Өсімдік шаруашылығы практикумы қайта өңделіп, толықтырылып екінші шығарылуы



бет36/76
Дата01.04.2017
өлшемі13,01 Mb.
#13048
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   76

Скороспелый 87. Оңтүстік-шығыс АШҒЗИ-да шығарылған. Өте ерте пісетін (90-10 күн), қуаңшылыққа тезімді, сүңғүла мен үн ұлпасы ауруына орташа төзімді сорт. Мол өнімді, жоғары майлы (50-52%), жаппай пісетін сорт. 1000 шекіддеуігшің массасы 62-70 г., қабықтылығы 20-21%, 1991 (4).

ИС-6Ш, 1999 (4); Ислеро, 1999 (4); Казахстанский 1, 1993 (1,4,8,11); Казахстанский 3124, 2001 (3); Казахстанский 341, 1998 (3,12,13); Корил, 2001 (4); Сибирский 91, 1995 (7,11); Солнечный 20, 1998 (4,11,12); СПК (Кощщгерский), 1994 (1,2,4,11).

МАЙЛЫ ЗЫҒЫР - ЛЕН МАСЛИЧНЫЙ - ШШМ ТАПСЫРМА

1. Зығырдың тұр тармақтары және түршелер тобымен танысу.

2. Майлы зығырдың морфологаялық құрылыс ерекшеліктерін оқып-үйрену.

ҚР-да пайдалануға рұқсат ашылық-биологиялық сипаттама беру.



Зығыр. Зығыр тұқымдасына (Ьіласеае) Ілпшп туыстығына жатады, ол 200-ден астам турлерді біріктіреді. Егістікте барынша кең тарағаны көдімгі мөдени зығыр. Бұл түр 5 түр тармақтарына бөлінеді. оның ішіңде дақылда кеп өсірілетіні евразиялық, жерорта теңіздік жөне аралық зығыр (70-кесте).

70-кесте Майлы зығырдьщ түр тармақтары

етілген сорттарына шару-



Түр тармақтары

Шамасы

1000

Гүлдері




қорапша-ның

тұқымы -ның

түқымньщ массасы, г

шамасы

диаметрі,

мм


Ұсақ тұқымды (евразиялық)

ұсақ

ұсақ

3,0-6,5

ұсақ

16-20

Орташа ірілікті (аралық)

орташа

орташа

6,8-8,0

орташа

21-24

Ірі тұқьмды (жерорта теңіздік)

ірі

ірі

9,5-13,0

фі

25-32

Дақылда евразиялық түр тармағы кең тараған. Евразиялық түр тармақ төрт түршелер тобына бөлінеді: Талшықты зыгыр, кудряш, аралық жөне төселгіш зығыр. Олар бір-бірінен сабағының биіктігі мен бутақтылығы, сабақ және қорап санымен, сонымен қатар лайдалану бағытына қарай ажыратылады. Талшықты зығыр биіктігі 70-120 см бұтақтанбайтын жалғыз сабақты өсщцік, қорапшасының саны 8-10 дана, 1000 тұқымның массасы 3,5-5,5 г. Кудряш зыгыры бұтақты (4-5), биіктігі 30-50 см, қорапша саны 40-50 данаға дейін, 1000 тұқымының массасы 5-8 г. Қалған түр тармақтары аралық деңгейде.

Майлы зығыр-біржылдық шөптесін өсімдік, айтарлықтай нашар дамыған кіндікті тамыр жүйесі бар, сабағы тік өседі, тегіс цилиндр пішінді жөне бұтақты, биіктігі 50-70 см. Жапырақтары қарапайым, ланцетгі, үшкірленген, жалаңаш, сабақта кезектесіп орналасқан. Гүл шоғыры зонтик тәрізді шоқгул, қосжынысты бестік типтегі гуддерден түрады. Гүл жатьшы бес ұялы домалақ қорап. Әрбір қорапта өдетте 10 тұқым (өр уяда 2-ден) болады. Зығыр тұқымы жалпақ, жұмыртқа піші-нді, ушы қус түмсығы тәрізді иілген тегіс, жылтыр бетті. Тұқымның түсі қоңыр, кейде сары, 1000 санының массасы 6-8 г.

Пайдалануға рұқсат етілген майлы зыгыр сорттары: Кустанайский янтарь - Қостанай АШҒЗИ-да шығарылған. Ортадан кеш пісетін (109-114 кун) сорт, қуаңшылыққа орташа төзімді, ауруларға орташа тәзімді, жапырылуға төзімді, жоғары өнімді. Тұқымының майлылығы 43-45%, қоңыр түсті, 1000 санының массасы 6,5-7,0 г, 1994(1,7,9,12).

Исилькульский. Сібір а.ш. тәжірибе станциясыңда шығарылған. Орташа мерзімде (80-95 күн) пісетін, қуаңшылыққа, саңырауқулақ ауруларына орташа төзімді сорт. Жапырылуға төзімді, жаппай піседі, мол өнімді, тұқымының майлылығы 42-45%. Тұқымның түсі қоңыр, 1000 санының массасы 7,6-8,0 г, 1985 (12).

Карабалыкский 7. Қарабалық ауылшаруашылық тәжірибе станциясывда шығарылған. Орташа мерзімде пісетін (85-95 кун), қуаңшылыққа орташа төзімді, саңырауқүлақ аурулары мен жапырылуға төзімді сорт. Жоғары өнімді, тұқымының майлылығы 41-43%, қоңыр түсті, 1000 санының массасы 7,0-7,2 г, 1979 (1,12).

Опал - БМДҒЗИ-ның Сібір тәжірибе станциясында шығарылған. Орташа мерзімде (82-106 күн)піседі, қүрғақшылыққа орташа төзімді, буданды аурулар мен жапырылуға тезімді, жоғары өнімді, майлылығы 44-45%, тұқымдары қоңыр түсті, 1000 санының массасы 7,7-8,5 г, 1992 (2).

ҚЫША - ГОРЧИЦАSINAPIS ТАПСЫРМА

42-сурет. Ақ қыша: 1,2,-дамыған егін көгі мен гүлдену-жеміс тузу кезе4деріндегі өсімдіктер; 3-жапырақтары, гүл шоғырлары жөне жемістері мен сабақтың бір бөлігі; 4-жеміс; 5-тұқымдары (сол жақта-үлкейтілген).




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   76




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет