Отбасы тәрбие бастауы Тақырыбы: Отбасы тәрбие бастауы
жүктеу/скачать 106,5 Kb.
|
Отбасы 123
|
Отбасы – тәрбие бастауы Тақырыбы: Отбасы – тәрбие бастауы Мақсаты: Отбасы мүшелерінің арасындағы бауырмалдық, қайырымдылық, достық қарым - қатынасты қалыптастыру. Үлкенді сыйлауға, кішіге қамқорлық жасауға, сыпайы, ілтипатты болуға тәрбиелеу. Баланың жан - жақты өз елінің, халқының қамын ойлайтын, ата - анасын, жора - жолдасын сыйлай білетін, азамат тәрбиелеумен қатар, ұлттық тәрбиені насихаттау. Әдісі: Сұрақ - жауап, пікір алысу, өз ойын ортаға сала білу. Көрнекілігі: Үлестірмелі кестелер, даналық сөздер, компьютер, баяндамалар, плакаттар. Нақыл сөздер: 1. «Анаң - асыл қазынаң, әкең - асқар тау». 2. «Ата - ананың міндеті - тәрбиелеу және жақсылықты үйрету». 3. «Бала - біздің болашағымыз» 4. «Бала әкеден ақыл, анадан мейірім алады». 5. «Бала - өмірдің жалғасы, отбасының жеміс берер гүлі». 6. «Балаға сіңірген ата - ана еңбегін бала өмір бойы ақтап бола алмайды. Балаға деген махаббатқа ешбір махаббат теңдесе алмайды, ол өле - өлгенше сусындайтын махаббат. Ғабиден Мұстафин Түрі: Ата - ана мен баланың арасындағы сыйластықты күшейту. Барысы: Қайырлы күн, құрметті ұстаздар, ата - аналар, шәкірттер! Біз бүгін керемет бір ғажайып әлемге саяхатқа барамыз. Қалай ойлайсыздар, ол қандай әлем болуы мүмкін? Қане, ойланып көріңдерші. Ол бір өзі кішкентай ғана шағын мемлекет. Ал олай болса, ол мемлекеттің аты «Жанұя» екен. Бүгінгі тақырыпта осы мемлекет жөнінде өрбімек. Бұл мемлекет қандай болуы керек? Бақытты, тату, өнерлі, үлгілі. Сонымен, бүгінгі ата - аналар мен бала бірлескен «Мықты отбасы – мықты мемлекет» атты тәрбие сағатымызға қош келдіңіздер. Жақсыдан жаман туады, Бір аяқ асқа алғысыз. Жаманнан жақсы туады, Адам айтса нанғысыз. Отбасы - адамзат бесігін тербеткен баланың бас ұстазы - ата - ана. Ұлтымызда «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» деген дана сөз бар. «Бала қыран болу үшін оны самғатып ұшыратын ата немесе әке де қыран болу керек»- деп отбасылық тәрбиеге ерекше тоқтаған. Әр отбасында ата - ананың орны бөлек. Бала әкеден - ақыл, анадан - мейірім алады. Әке - отбасының асыраушысы, қамқоршысы, тірегі деп білесің, ана отбасының ұйтқысы, жылуы, шуағы, жақсы ана отбасына береке әкеліп, жанұясын бақытқа бөлейді. Ата - анаға баладан жақсы ешкім жоқ. «Бала - адамның бауыр еті» деген нақыл сөз бар. Сондықтан қай ата - ана болмасын баласының білімді, мәдениетті, тәртіпті, әдепті болуын қалайды. Бала өмірдің жалғасы, көз қуанышы, шаңырақ иесі деп ұрпақ тәрбиесіне көп көңіл бөлген. Қай халық болса да үмітін ең алдымен ұрпағынан күтеді. Жанған отын сөндірмей, түтінің түтетіп, артына ұрпақ қалдыруды көздеген. Ал тәрбиенің көзі - ата - бабамыздан қалған ақылда, дана сөздерде. Біздің тәрбие сағатымыздың мақсаты шағын мемлекетіміз «жанұяны» мықты мемлекетке айналдыру. Ол үшін мықты мемлекет – жанұямызға берік босаға, кең кереге, үлкен терезе, мықты шаңырақ керек. Біздің ойынымызға ата – аналар мен балалар қатысады. Кірпіштерге жазылған сөздермен біздер өзіміздің Үйімізді қалайық. Біздер балалар барлығымызда өз өміріміздің құрлысшысымыз. Біздің үйіміздің фундаменті неден тұрады екен? Оқушыларға актуалдық сұрақтар: 1. Үй дегенді қалай түсінесің? 2. Үйдің жылу, ата – ананың аялы алақаны дегенді қалай түсінесің? 3. Бақытты отбасы дегенді қалай түсінесіздер? Біздің алдымызда үй салатын мынандай кірпіштер жатыр: 1. байлық. 2. бауырмалдық 3. татулық 4. қайырымдылық 5. әдептілік 6. инабаттылық 7. шыдамдылық 8. толеранттық 9. түсіністік 10. ізеттілік 11. ауызбірлік 12. сенімділік 13. махаббат 14. ата – ананың балаға деген махаббаты Осы кірпіштердің көмегімен біздер өз үйлерімізді тұрайық. (Балалар үй тұрғызуға кіріседі) Балаға теріс әсер етеді. Жанұядағы жанжал Үлкендердің аузына келген сөздеріне айтуы Балалардың көзінше басқа біреуді сөгуі Басқалардың сыртынан өсек айту Арақ ішу Темекі тарту Бұзақылықтың басы бос жүруден басталады. Қипақтайды қит етсе анаң, әкең, Қайтсем ғана осыны адам етем, Басқалардың осындай балалары, Тап осындай жаңғалақ шала ма екен Ойым емес, оллаһи, біздікінің… Енжарлығы елде жоқ алабөтен Туа сала тұлпардың жалын тартқан; Қырғиларға қызығып қарап өтем. Жарық сыйлап маңына жылу сыйлап, Бұ да бір күн алаудай жана ма екен? Ел қатарлы елеулі еңбек етсе - ау Болмаса да топ жарған дара бөтен. Мүше тістеп мықтылар той жасаса, Жерге қарап мен сорлы қалар ма екем? …. Үміт пен күдіктің ортасында Ата - ананың үміті талады екен! Мұзафар Әлімбаев Міне осылайша өз баласының болашағына алаңдап, «Қайтсем де баламды адам етем» деген ата - ананың арманы баласымен бірге жасайды екен. Ата – анаға берілетін кеңес 1 1. Балаңызды өзіне — өзі қызмет етуге дайындаңыз 2. Жанұяда бала тәрбиесіне бірдей талап қоя біліңіздер 3. Балаға уәде бергеннен кейін орындауға тырысыңыз 4. Балаңыздың өз бетімен әрекет жасауға мүмкіндік беріңіз. 5. Балаңызға сүйіспеншілікпен қараңыз. Сынып сағатының тақырыбы: Отбасы –тәрбие бастауы Сынып сағатының мақсаты: Ғасырлар бойы жалғасын тауып келе жатқан, тот баспайтын,отбасы тәрбиенің қайнар көзі екендігін санамызда жаңғырту. Үш тұлға : ата-ана, бала, ұстаз арасындағы ашық әңгіме арқылы ұлттық қазақы тәрбиемізді оқушы санасына сіңіру. Сынып сағатының өту формасы: дөңгелек үстел Сынып сағатының көрнекілігі: ұлағатты сөздер, ой толғау сұрақтары, шақыру билеті, фото-сурет, үй-ішілік альбомдар Сынып сағатының барысы: Ұйымдастыру кезеңі 1) Келген қонақтарды қарсы алу 2) Сынып сағатының мақсатымен таныстыру Кіріспе сөз Бөлімдер бойынша пікір алысу Қорытынды Ой толғау тақырыптары Келіңіз, пікір алысыңыз 1 Отбасы –тәрбие бастауы 2 Қазақ халқының қай салт-дәстүрлері сіздің отбасыңызда сақталған 3 Ұят-адам қасиетін бағалайтын сезім 4 Ұл-ол әке мұрагері ғана емес, ол ұлт болашағы. Отбасындағы ер адамға көзқарас 5 Шешесін көріп- қызын ал, Ыдысын көріп –асын іш. 6 Отбасындағы кітап, газет –журнал оқу. Білімді сатып алуға бола ма? 7 Алыстағы туыстан жақындағы көрші артық. 8 Жас ұрпақ –ел болашағы. Ол елінің шырағы, ол ақ арманнан ұшқындап лаулауға тиіс. Қазақ халқының қалыптасқан салт-санасы, әдет дәстүрлері-ғасырлар идеологиясы. Олардың түсінік- нанымы әлемдік санамен ұласып, ғарыштармен ұштасып жатады. Әр халық ұрпақсыз болмайды. Әр адам жетпеген арманға, шығатын биікке тек қана ұрпағымен жетуді мақсат етіп, үміт артады. Осы қағиданы мықты ұстанған халық баланың болашағын тәрбиеден бастайды, сонан соң ғана ұлт тілін, тарихын, бабалар мұрасын,аналар тілегін орындау үшін білім мұхитына сапар шегеді.Халықтың кейінгі ұрпағына қалдырған тәрбие үлгілерін тек кешегі, күні өткен десек мықты қателесеміз.Тәрбие өнегелері-үзіліп қалмайтын үрдіс, ол ұрпақтан-ұрпаққа ауысып, жалғасып мәңгі жасайтын құбылыс.Қазақ тағылымының ұстанған негізгі бағыты-ата-бабалардың үлгі өнегесі,ақыл-кеңесі, дүниеге шынайы көзқарасы, бостандыққа, еркіндікке, тәуелсіздік-дербестікке ұмтылысы. Бұл алдан күткен арманы,ойға алған негізгі мақсаты. Қазақ өмірі-тәрбие оқулығы. Қазақ халқының үй-іші тәрбиесіне таңданған орыс жазушысы,этнограф В.И.Даль 1832 жылы күнделігіне, әділеттілік іздеп шаршаған, бірақ қайрат-жігерін жоғалтпаған, сұңғақ бойлы, әдемі қыз Мәуленді көріп : «Мидай дала, ешбір мектеп, кітап жоқ айнала қараңғылық, бірақ Мәулен өте ғажайып тәрбиеленген»-деп жазып қойған. М.О.Әуезов : «Бала ата-ананың тағылымымен » -өседі деген. Ұлы Абай: «Адам ата-анадан туғанда есті болмайды; естіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы мен жаманды таниды дағы, сондайдан білгені,көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады» (19-шы қара сөзінен) Әрбір топ «Отбасы –тәрбие бастауы» тақырыбы бойынша пікір айтады. Әрбір айтылған пікірлерді қорытындылап, баға беру үшін сараптаушы (эксперт) топ құрылады. Қазақ халқының салт-дәстүрлері , әрбір қазақ азаматы мен қызының жолбасшысы бола алады. Салт-дәстүрдің өміршеңдігі, ол талай ғасырлардан сыннан өткен,халық арасында қалыптасып қалған, келе-келе заңға айналған әдеттер, сенім мен қасиеттер. «Үйге қонақ келсе- тамағыңды берме , қабағыңды бер» Қонақты қума шарапаты тиеді, бірінен болмаса екіншісінен құт келеді деп есептеген. Қартайған шағындаАлаша хан мал-мүлкін теңдей төртке бөліп , үш баласы-Ұлы, Орта және Кіші жүзге бөліп беріп, қалған төртінші бөлігін «қонақ сыбағасы» деп ортақ меншікке қалдырыпты. Тәуке ханның 7 жарғысында қонаққа дұрыс қонақасы бермесе айып салынған. Баланың дүниеге келуі, жоралғылары... Үлкен мен бала, аға қарындас сыйластығы... Қонақ күту, табақ тарту, сыбаға... Отау үй. Кіші ұлдың шаңырақ мұрагері болуы... Мұсылмандық парыз, оның маңызы... Әр топ сөз алады... Әрбір айтылған пікірлерді қорытындылап, баға беру үшін сараптаушы топқа сөз беріледі. Ұят –адам қасиетін бағалайтын сезім.Ол сезім отбасында адамдардың әңгімесінен есту арқылы бала кезден адам бойына ұялайтын ең нәзік , терең сезім.Ол адамның бедел абыройымен тығыз байланысты.Бедел мен абыройға қарапайым еңбегің арқылы, байыпты сөзің арқылы, мейірімді мінезің арқылы,әдеп сақтауыңмен, жөнсіз әрекеттерден бойыңды аулақ ұстауыңмен, үлкенді сыйлап құрметтеуіңмен, достық-жолдастық қарым –қатынасыңмен, ибалығыңмен, ынта –жігер талабыңмен, жақсыны жаманнан айыра алуыңмен, жақсы көру, жек көру ләззатыңмен жете аласың. Ұялу мәдениеттілік, білімділік. Әр топ сөз алады... Әрбір айтылған пікірлерді қорытындылап, баға беру үшін сараптаушы топқа сөз беріледі. Ұл мен қыздың өмірдегі өз орны, өмір қойған өз талабы бар. Ұл бала үйленгенде үй боламын десе ел боламын дегені емес пе? Ұл мен қыз отау тіксе, қарашаңырақтан бөлініп елінің ордасы болғаны. Отау деген сөз от алу деген сөз. Қара шаңырақтың отын өшірмей, жеке от жағуды меңзейді.Сол себепті үй иесін-отаға, ал әйел адамды-отана деген екен.Ұл бала әкесінің ғана ұлы болмай, елінің ұлы болған. Көкбайрақты құлатпай, әнұраннан қуат алған. Елінің тарихын жалғастырған, ел қорғаны болған. Дүниеге ұрпақ әкеліп, әке атанған. Әке - асқар тау. Әр асқар таудың биігі-арман биігіне , сол арманға өзі жетпесе де ұлына аманат етіп кетеді емес пе? Әр топ сөз алады... Әрбір айтылған пікірлерді қорытындылап, баға беру үшін сараптаушы топқа сөз беріледі. Қыз бала –айдын көлдің аққуы, ұлы даланың оттай лаулаған ор киігі, ол сылқылдап күліп, тастан –тасқа секірген, асқар таудан теңізге асыққан ерке бұлағы. Егер қыз бала үйінде жақсы тәрбие алса, ана, аға-жеңгелерінің өсиетін тыңдап өссе, ана өнерін әрі қарай жалғастырса көргенді адам атанары сөзсіз. Ата-анасының алғысын алмай, қарғысына қалған қаншама ұл- қыздарымыз жүр. Осындай шіріген жұмыртқалар мен «көкек» қыздар көбейіп, халқымызды мазалап жүр-ау. Әр топ сөз алады... Әрбір айтылған пікірлерді қорытындылап, баға беру үшін сараптаушы топқа сөз беріледі. Ұлы Абай педагогикасының құдыреті керемет. Ата-анаға: «Құдайдан қорық, педеден ұял, балаң бала болсын десең-оқыт, мал аяма! Әйтпесе бір ит қазақ болып қалған соң саған рахат көрсете ме,яки жұртқа рахат көрсете ме»-деген Білімсіздік-хайуандық болады. Әр топ сөз алады... Әрбір айтылған пікірлерді қорытындылап, баға беру үшін сараптаушы топқа сөз беріледі. Жас ұрпақ өз әкесінің атына кір келтірмей, ана тіліне көлеңке түсірмей жүрсе ол бақыт! Ал, ата-ана болдың ба, ұрпағыңды баға да біл, қаға да біл. Халық жанұя мүшелеріне соны күтеді. Иә, қазақ бостандықты аңсаса дархан көңілі кеңістікті қаласа, арманы аспанмен астасып жатса, анасын күнге, әкесін асқар тауға баласа, жас ұрпағын өмір жалғасы деп ойласа онда біз бақыттымыз! «Көрген білгенін айтпаса –кәрі кінәлі, оның айтқанын ешкім тыңдамаса-жас кінәлі» Олай болса, атадан қалған мұраны, анадан қалған өсиетті бағалай біл, Жас ұрпақ демекпіз! Әр топ сөз алады... Әрбір айтылған пікірлерді қорытындылап, баға беру үшін сараптаушы топқа сөз беріледі. жүктеу/скачать 106,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|