Сабақ мақсаты: Өзен аңғарының құрылысын білу. Оқу мақсаты: 8.3.3.3 өзен аңғарының құрылысын түсіндіреді Тілдік мақсат - Оқушылар өзен аңғарларының құрылысын анықтайды, өзендердің маңызын сипаттау үшін топпен жұмыс істейді (айтылым, оқылым, жазылым дағдылары) дамиды.
- Пәнге тән лексика мен терминология:
- Өзеннің бастауы,саға, сала, қоректену типі, өзен алабы
- Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:
- Өзгерістер кеңістікте де, уақытта да жүріп жатады, өйткені…
- Өзеннің жер бедері ерекшеліктеріне қатысы, оның …………..
Өзен деген не? - Өзен деген не?
Өзен — өзінің табиғи арнасымен ағып жататын ағынды су немесе ағып жатқан тұщы судың табиғи жолы. 2. Өзеннің құрылымына не жатады? Өзен алабы, Өзен аңғары, Өзен жүйесі, Өзен бастауы, Өзен сағасы, Өзен жүйесі, Арна, Cалалар, Ескі арна, Саға, Атырау, Сарқырама , Ирелең (изгиб), Жайылма Берілген өзендер арасында айырмашылық бар ма? Қандай айырмашылық? ӨЗЕН ТҮРЛЕРІ
Жазық өзен:
- ағысы баяу;
- өзен аңғары кең;
- арнасы ирелеңген;
- өзен ұзын.
Тау өзені:
- ағысы қатты;
- өзен аңғары жіңішке;
- арнасы тура;
- өзен ұзындығы қысқа.
Бейнефильм: ӨЗЕН - Өзендердің қандай ағыстары болады?
Жоғарғы, орта, төменгі
2. Өзен және оның салалары қалай аталады?
Өзен алабы
- Өзеннің ағатын жері қалай аталады?
Өзен аңғары
- Немен қоректенеді?
Қар, жаңбыр, мұздық, жер асты сулары
- Жер бедеріне байланысты өзендер қалай бөлінеді?
Жазық, тау
- Қай климаттық белдеулерде суы мол өзендер қалыптасады?
Экваторлық, қоңыржай
https://bilimland.kz/kk/#lesson=14029
Өзен элементтерін атаңыз.
http://bilimland.kz/kk/#lesson=14029
Бастау, жоғарғы ағысы
Орта ағысы
Сағасы, төменгі ағысы
Өзен аңғары
Арна
Өзен аңғары
Жайылма
Террасалар
Өзен аңғарына сипаттама: Өзен аңғарына сипаттама: Өзен аңғары – негізінен өзендердің эрозиялық әрекеттерінің нәтижесінде пайда болатын жер бедерінің созылмалы пішіні. Еске түсіру Еске түсіру Сәйкестендіріңіз: Арна Саға Бастау Ескі арна Жайылма Атырау Сарқырама Ирелең (изгиб) Сол жақ сала
2
1
3
4
6
8
10
5
7
9
Терминдермен жұмыс - Өзеннің аңғары - өзеннің бастауынан бастап сағасына дейін әрі кең әрі ұзынша ойыс алқапты бойлап ағады.
- Аңғардың табанындағы ойыс - арна деп аталады.
- Аңғардың өзен тасығанда су басатын бөлігі – жайылма деп аталады.
http://engime.org/sabati-masattari-men-mindetteri-bilimdiligi-ozen-jene-oni-negi.html
Өзеннің көлденең қимасы
Өзен аңғарының элементері
А. Тапсырма №1: 8-сынып атласындағы «Еуразия. Физикалық карта» картасын пайдаланып, Берілген суретті қолданып,кесте толтырыңыз.Ертіс өзені, Қазақстан Республикасы
ҚБЖ
Ертіс өзені, Қазақстан Республикасы
http://www.factruz.ru/world_ocean/irtysh-river.htm
№
|
Сұрақтар:
|
Жауабы:
|
1
|
Ұзындығы, км
|
|
2
|
Еңістігі, км/м
|
|
3
|
Өзеннің бастауын қай жерден алады?
|
|
4
|
Өзеннің сағасы қай жерде орналасқан?
|
|
5
|
|
| Тапсырма: Еуразияның физикалық картасын қолдана отырып, Ертіс өзеннің гипсометриялық қимасын салыңыз және өзен аңғарларын көрсетіңіз.
ҚБЖ
Картамен жұмыс - Кескін картаға жер бетіндегі 5 таулы өзенді, 5 жазықты өзенді белгілеңіз.
Рефлексия Өзеннің екі қима арасындағы айырмашылығы қандай?
Назарларыңызға рақмет !!!
Достарыңызбен бөлісу: |