Основы массопередачи
жүктеу/скачать 396 Kb.
|
қосымша
| Сұйықтықтарды айдау.
1.Жалпы мағлұматтар Бір түрлі қоспаларды, екі немесе одан да көп ұшатын компоненттен тұратын сұйықтықтарды бөлудегі кең тараған әдістердің бірі – айдау. (дистиляция және ректификация) Кең мағынада айдау процесі, бөлінетін қоспаларды жарым-жартылай буландыру және бір рет немесе бірнеше рет буды суға айналдырғанда түзілетін будың жүзеге асуы. Буды суға айналдыру нәтижесінде сұйықтық алады және оның құрамы бастапқы қоспа құрамынан ерекшелінеді. Егер бастапқы қоспа ұшатын және ұшпайтын сыңарлардан тұрса, онда оны сыңарларға булау арқылы бөлуге болады. Бүкіл сыңарларды ұшатын және басқа қасиеттерге иелерді әр түрлі қысым буында қоспаларды айдау арқылы бөледі. Әр түрлі ұшатын сыңар қоспаларды айдау арқылы бөлу белгілі бір температурада өтеді. Жай түрде бастапқы қоспа екі сыңардан тұрады және тек қана екі компоненттен тұрады. Бастапқы қоспаға қарағанда айдау нәтижесінде алынатын бу үлкен көлемде жеңіл ұшатын немесе төмен қайнайтын (нк) болып табылады. Айдау процесі нәтижесінде сұйық фазалар бірігеді, ал булық фазалар байытылады. НК- буланбаған сұйықтық құрамы қиын ұшатын немесе жоғары қайнайтын сыңарлардан (ВК) тұрады. Бұл сұйықтық қалдық деп аталады, ал булану сыңар нәтижесінде алынған сұйықтық – дистиллят немесе ректификат деп аталады. НК- булану фазасының байыту сатысы бірдей жағдайда айдау түріке байланысты. Айдау түрінің принципиальды екі түрі бар: Жай айдау (дистиляция) және ректификация Жай айдау ол- бір ретті бөлікті сұйық қоспаны буландыру процесі және конденсация нәтижесінде түзілген булар. Жай айдау тек қоспаларды бөлуге ғана арналған. Әдетте оны тек алдын-ала дөрекі қоспаларды бөлуге және қиын қоспаларды қажетті емес қоспалардан тазартуға қолданылады. Жай айдаудың бірнеше түрлері белгілі. Енді төменде соларға тоқтайық. Сұйық қоспаларды сыңарлаға толығымен бөлу ректификация арқылы жүзеге асады. Ректификация- ұшатын сұйықтықты гомогнеді қоспаларды екі жақты масса және жулукөлемді аралық тепе-тең емес сұйықтың булық фазамен бөлу процесі. Олар әр түрлі температурадан болады. Бөлу бағаналы аппаратта бір немесе көп контакты фаза арқылы өтеді. Әр контактіде сұйықтықтың көбінесе ВК конденсирленеді және ол сұйықтыққа айналады.Сыңарлардың аралық фазаларда алмастырылуы срңында бу алуға мүмкіндік береді және олар таза НК болады. Бұл калоннаның жоғпры бөліктері арқылы шығатын булар конденсациядан кейін бөлек аппараттарда дистилят немесе ректификат және флегма суықтықтарын береді.Колонка астынан суйықтық шығады және ол өзімен таза ВК-ны көрсетеді –қалдық (төмеңгі зат). Қалдықтың қалғаның колонаның төмеңгі бөлігінде буландырады. Ректификация ХІХ-ғасырдың басынан спирт және мұнай өндірісінде басты технологиялық процесс негізінде белгілі. Қазіргі таңда ректификацияны химиялық технологияның әр түрлі саласында кеңінен қолданылады және онда компоненттерді таза күйінде бөқліп алу басты мақсат болып саналады. Айдау процесі периодты немесе үздіксіз жүзеге асады. Әрі қарай, айдау процесіне анализ және есептеу жасауда қажетті екі фазалық жүйедегі сұйықтық пен буға мінездеме. жүктеу/скачать 396 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|