От-р-20 Жарылқасын Саидаханум Білу
жүктеу/скачать 16,36 Kb.
|
ж.с.мадениеттану
- Бұл бет үшін навигация:
- «Ғұн»
- Бан Гу, Фай-Е
- «Цянь Хань-шу»
- «Іс-қимылдар»
- Шоқан Уәлиханов
- «Ұлы ғұн империясының тарихы»
|
ОТ-Р-20 Жарылқасын Саидаханум Білу. Материалдық мәдениет дегеніміз не? Рухани мәдениет дегеніміз не?БАЛЛ- С 1.Рухани мәдениет - адамның, өзіне және басқа адамдарға, дүниеге қатысын реттейтін дәстүрлер мен құндылықтардың жиынтығы. 2.Материалдық мәдениет - біртұтас адамзаттың мәдениеттің бір бөлігі. Адамның заттық пішінге түскен руханилығы, табиғи объект пен оның материалы заттарға, қасиеттер мен сапаларға айналған және мұның бәрі адам арқылы ғана бола алатын, демек, мәдени мақсатқа сәйкес міндетті және өркениеттік рөлі бар шығармашылық қызметтің нәтижелері.
Андроновтықтардың негізгі кәсібі мал бағу және мал жаю болды. Мал шаруашылығында жүздің құрамы дәйекті түрде өзгерді, жылқылар, Қойлар, түйелер сияқты көшпелі бейнеге бейімделген Тірілердің үлесі артты. Қола дәуірінің саңлақтары ертедегі көшпенділер мәдениетінің қалыптасуына негіз болған бастапқы қабатты қалыптастырды. Қолдану: Далалық мәдениет пен отырықшы – егіншілердің мәдениеті арасындағы 3 айырмашылықты жазыңдар.БАЛЛ – В Отырықшы: 1. Олар белгілі бір аумақта тұрады, олар үшін "Отан" ұғымы үлкен мәнге ие. 2. Тұрақты дамуда. 3. Олар дәстүрлі егіншілік, мал шаруашылығы және т. б. есебінен өмір сүреді. Алматыда: 1. Тұрғылықты жерін үнемі өзгертіңіз. 2. Әлеуметтік құрылым нәресте кезінде, қарабайыр нысаны бар. 3. Өмір сүріп тәріздес паразитам есебінен тонау және набегов.
Қола дәуірінде өмір сүрген адамдар бай мәдени мұраны көптеген зергерлік бұйымдар түрінде қалдырды. Бұл негізінен қоладан жасалған түрлі әшекейлер: сақиналар, білезіктер, моншақтар, сырғалар және т.б. алтын әшекейлерден тек алтын пластиналардан жасалған сырғалар ғана кездеседі. Моншақтар асыл тастармен көмкерілген. Әр түрлі жануарлардың жұдырықтары жіпке байланған және ожерель алынды. Андроновтықтар тас кесу, сондай-ақ әртүрлі тұрмыстық заттарды жасау өнерін кеңінен дамыды: шпиндель бастары, астық тартқыштар, тамақ сақтауға арналған ыдыстар және т.б., сондай-ақ" сүйектен жасалған зергерлік бұйымдар.
Авестаның ежелгі бөлімдері Андронов тайпаларының мифтері мен олар ғибадат еткен құдайлар туралы айтады. Үнді-иран халықтарының пікірінше, күн бір дөңгелегі бар күйме түрінде пайда болады, оны төрт жылқы немесе төрт бүркіт аспанға көтереді.Сақтардың әлемнің (ғарыштың) құрылысы туралы өзіндік түсінігі болды. Ғарыштағы тәртіп күнмен, күн арбасының қозғалысымен байланысты өнер ұғымы ретінде ұсынылды. Бағалау: Бүгінгі сабақта не білдім? Не Үйрендім? Нені жетілдіруім керек? БАЛЛ- А Үйге тапсырма: Қазақ мәдениетінің бастаулары- оқу. Қазақстан тарихы. Джандосова З.А.- 10 сынып, Алматы «Мектеп» - 2019 жыл «Ғұндардың полихромдық өнері» таныстырылым дайындау. Ежелгі қазақ даласындағы этникалық, саяси және мәдени үрдістерде ғұн тайпаларының алатын орны ерекше. Б.з.б. IV-III ғасырларда Орталық Азияда Қытайдың солтүстік шекараларына жақын орналасқан ғұн тайпалары біріге бастады. Ғұндар Қазақстанға Орталық Азиядан б.з.б. I ғасырдың соңы мен б.з.-дың I ғасырында келгендіктен, олардың тарихы қазақ жерімен тығыз байланысты. Оны біз археологиялық қазбалардан және Қытайдың жазба деректерінен білеміз. «Ғұн» атауы б.з.б. ІІІ ғасырдың аяғында алғаш рет қытай деректерінде кездеседі. Ғұндардың әлеуметтік-экономикалық және саяси тарихы жөнінде ең алғаш жазған қытай тарихшылары: Сыма Цянь, Бан Гу, Фай-Е-нің шығармалары аса құнды мәліметтер береді. Олардың біріншісі қытай тарихының атасы – Сыма Цяньның 130 бөлімнен тұратын «Ши-цзи» (Тарихи жазбалар) атты еңбегі болса, екіншісі - Бань-Гу жазған еңбек «Цянь Хань-шу» (Батыс Хань мемлекетінің құжаттары) деп аталады. Ал, үшіншісі тарихшы – Фай-Е жазған «Хоу Хань-шу» (Шығыс Хань мемлекетінің құжаттары) атты шығарма. Сонымен қатар Еуропа ғалымдарынан Рим тарихшысы - Аммиан Марцеллиннің «Іс-қимылдар» деп аталатын 31 кітаптан тұратын шығармасы, француз тарихшысы - Тьер Амедидің «Аттила және оның мұрагерлерінің тарихы» атты 2 томдық кітабы, герман тарихшысы Иорданның ғұн билеушілері Ругила мен Аттила басқарған мемлекет және Аттиланың Римге жорығы туралы мәліметтері бағалы еңбектер қатарына жатады. Орыс ғалымдарынан Н.Я.Бичурин, Н.А.Аристов, В.В.Бартольд, Л.Н.Гумилев, А.Н.Бернштам, қазақ ғалымдарынан Ш.Ш.Уәлиханов, К.А.Ақышев, Г.А.Кушаев, К.М.Байпақов, әкелі-балалы Сәрсен және Алтай Аманжоловтар ғұндар тарихнамасын зерттеуге үлес қосып, олар туралы құнды деректер жазған. Қазақ ғалымдарының ішінен ғұн билеушісі Аттила туралы алғаш рет жазып, ғылымға енгізген – Шоқан Уәлиханов болды. Бүгінгі таңда ғұндардың тарихымен тереңірек танысуға мүмкіндік беретін көрнекті түрік тарихшысы Бахаддин Өгелдің 1981 жылы Анкарада басылып шыққан «Ұлы ғұн империясының тарихы» атты екі томдық кітабының маңызы зор. Бұл шығарманың түрік тілінен қазақ тіліне аударылған нұсқасы 1998 жылы жарық көріп, оқырман назарына ұсынылды. Ғұндар алтай тілдер тобының бір тармағы болып табылатын түркі тілдес моңғолдық нәсілге жататын тайпалар. Ұлы ақын Мағжан Жұмабаев өзінің «Пайғамбар» атты өлеңінде «ғұндар - түркілердің атасы» деген тұжырым жасайды. Бүкіл Еуразия құрлығындағы этносаяси дамудың түбірлі өзгерістері көшпенді әрі жауынгер ғұн тайпаларының есімімен тікелей байланысты. жүктеу/скачать 16,36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|