Орындаған: Бозтай Нариман Қабылдаған: Қозғамбаева Гүлнұр
ХАЛЫҚ СЕЙТКЕМЕЛОВ "ШҰБЫРЫНДЫ ҚАНДЫ БОСҚЫН"
жүктеу/скачать 58,8 Kb.
|
сөж тарих
| ХАЛЫҚ СЕЙТКЕМЕЛОВ "ШҰБЫРЫНДЫ ҚАНДЫ БОСҚЫН"
Ел ішіндегі ірі байлар 28-жылы кәмпескеленіп, айдалып кеткеннен кейін, шаруа бағып, мал өсіріп күнелткен қарашаруалар мен кедей малшылар ғана қалған болатын. Осы кезде Орталықтан келген Голощекин деген империяшыл қолшоқпар «Кіші Қазан» дегенді ойлап тауып, кедейлердің жалғыз-жарым малын тартып алып, жаппай коллективтендіруді бастамақ болды. Мал иелеріне кулак деген таңба басылды. Бұл тап күресі емес, жай жатқан халықты текке қыру еді. 1931-1933 жылдардағы аштық апатында Ертіс ауданының негізі болған Қызылағаш болысының 20 мыңға жуық қазағының жартысына таяуы қырғынға ұшырады. Ақын Мүбәрак Жаманбалиновтың бұл поэмасына сол жылдардың ащы шындығы арқау болған. Ертіс ауданының құнарлы топырағында шаңырағын ресейліктер көтерген Суворов совхозында, аштық апаты белең алған кездің өзінде, жыл сайын 30-35 мың гектар егін егілген. Жұмысшыларының тамағы тоқ болды. Ал совхоз төңірегіндегі ауыл қазақтары жүрек жалғайтын нәр таба алмай, қынадай қырылып жатады. Совхозға қайыр сұрауға келген қазақ әйелдері мен балаларын салт атты комендант қамшының астына алып, селоның сыртына қуып тастап отырады. Бұл әйелдер мен нәрестелердің көпшілігіне сол жерден топырақ бұйырады. Қариялардың шамалауынша, бұнда көз жұмған әйелдер саны жүзге жуық. Олардың басына орнатылған құлпытаста: «Бұл зиратта 1931-1933 жылдардағы аштық құрбаны болған қазақ әйелдері жерленген» деген жазу бар. Совхозда трактор жүргізу өнеріне қазақтардан ең алғаш Жұмабай Смақановтың ғана қолы жеткен. Өзгелері – келімсектер. Жұмабайдың Павлодар қаласының түбіндегі бір ауылда тұратын жалғыз апасы Мүлипа аштық апатында күйеуінен, 9 баласынан айырылды. Оның аман қалған жалғыз ұлы Кәлен жұбайы Құрадай екеуі әрі сырқат, әрі аштық меңдеген Мүлипаны қоларбаға отырғызып, Жұмабайды іздеп шығады. Поэмада осы үшеуінің жол үстінде тартқан азаптары суреттеледі. Поэма Жұмабай Смақановтың көзі тірісінде айтып берген шындыққа негізделіп жазылған. жүктеу/скачать 58,8 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|