Орта ғасырлар дәуірінде Европада ғылымның тоқырауы (ғылымның дамуындағы метофизикалық дәуір және креоцинистік көзқарастардың үстем болуы). Лекция мәтіні
жүктеу/скачать 390 Kb.
|
лекция эволюция
- Бұл бет үшін навигация:
- Тіршіліктің негізгі қасиеттері және жер бетіндегі тіршіліктің геохимиялық ролі.
| Синтезделу дәуірі?
Лекция №8 Тақырыбы: Органикалық эволюция объективті процесс Жоспары: 1.Эволюцияны зерттеу әдістері 2.Тіршілік – материя қозғалысының ерекше формасы. Тіршіліктің негізгі қасиеттері және жер бетіндегі тіршіліктің геохимиялық ролі. Лекция мәтіні: 1.Тіршіліктің мәні жайында проблема – биологиядағы қиын проблемалардың бірі. Бұл туралы материялистік ұғымдағы ғылымдағы идиалистік және механистік бұрмалау шылықтармен діни соқыр сенімдер шиелініскен күресте дамиды . Виталистік деп аталып келген тіршілік жағдайындағы идеялистік концепсиясының тамырлары ертедегі ғасырларда жатыр. Оның негізін салыушы Аристотель ол тір шілік дегеніміз қоректену өсу және қартаю бұларға себеп болатын энтелихя өзінің ішінде мақсаты бар принцип- деген болатын.Ос ыдан кейінгі жаратылыстаныудың бүкіл тарихында Аристотельді формуланы виталистер әр қилы уағыздап келеді. Тіршілік түші материясыз ерекше супстанцясыз саналып ол материялы дүниеге тәуелсіз деп қаралады. Сондықтан виталистік концепсияны бір бетке жақтаушылар күші құдайдың құдіретімен деп саналады осыдан кейін ақыретік өмір бар деген діни сенімге байланысты жан (ажалсыз) мәңгә деген ұғым туады. Табиғат жөнінде биологиядан тарихи көз қарас толық танылғаан кейінде жаратылыс таныудан ваталистік принцип қол үзбей келеді.Ол модернизацияланған жаңа бейне алады мысалы; Коктың психоламрксистік көз қарасында жан деген ұғымның орнына ерекше қуат (Бателизім ) деген ұғым берілген. К.А.Темирязев фотоцинтезді мысал ете отырып энергия сақталыу заңын органикалыкқ дүниегеде қолданыуға болатындығын дәлелдеп виталистердің екінші жағдайын жоқа шығарды сөйтіп виталйзм өзінің дәлелдемелерін айырлып мүлде қараусыз қалды. Органикалық және онарганикалық табиғатын бірігіуі ең алдымен химиялық анаклизатор деп белгінеді бүкіл табиғатағы химиялық элементтердің құрамы бірдей, тек тіріге ғана тән арнаулы элементер болмайды органикалық табиғатта элементердің бәрә бірдей жиі кездесе бермеиді. Академи к В:И. Вернадискидің пікірінше тірі организімнің х имиялық элементердің бәрін тіпті Li , Ba, Sr, Cu, Zn, Si, Cr, J- да табуға болады. Демек тіріге ғана тән элементері жок, сол сияқты өлі табиғаттағы элементері жок. 2.Организмнің бәрі өзінің денесінің өлі табиғатқа тәуелді болады. Автоттрофты қоректену қабілеті бар организімдер өздерінің денесіні тікелей анорганикалық табиғат заттардың құрайды, басқалары автоттырофты формаларын тіршілік әректін паида болған өнімдерді паидаланады. Сөитіп ең соңында бүкіл тірі денелердің тіршілігінен қажетті элементер мен энергияның өлі табиғаттағы заттар мен энергияны күрделі айналыуынан пайда аланады. Организім өлгенен кеиін булардың элементтері онарганикалық ортаға қаита оралады. Бірлігі бола отыра тірі материя сапасы жағынан өзгеше. Энгельс сол кездегі мәліметтерге сүйене отырып сапалы ерекшілік – тірі денелердің химиялық табиғаттағы (құрамы) белокты денелер өзіндік зат алмасыу тән деп түсіндіреді. Осыған орай Энгельс табиғат диалектикасының тіршіліктің мынадай анықтама береді.Тіршілік дегеніміз белокты денелерге өмір сүру тәсілі ал мұндағы маңызды кезең оларды қоршап тұрған сыртқы табиғатпен үнемі зат алмасу бұл зат алмасу тоқталысымен тіршілік те тоқталады, бұл белоктын ыдырауына әкеп соқтырады органикалық екі процестің ассемлияцияның және диссимлияцияның диалектикалық бірлігі бұның біріншісінде органйкалық материя ұдаиы синтезделіп, тірі дене жасалып отырады және сол күйдегі органикалық заттар байланысып потенциялды энергия қоры жиналады. 3.Екінші процесс бұған диаметиралды қарама- қарсы болады. Органикалық заттар бұзылады. Сонымен бірге жасырын жатқан потенциялды энергия босанады ыдырау үнімдері органйзімдер сыртқа шығарлып қоршаған ортаға беріліп отырады дицимляцияның жетік түрі оттекті тыныс мұнда ыдырау өнімдері тотықа айналғанша- көмір қышқылы және суға айналғанша жанады. Ассимлияция өнімдерінің патенциялды энергиясы ең сонғы колоргияға дейін шығындалады. Шамалы қатқан қосылыстар тұзілгенде энергияның бір бөлігі организімге пйдасыз шығындалып кетеді ол шакла жаныудан пайда болған өнімдер организіді уландырады. Диссмлияциядан босанған энергия ассимлияция просесінде жасалынады. Демек тірі организімде бұзылысыз түзілісіз болмайды. Оның тіршілігі бұз ылыуына байланысты. Тірі дененің басқа қасиетерінің бәрі тітіркеніс,қозғлыс ,өсу,дамыу,өсіп,-дамыу сондай-ақ тұқым қуалаушылық, өзгергіштік органикалық заттардың алмасыуына байланысты. Бақылау сұрақтары 1.Эволюцияны зерттеу әдістері? жүктеу/скачать 390 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|