Орындаған:Ержақыпқызы Жұпар
ХИМИЯ ӨНЕРКӘСІБІНДЕГІ СУДЫҢ РӨЛІ
Металдарды алу әдістері. Химия өнеркәсібінің шикізаты. Шикізатты химиялық қайта өңдеу үшін энергия көздері
Химия өнеркәсібіндегі судың рөлі
Су химия өнеркәсінде, тұмыста және халық шаруашылығында үлкен роль атқарады.
Кейбір өндірістерде су тікелей шикізат немесе реагент болып табылады. Мысалы сутек, азот, фосфор, күкірт қышқылдары, сілтілер мен негіздер өндірісі.
Көптеген өндірістерде химия, металлургия, тамақ, жеңіл өнеркәсіптерінде су қатты сұйық газ тәрізді заттарды еріткіш ретінде пайданылады.
Көптеген химиялық реакциялар кезінде су түзіледі. Осы мысалдардың барлығында су технологиялық қызметтер атқарады.
Суда әрқашан әртүрлі қоспалар болады. Пайда болу сипатына қарай табиғи сулар 3 түрге бөлінеді.
Жер асты сулары – артезиан скважиналарының құдық, бұлақ, бастау, гейзерлер де жер бетілік сулар тәрізді минералдық тұздарға бай сулар.
Жер бетілік сулар — өзен, көл, теңіз сулары, атмосфералық қоспалардан өзге әр түрлі қанықпаған, қаныққан қосылыстарға бай су. Мұндай суда Са, Мg, Nа, К гидрокарбонаттары, сульфаттары, хлоридтері болады.
Атмосфералық су – атмосфералық жауын – шашын түріндегі су салыстырмалы қоспасы аз су, негізінен еріген газдар О2 , СО2, NО2, Н2S, SО2 органикалық затты шаң – тозаңдар түрінде қоспалар болады. Тұздар болмайды.
СОНЫМЕН ҚАТАР ҮЛКЕН КӨЛЕМДЕ СУ ЖЫЛУ ҰСТАҒЫШ РЕТІНДЕ ҚЫЗМЕТ АТҚАРАДЫ. СУДЫҢ ҮЛКЕН ЖЫЛУ СЫЙЫМДЫЛЫҒЫ БАР. СУ МЕН ЗАТТЫҢ АРАСЫНДАҒЫ ЖЫЛУ АЛМАСУ ӘРТҮРЛІ АППАРАТТАРДЫҢ МЕТАЛЛ ҚАБЫРҒАЛАРЫ АРҚЫЛЫ ЖҮЗЕГЕ АСАДЫ. ҮЛКЕН КӨЛЕМДЕ СУДЫ ЖЫЛУ ҰСТАҒЫШ РЕТІНДЕ ПАЙДАЛАНАДЫ.ХИМИЯ ӨНЕРКӘСІБІ – ІРІ СУ ТҰТЫНУШЫ САЛА.
Металлургия – ғылымның, техниканың, өнеркәсіптің кеннен немесе басқа да материалдардан металл алу процестерін, сондай-ақ металл қорытпаларға олардың химиялық құрамы мен құрылымын өзгерту арқылы қажетті қасиеттер беру процестерін қамтитын саласы.
Қара металлургия
Түсті металлургия
Галламды металлургия
Металлургия
Химия өнеркәсібінің шикізаты
Шикізатты химиялық қайта өңдеу үшін энергия көздері
Химиялық өндіріс өте көп мөлшерде шикізатты өңдейді және сондай көлемде су, отын, энергия жұмсайды. Дүние жүзінде Қазақстан минералды-шикізат қоры бойынша алдынғы қатарлы орынды алады. Сонымен қатар химиялық өндірісте шикізатты пайдаланудың ерекшеліктері бар. Олар :
1.Шикізат базасының көп варианттылығы,ауылшаруашылықөнімдері,ауа және су,металлургия мен мұнай өңдеу өнімдері.
2.Әртүрлі химиялық өнімдер алу үшін шикізаттың бір түрінкомплексті пайдалану мүмкіндігі
Бір шикізаттан әртүрлі өнім алу мүмкіндігі.
Химиялық өндіріс көп мөлшерде энергия тұтынады.Энергия тек қана химиялық реакция жүргізу үшін ғана емес,сонымен бірге материалдарды тасымалдауға, қатты заттарды бөлшектеуге, ұсатуға жұмсалады.
Химиялық өнімдер өндірісі үшін энергия көздері ретінде көмір, мұнай,табиғи газ және атом электрстанцияларының энергиялары қолданылады.Энергия көздері энергия бағалығы бойынша ерекшеленді.Энергия бағалығы – 1 кг отынды жаққан кезде алынған энергия мөлшері.
ХИМИЯЛЫҚ ӨНДІРІС ӨТЕ КӨП МӨЛШЕРДЕ ШИКІЗАТТЫ ЖӘНЕ ЭНЕРГИЯНЫ ҚАЖЕТ ЕТЕДІ.СОНДЫҚТАНДЫ ШИКІЗАТ ПЕН ЭНЕРГИЯНЫ ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ ХИМИЯ ӨНЕРКӘСІБІНІҢ НЕГІЗГІ ПРОБЛЕМАЛАРЫНЫҢ БІРІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.РЕСПУБЛИКАНЫҢ ОТЫН-ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ КОМПЛЕКСІНІҢ ШИКІЗАТ БАЗАСЫ МИНЕРАЛДЫҚ ШИКІЗАТ ЭКОНМИКАСЫНЫҢ СҰРАНЫСЫН ТОЛЫҚ ҚАНАҒАТТАНДЫРАДЫ.ЕЛІМІЗ ШИКІЗАТ ҚОРЫНА БАЙ ЕЛ БОЛҒАН СОҢМИНЕРАЛДЫ ШИКІЗАТҚА ДЕГЕН СҰРАНЫСПРОБЛЕМАСЫ ШЕШІЛГЕН.СОНЫМЕН ҚАТАР ХИМИЯ ӨНДІРІСІ ТАБИҒА РЕСУРСТАРДЫ ТҰТЫТУШЫ ҒАНА ЕМЕС ҮНЕМДЕУШІ САЛА БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.