IX ТАРАУ. 4 ДЕНОТАТТЫҚ БАҒАН Денотанттық бағандарды қолдау арқылы құрылымдауды іске асыру.
Денотанттық
баған - [ лат. denoto — белгілеймін және грек. — жазамын] — мәтіннен негізгі түсініктердің
белгілерін мүшелдеу тәсілі.
Графты құру тәсілі:
Негізгі сөз немесе сөз тіркестерін бөліп шығару.
Есім мен етістіктікі кезектестіру (есім болып бір ғана зат есімнен тұратын немесе
басқа сөз таптарымен тіркестенген зат есім тобы; етістік ойдың өсуін, түсінуден
маңызды белгіге дейінгі қозғалысты білдіреді)
Негізгі түсінікті және оның елеулі белгісін байланыстыратын, етістікті нақты
таңдау (мақсатты белгілейтін – бағыттау, келтіру, беру - етістік қорытындыға жету
жүрісін белгілейтін — жету, жүзеге асырылу»; қорытындыға жетуге шартын
белгілейтін
етістіктер
—
негізделу,
тірелу,
негізделу;
Етістік-
байланымдар,олардың көмегімен түсінікті мән-мағынасын белгілеуге шығу жүзеге
асырылады. Графты құру шамасымен негізгі сөзді «бұтақ» - сөздерге бөлу.
Әр «бұтақ» - сөзді негізгі сөзбен қандай болса да келіспеушіліктерді болдырмау
мақсатында салыстыру.
Оқуды білу Баған Ар ал ы қ б іл іктіл ік ………………
Кв
анто
р
Ар
аб
тар
с
ау
аты
гр
ам
ота
Ег
ип
ет
с
ау
аты
Құ
ры
лы
м
лд
ау
Ци
це
ро
н
тәс
іл
і
Сим
они
д
тәс
іл
і
Т әс іл де р, те хни ка ла р, құ ра лда р Баған Қабырға Өтемдей алу
Ақыл-еспен
жұмыс істей білу
Не гізг і б іл іет іл ік Баған ………………
81
Мысалы. «ААЖ» тақырыбы бойынша Денотаттық баған