Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Тарих және өнер факультеті Қазақстан тарихы кафедрасы «Отан тарихының өзекті мәселелері»

жүктеу/скачать 1,19 Mb.

бет	4/9
Дата	22.08.2017
өлшемі	1,19 Mb.
	#24605

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Қостанай 2009.

Курстың аты: Отан тарихының өзекті мәселелері Байдалы Рауан Жомартұлы тел. 8777-706-57-50.

Қазақстан тарихы кафедрасында 2004 жылдан жұмыс істейді.

«Отан тарихының өзекті мәселелері», 3 кредит 135 сағат.

Тарих және өнер факультетінде сабақ кестесі бойынша.

1. Қазақстан тарихын игеруге негіз боларлық пәндер (пререквизит)

Отан тарихының өзекті мәселесі курсы тарих мамандығының студенттеріне оқытылады. Бұл курс Қазақстан тарихын терең білуге студенттерді бағыттайды. Тарих мамандықтарындағы Қазақстан тарихы, Әлемдегі түркі халықтарының тарихы пәндері мен сабақтас. Қазіргі таңда тарих ғылымындағы іргелі де өзекті тақырыптардан құралды.

Отан тарихының өзекті мәселесі:

Тарихи оқиғаларды оқып зерттеуде тарихи ақиқатын танып, ақтаңдақтардан ажырата білуге студенттердің мән беруіне үйрету. Сонымен қатар студенттердің тарихи ұлттық санасын қалыптастырып жэне тарихи үлттық қүндылықтарды танып білуге патриоттық сезімдерін қалыптастыру.

Алғы сөз.

Әлемдік білім кеңістігіне терең бойлап тәуелсіз Қазақстан өзін жоғарғы оқу орнын бітіріп шыққан білікті мамандарын биік деңгейден көргісі келетіндігі заңды құбылыс. Қазақстан мамандары дүниежүзілік саяси-экономикалық додада басқа жұртпен тең түсіп, өз үлесін бөгдеге қолынан бермей, білімді де білікті болуы жоғарғы оқу орындарындағы алатын білім сапасына байланысты.

Бұл орайда курсқа қойылатын талаптар мен міндеттер студент жастарды отансүйгіштік рухта тәрбиеленуге бағытталады. Тәуелсіздігіміздің арқасында оқу жоспарына кірген халқымыздың төл тарихы елеміздің нағыз патриоттарын дайындауда өз үлесін қосуға міндетті.

Отан тарихының өзекті мәселесі институтың «тарих» мамандықтары бойынша төртінші курста оқытылады. Оның негізгі мақсаты Қазақстан жеріндегі ру - тайпалар мен ұлыс - ұлттардың сонау көне заманнан осы күнге дейінгі тарихына тоқталу.

Осыған байланысты пән өзінін алдына төмендегідей міндеттер қояды:

Халқымыздың тарихына байланысты қалыптасқан ұғымдар (дефениция) мен парадигмаларға түснік беру
Қазақ халқының этногенезі мен этникалық тарихы, мемлекетінің пайда болуы және оның өркендеуі, жаруашылығы және мәдениеті жөнінде білім беру
Қазақ халқының әлем халықтар ортасында орны, олардың дүниежүзілік өркениетке қосқан үлесі және қазақ мемлекетінің келешегі жөніндегі көкейтесті мәселелерді талқылау.

Оқытушының негізгі мұраты- студент жастарға тек қана осы пән бойынша терең білім беріп қана қоймай, олардың азаматтық позициясының қалыптасуына ат салысу. Пәнді игерген маман елеміздің парасаты, іскер, жоғарғы мәдениетті, патриот азаматы болуы керек.
Курстың мақсаты:

1. Қазақ халқының қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдерін және шаруашылығы мен тұрмысын элеуметтік-саяси кұрылым жүйесінің тарихи даму заңдылықтарын оқып игеру.

2. Негізгі тарихи мәселелердің шешімін қарастыру: этногенез мемлекеттілік тарихи ұлт-азаттық қозғалыстар жэне саяси ағымдар, көшпенділер мәселесі, әскери өнері және т.б.

3. Алдымен қойылатын талап: ойлау қабілеті, сараптап ой елегінен өткізіп қабылдау.

