Қостанай облыстық әкімдігінің

83 
Х. ЖҮЙЕЛІК АМАЛ 
 
Х. 1 тарауы. «СТРАТЕГИЯ» СҰЛБАСЫ 
Ф. Капра «жүйелік ойлау нағыз төңкеріс болды....Қандай болса да қиын жүйеде 
тұтастың мінез-құлығы оның бөліктері қасиеттерінің негізінде түсінігін таба алады, 
картезиандық парадигмасында орталық болғанына сілтейді. Атақты аналитикалық ойлаудың 
декарттық әдісі қазіргі ғылыми ойдың мәнін құрайтын.Аналитикалық немесе редукционистік 
амал табуда бөліктерді тек қана одан да кішкентай бөліктерге жинақтаумен талдауға болады. 
Шын мәнінде, әр кезеңде біз талдауға жатпайтын күрделі бөліктерден тұратын бір деңгеймен
кездестік. Жүйені талдау арқылы түсінуге болмайтыны туралы дерек ХХ ғасырдың ғылымы 
үшін аса зор естен тану болды. Жүйелік ойлау құрамдық болып келеді, бұл аналитикалық 
ойлаудың қарама-қарсылығы. Талдау бір нәрседен, оны түсіну үшін бөлінуді, жүйелік ойлау 
бір нәрсені тұтастың аса кең контекстіне орналастыруды білдіреді. " (Ф.Капра Паутина 
жизни. М.,2002 кітабын қараңыз). 
Жүйелік амал жүйенің бүкіл бөліктері тура немесе ауыспалы өзара байланысатыны туралы 
болжамда қорытылады және оның біреу өзгерсе аз немесе көп дәрежеде қалған бөліктерге әсер етеді. 
Қайта құру үрдісі - кірісте түскен қордың шығыста осындай өнімді қажет етсе анық 
өнімге айналуға арналған жүйелі қимылдар немесе қимылдар қатарын білдіреді. 
Жүйені анықтау: 
(1)
Жүйе болып реттеліп біріктірілген құрамдас бөліктерінің жиынтығы аталады. 
(2)
Құрамдас бөліктер оларды біріктіретін жүйенің әсерінде жүрген, ал жүйенің өзі
қандай болса да құрамдас бөлікті шығаруда өзгереді. 
(3)
Құрамдас бөліктердің реттелген барлығы кейбір әрекеттерді жүзеге асырады.
Жүйелік ойлаудың мақсаты қоршаған ортаны дұрыс және біртұтас қабылдау,
материалдық және материалдық емес ортаны бақылауды біртұтас ойлану және заңдар мен 
заңдылықты сезіну, оқу қызметінде осы заңдар мен заңдылықтарды қолдануды үйрену. 
Жүйелік ойлаудың ерекшелігі
біртұтастық және
иерахиялық ерекшелігі қорытылады. 
Біртұтастық ерекшелігі осы жүйенің біртұтас суреттеме тапсырмасын шешуде, мүмкін 
зерттеу жүйесінің біртұтасығын әлі де сақтайтын жүйенің аз элементтерінің «біртұтастық» 
шешуінде болады. Онда біртұтастық қасиет толық жүйеге де, құрамалық элементтерге де 
тиісті болады.
Иерархтық ерекшелігі әр бір біртұтастық жүйені сипаттау бұдан аса жоғары 
денгейдегі жүйенің (жүйеден жоғары) мүшесі және ішкі жүйе ретінде қорытылады.
Оқу 
үрдісінде жүйелік ойлау конвергентті* (сипаттайтын немесе техникалық) білім немесе 
дивергентті** болуға тиіс жаңа білімді шығару қажет. 
______________ 
* 

жүктеу/скачать 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: