЛ);3) гликолипидтер (ГЛ);стероидтар–холестерин (ХЛ). Биологиялық мембраналардың мынадай негізгі қызметтері Бөгеттік (барьерлік) Матрицалық,Механикалық.Жән оның негізгі қызметінің бірі-тасымалдау.тасымал пассивті және активті деп екіге бөлінеді. Иондық каналдар-бұл жасуша мембранасына иондарды өткізуін қамтамасыз етеді. Бұл процесс иондардың қозуы мен жасушаішілік регуляцияның арқасында жүзеге асады. Иондардың мынадай қасиеттері бар:іріктеушілік;әр арна жұмысының тәуелсіздігі;иондардың өткізгіштік сипатының дискриттілігі;арналар параметрінің мембрана потенциалына тәуелділігі.
