«Орта ғасырдағы Азия және Африка тарихы»
жүктеу/скачать 0,66 Mb.
|
«Орта асырда ы Азия ж не Африка тарихы»
| 5. Аббасидтер халифаты. Аббасидтер халифы билікке иран жер имеленушілерінің көмегімен келгендіктен оларды маңызды мемлекеттік билік орындарына қойды. Аббасидтердің астанасы – Бағдат қаласы болды (762 жылы салынған). Аббасидтердің Омеядтардан ерекшелігі жаулаушылық соғыстарын жүргізбеді. Халифаттың құрамынан Испания, Магрибтың бірқатар аудандары шығып кетті. Византиямен үзілмес соғыс жүргізді. Феодаллдық қатынастар одан әрі дамыды. Жер – мемлекет меншігі болды. Мемлекеттік жер иелену ірі суғару жүйелері бар Ирак пен Египетте кең қолданылды. Икталық жер бұрын мемлекетке салық төлеп тұрған жағ,дайда берілсе, енді әскери және азаматтық қызмет көрсететіндерге берілді. IX ғасырдан феодалдық жер иеленудің жаңа түрі - вакфтық жер иелену қалыптасты. Бұл жерлерді мемлекет немесе жеке меншік иелері әртүрлі мұсылман ұйымдарына, мешіттереге, мектептерге, жеке діни тұлғаларға сыйға тартты.
Халиф әскерлері бірнеше категориядан тұрды: араб тайпаларының жасағы, жалдамалылар және гулямдар. Гулямдар жасөспірім кезінен арнайы әскери тәрбиеленетін, түрік, словян, африкалық құлдардан тұратын халифтың берілген малайлары. Бірақ гулямдар аз уақыт ішінде үлкен күшке айналып, өз еріктерін халифке жеткізетін дәрежеге жетті. Аббасидтер билікке халық көтерілісінің нәтижесінде келген еді. Бірақ бұлардың халық мүддесін ойламауы елде наразылыққа әкелді. 751 жылы Бұхарада, 755 жылы Нишапур мен Рейде, 776-778 ж.ж. Мауренахрда, 778-779 ж.ж. Гурганда көтерілістер болды. Ең ірі көтеріліс Азербайжандағы Бабек көтерілісі. IX ғасырдың басынан Аббасидтер халифаты жеке-жеке эмираттарға бөліне бастады. Себебі: халықтардың жеке облыстардың экономикалық дамуы, этникалық құрамы, мәдениеті, тілі, діні әртүрлі болды. Мемлекеттік жер иелену есебінен ірі жер иеленушілердің күшейуі, бағынышты халықтардың тәуелсіздік күресінің өсуі араб халифатының құлауына әсер етті. жүктеу/скачать 0,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|