2. Күндүзгі оқу бөліміндегі лекция сабақтарының календарлы-тақырыптық жоспары

	Барлығы	л	с	Оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің өз бетімен істейтін жұмыстары	Студенттің өз бетімен істейтін жұмыстары
1	Кіріспе	1	-	-	-
2	Қазақ этногенезінің көне дәурі.	2	-	-	2
3	Түркі дәуріндегі этникалық процестер.	3	-	-	4
4	XIII-XV ғасырлардағы қазақ жеріндегі этникалық процестер.	2	-	-	2
5	Қазақ халқының этникалық тарихы	-	4	-	2
6	Қазақ хандығының әлеуметтік және мемлекеттік құрылысы.	-	5	-	2
7	Қазақ этносының құрамы саны, географиялық орналасуы	2	-	5	4
8	Көне дәуірдегі адамзат қоғамының қалыптасуы.	2	-	-	3
9	Түркі дәуріндегі Қазақстан жеріндегі мемлекеттер	2	-	10	2
10	XIII-XV ғғ. Қазақстандағы мемлекет және құқықтық жүие.	2	-	-	2
11	Қазақ хандығы құрылуының негізгі себептері	2	-	-	2
12	Қазақ хандығының мемлекеттік құқықтық жүйесі	2	-	-	2
13	Қазақ қоғамының әлеуметтік құрылымы	2	-	-	2
14	Қазақ халқының дәстүрлі шаруашылығы.	4	-	-	2
15	Қазақстанды мекендеген ежелгі және ортағасырдағы көшпелі халықтардың әскери өнері мен қаруы.	2	-	-	2
16	Шыңғысхан, Әмір Темір және Қазақ хандығы тұсындағы әскери өнер	2	-	-	2
17	XVI-XVIII ғғ. Қазақ-жоңғар қатынастары. Қазақстан Ресей протектаратында	-	-	10	2
17	Қазақ халқының ұлт-азаттық соғыстары.	-	6	10	2
19	Қазақ эпостарындығы тарихи шындық	-	-	5	2
20	Есенберлиннің «Көшпенділер» трилогиясындағы тарихи шындық.	-	-	5	4
	Барлығы__лекция__семинар'>Барлығы__30'>Барлығы	30	15	45	45

Cырттай оқу бөліміндегі лекция сабақтарының календарлы-тақырыптық жоспары

	Барлығы	лекция	семинар	Студенттің өз бетімен істейтін жұмыстары
1	Кіріспе	1 сағат	-	-
2	Қазақ этногенезінің көне дәурі.	1 сағат	-	3
3	Түркі дәуріндегі этникалық процестер.	1 сағат	-	5
4	XIII-XV ғасырлардағы қазақ жеріндегі этникалық процестер.	1 сағат	-	5
5	Қазақ халқының этникалық тарихы	-	2	5
6	Қазақ хандығының әлеуметтік және мемлекеттік құрылысы.	-	2	5
7	Қазақ этносының құрамы саны, географиялық орналасуы	2 сағат	-	5
8	Көне дәуірдегі адамзат қоғамының қалыптасуы.	1сағат	-	5
9	Түркі дәуріндегі Қазақстан жеріндегі мемлекеттер	1сағат	-	5
10	XIII-XV ғғ. Қазақстандағы мемлекет және құқықтық жүие.	1сағат	-	5
11	Қазақ хандығы құрылуының негізгі себептері	1 сағат	-	5
12	Қазақ хандығының мемлекеттік құқықтық жүйесі	1 сағат	-	5
13	Қазақ қоғамының әлеуметтік құрылымы	1 сағат	-	5
14	Қазақ халқының дәстүрлі шаруашылығы.	2 сағат	-	5
15	Қазақстанды мекендеген ежелгі және ортағасырдағы көшпелі халықтардың әскери өнері мен қаруы.	2 сағат	2	5
16	Шыңғысхан, Әмір Темір және Қазақ хандығы тұсындағы әскери өнер	1сағат	1	5
17	XVI-XVIII ғғ. Қазақ-жоңғар қатынастары. Қазақстан Ресей протектаратында	-	-	5
18	Қазақ халқының ұлт-азаттық соғыстары.	-	2	5
19	Қазақ эпостарындығы тарихи шындық	-	-	5
20	Есенберлиннің «Көшпенділер» трилогиясындағы тарихи шындық.	-	-	5
	Барлығы	18	9	98

3. Лекция материялының мазмұны

1 лекция. Кіріспе

Жоспар:

1.Отан тарихының өзекті мәселесі пәні.

2.Пәннің мақсаты мен міндеттері.

2 лекция. Қазақ этногенезінің көне дәурі.

Жоспар:

1.Сақ – скиф тайпаларының қазақ этносының қалыптасуындағы ролі
2. Қазақ этносының үйсін, қаңлы, ғұн элементтері
3 лекция. Түркі дәуріндегі этникалық процестер.

Жоспар:

1.Көне түркі әлемінің этникалық құрылымы

2.Қарлұқтар

3.Оғыздар

4.Қимақ

5.Қыпшақ

6.Найман

7.Керей
4 лекция. XIII-XV ғасырлардағы қазақ жеріндегі этникалық процестер.

Жоспар:

1.Алтын Орда мемлекетінің этникалық сипаты.

2.Өзбек, ноғай, қазақ суб этностары.

5 лекция. Қазақ этносының құрамы саны, географиялық орналасуы.

Жоспар:

1.Ұлы жүз.

11 тайпа . Үйсін, дулат, қаңылы, албан, суан, жалайыр, шапырашты ысты, сіргелі, сарыүйсін. Жалпы тарихына қысқаша шолу. Саны.

2.Орта жүз.

Арғын, найман, керей, қыпшақ, қоңырат, уақ. Жалпы тарихына қысқаша шолу. Орналасу территориясы. Саны.

3.Кіші жүз.

Үш тайпа бірлестігі. Әлім ұлы (шөмекей, шекті, қаракесек, төртқара, қарасақал). Байұлы (Адай, Алтынжаппас, алаға, байбақты, масқор, беріш, таз, есентемір, шеркеш, тапа, қызылқұрт, ысық) (12). Жетіру. Кердері, жағалбайлы, табын, керейт, т.б.

6 лекция. Көне дәуірдегі адамзат қоғамының қалыптасуы.

Жоспар:

1.Сақ мемлекеті

2.Ғұн мемлекеті

3.Қаңлы мемлекеті

4.Үйсүн мемлекеті

7 лекция. Түркі дәуріндегі Қазақстан жеріндегі мемлекеттер.

Жоспар:

1. Көне түркі қоғамының әлеуметтік құрылымы және мемелекеттік – құқтық жүйесі.

2. Түркеш, қарлық, қарахан, қимақ – қыпшақ мемлекеттерінің құрылымы.

8 лекция. XIII-XV ғғ. Қазақстандағы мемлекет және құқықтық жүие.

Жоспар:

1.Монғол империясының мемлекеттік құқұқтық жүйесі

2.Алтан Орданың мемелекеттік – құқықтық жүйесі.

3. Шағатай ұлысы және Моғолстанның мемлекеттік - құқықтық жүйесі.
9 лекция. Қазақ хандығы құрылуының негізгі себептері.

Жоспар:

1.Саяси себептері

2.Экономикалық себептері

3.Этникалық себептері
10 лекция. Қазақ хандығының мемлекеттік құқықтық жүйесі.

Жоспар:

1.Басқару жүйесі

2.Әкімшілік-территориялық құрылымы

3.Салық жүйесі
11 лекция. Қазақ қоғамының әлеуметтік құрылымы.

Жоспар:

1.Ақсүйек және Асыл сүйектердің құрамы, атқарған қызметі.

2.Қарасүйектердің шығу тарихы және қазақ хандығындағы жүзге кірмейтіндер.

12 лекция.Қазақ халқының дәстүрлі шаруашылығы.

Жоспар:

1.Мал шаруашылығы.

Қола дәуіріндегі комплексті шаруашылық. Шаруашылықтың трансформацияға ұшырауы. Төрт түлік мал. Қыстау, күзеу, көктеу, жайлау. Көшіп қонудың түрлері.

2.Жер өңдеу.

Суармалы егіншілік. Шығыс Қазақстан. Жетісу. Оңтүстік Қазақстан.Оңтүстік шығыс.

Ауылшаруашылық мәдениті. Ауылшаруашылық еңбек құралдары.

3.Балық аулау.

Негізі сулар, құрал; қармақ, шанышқы, шөмішау, ілме.

4.Аңшылық.

Құсбегі, жыртқыш құстың түрлері. Итпен аң аулау. Тазы. Мылтықпен аң аулау. Қақпан құру. Қансонар.

13 лекция. Қазақстанды мекендеген ежелгі және ортағасырдағы көшпелі халықтардың әскери өнері мен қаруы.

Жоспар:

1. Сақтардың әскери өнері және қаруы

2. Хұн империясындағы әскери өнері, қаруы

3. Түрік империясының әскери құрылымы, соғыс өнері және қару- жарағы.
14. лекция. Шыңғысхан, Әмір Темір және Қазақ хандығы тұсындағы әскери өнер.

Жоспар:

1. Шыңғысхан және Әмір Темір дәуіріндегі әскери өнері

2. Қазақ хандығы тұсындағы жалпыға бірдей әскери міндет, әскери ұйым, әскери өнердің

дамуы, Орбұлақ шайқасы

3. Кенесары ханның әскери реформасы

4. Семинар бақтары.
1. Қазақ халқының этникалық тарихы.

Cеминар сабағының мақсаты: Қазақ халқының этникалық тарихына шолу жасау.

Негізгі түсініктер: Алаш, ари, сақ, түрік, қыпшақ, қазақ, өзбек, ноғай, этногенез, антропология, демография.

Сұрақтар:

Қазақ этногенезінің көне дәуірі.
Түркі этникалық бірлестігінің қалыптасуы және оның түркі халықтарының негізіне ойналуы.
XII-XV ғасырлардағы қазақ этникасының қалыптасуы.
Қазіргі Қазақстандағы демографиялық процестер.

Негізгі әдебиет:

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

Абиль Е. Этногенез казахов. Опыт системного подхода.- Костанай, 1997.

Таным тармақтары (Қытай тарихшыларының көне тарихызмы жөніндегі пайымдаулары. Құрас және алғ.жазғ. Қ. Салғараұлы). Алматы.Санат, 1992. 279 б.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

Масанов Н.Э. и др. История Казахстана: народы культуры. Учебное пособие. Алматы, Дайк-Прес, 2000.

Н.Мыңжан. Қаақтың қысқаша тарихы. Алматы, Жалын, 1994.

Исмагулов О.И. Население Казахстана от эпохи бронзы до современности. Алма-Ата, 1970.

Қосымша әдебиет:

Әбілғазы. Түрік шежіресі. Алматы, Ана-тілі, 1991.208 б.

Дулати М.Х: Тарих-и Рашиди. Алматы, Мұхамед Хайдар Дулати қоғамдық қоры, 2003

Мәшһүр-Жүсіп Көпеев. Қазақ шежіресі. Алматы, 1993.

Моңғолдың құпия шежіресі. Баян-өлгий, 1979.

Өтеміс Қажы. Шыңғыс наме. Алматы, 1992.

Шәкірім Құдайбердіұлы. Қазақ шежіресі. Алматы, 1993.

Кузембайулы А., Абиль Е., История Казахстана, Учебник для ВУЗов. 7-е издание. Перераб. и доп.- СПБ, Соларт, Санкт-Петербург, 2004.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

Масанов Н.Э. и др. История Казахстана: народы культуры. Учебное пособие. Алматы, Дайк-Прес, 2000.

Н.Мыңжан. Қаақтың қысқаша тарихы. Алматы, Жалын, 1994.

Исмагулов О.И. Население Казахстана от эпохи бронзы до современности. Алма-Ата, 1970.

2. Қазақ хандығының әлеуметтік және мемлекеттік құрылысы.

Семинар сабағының мақсаты: Қазақ хандығының әлеуметтік және мемлекеттік құрылысын қарастыру.

Негізгі түсініктер: Ел, жұрт, ақсүйек, қарасүйек, хан, сұлтан, қожа, тархан, би, қазы, батыр, малшы, жылқышы, бай, жарғы, айып, жүгіну, хан ырысы, хан талапай, «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы», «Жеті жарғы».

Сұрақтар:

Қазақ хандығының құрылуы.
Қазақ қоғамының әлеуметтік құрылымы.
Қазақ хандығының мемлекеттік құрылысы.
Қазақ хандығының құқықтық жүйесі.

5. Ата, ру, тайпа, аймақ, жүз, потестарлық топ терминдеріне түсініктеме беру

Негізгі әдебиет:

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

АбильЕ. История государство иправа Республики Казахстан.( с древнейших времен до до 1992 года), второе издания, Астана,Фолиянт, 2001.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

Масанов Н.Э. и др. История Казахстана: народы культуры. Учебное пособие. Алматы, Дайк-Прес, 2000.

Н.Мыңжан. Қазақтың қысқаша тарихы. Алматы, Жалын, 1994.

жүктеу/скачать 1,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9