Ќостанай облысы јкімдігі білім басќармасыныѕ Ы
жүктеу/скачать 167,65 Kb.
|
7 сынып ұбтға дайындық (1)
|
1-тарау Қазақстан территориясындағы ортағасырлық мемлекеттер
Түрік қағанаты (552-603 ж.) 542 ж.- түрік этнонимі қытай жылнамаларында кездеседі 545 ж.-түрік елі мен қытай арасында бейбіт қарым-қатынас орнады 552 ж.-Бумын жужандарды жеңіп, «елхан» деген атақ алады. 552 ж.- Бүмын қаза болады 570-580 ж. -түріктер шығыста күшті болған 555 ж. - түріктер Арал теңізіне дейін жеткен 581 ж.-қағанаттың өз ішінде соғыстар басталды 603 ж.-Батыс және шығыс Қағанат болып екіге бөлінді Т үрік қағанатының билеушілері Халқы – теле (тирек) тайпалары, «теле»- «түрік» ,30 астам тайпа бол Бумын – жужандарды жеңді,Түрік қағанатың құрды болған Шаруашылығы - көшпелі,жартылай көшпелі мал шаруашылығы Баспанасы - киіз үй Діни-нанымы - отқа табыну Қара-Еске –орхонның жағындағы Букрат тауларында аварларды екінші рет жеңеді Мұқан қаған (552-554 ж.) –жужандарды бас көтерместей жеңеді,түріктер Ұлы Даланың шығыстағы қожасына айналады,солтүстігінде Саян тайына дейінгй ,ал шығыста Сары өзенге дейінгі қай,қидан,оғыз-татар т.б. тайпаларды бағындырды.қытайлардың бір жағы жылына 100 мың тен жібек төлеп отырды Тобо қаған-қытайдың екі жағымен де жақсы қарым-қатынаста болды Иштеми – 10 түмен қолмен ху елін (соғдылықтарды) жаулап алуға аттанады,эфталиттермен соғысып,он жылдан кейін 563-567 ж жаулап алады Қағанаттың әлеуметтік құрылымы. Қаған Қаған сайлаған ұлықтар Ябғу, шад, елтебер, бұрық, тархан Бектер Қара бұдундар Тат - құлдар Батыс Түрік қағанаты (603-704 ж.) Территориясы- оңтүстік-шығысында- Іле,Шу, солтүстік-батысында- Еділ,Кубань, солтүстік-шығысында- Есіл,Ертіс,оңтүстік-батысында-Тарым,Әмудария Орталығы – Суяб Жазғы ордасы – Мыңбұлақ ( Жамбыл облысы) Халқы- «он тайпа» он-оқ будун Қоғамдық құрылысы қаған ұлық Қаған руынан шыққан ақсүйектер Сот істерін атқарған бектер «қара бұдундар» Қарапайым халық «тат» құл шаруашылығы Мал шаруашылығы егіншілік 7 ғ. – түріктер жаппай отырықшылана бастайды Сауда дамыған –Византия,Қытай Сюань Цзянь – «Қаған жасыл жібектен желбегей шапан киген,оның жанында жүрген нөкерлері де қамқадан желбегей шапандаржамылған,қандай тамаша көрініс» Ябғу,шад,елтебер Бұрықтар,тархандардар Түргеш қағанаты (704-756 ж) Территориясы- оңтүстік-шығысында- Шаш (Ташкент) қаласынын Шығыс Түркістандағы Бесбалық,Тұрфанға дейін Орталығы- Суяб Жазғы ордасы- Күнгіт (Іле бойында) Халқы – сары,қара түргештер Шаруашылығы- мал шаруашылығы,егіншілік 704-766 ж – «Түргеш қағанының теңгесі» Таразда соғылған Түргеш билеушілері Үшлік Алғашқы қағаны,қағанатты 20 әкімшілік аймаққа бөлді,7 мың әскер жинады. 706 ж- қаза болды Сұлу (715-738) Орданы Таласқа (Таразға) көшірді. 717 ж- Тан империясына сәтті сапарға барды. 737 ж-қарлұқтармен бірігіп Тоқарстандағы арабтарға соққы берді.навакет қаласында Баға тарханның опасыздығынан қаза болды.арабтар оған «сүзеген», «мүйізді қаған»деп ат қойды. 720-721 ж- Күли шор Соғдыдағы арабтарды қуып шықты. Тұқарсан Құтшар Сұлу қағанның баласы,бір-екі жыл билеген,ол туралы деректер жоқ. 748 ж- Қытай Суябты,Шашты басып алды. 751 ж- Атлах шайқасы,қытайлар Жетісудан біржола кетті. 756 ж- қарлұқтар Түргеш қағандығын құлатып,билікті өз қолдарына алды. Жыпыр (749-753) Сұлу қағанның сыртқы саясаты Жетісудағы соғдылар Соғдылардың Жетісуға қоныстануы туралы пікірлер. Қарлұқ қағанаты (756-940) Құрамы 766-775 ж.- Қашғарияны жаулап алып,шығыстағы шекарасын кеңейтеді. 9 ғ – қарлұқтар шығыстағы жауы Ұйғыр қағанатынан жеңілді. 840 ж- Ұйғыр қағанатың жеңді Қарлұқтардың арабтарға қарсы күресінің екі кезеңі. 712-713 ж- 756 ж Соғды,Шаш,ферғаналықтармен бірігіп жүргізген күрес кезеңі.Бұл кезең қарлұқтардың билікті өз қолдарына алған кезге дейін созылады 8 ғ 2 жартысынан 9 ғ. аяғына дейін –қарлұқтар жеңіліп отырды. 940 ж- Қашғардың түрік билеушілері Баласағұнды басып алып, Қарлұқ қағанатын талқандайды. Қарлұқтар шаруашылығы Оғыз мемлекеті (ІХ ғ соңы – ХІ ғ басы) Орталығы – Янгикент (Жаңа Грузия) Жері – Сырдарияның орта және төмеңгі ағысы жүктеу/скачать 167,65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|