Өткізгіштердің кедергісін уитсон көпірі көмегімен өлшеу
жүктеу/скачать 1,57 Mb.
|
№22.Ток заңдары. Зертханалық жұмыс Пірімбай Гүлсезім
- Бұл бет үшін навигация:
- 24-Нұсқа Бақылау сұрақтары
24-Нұсқа Бақылау сұрақтары (жұмысты қорғау үшін қажет сұрақтар) Электр тогы, ток күші, ток күшінің тығыздығы деген не ? Электр тогы – электр қозғаушы күштің әсерінен зарядтардың (зарядталған бөлшектер немесе дене) бағытталған қозғалысы. Зарядталған бөлшектер: өткізгіштерде — электрондар, электролиттерде —иондар (катиондар мен аниондар), газда —иондар мен электрондар, арнайы жағдайдағы вакуумда — электрондар, жартылай өткізгіштерде —электрондар мен кемтіктер (электронды-кемтіктік өтімділік) болып табылады. Электр тогы энергетика саласында — энергияны алыс қашықтыққа жеткізу үшін, ал телекоммуникация саласында — ақпаратты шалғайға тасымалдау үшін қолданылады. Электр тоғы .Егер өткізгіште электр өрісін туғызатын болсақ, онда зарядтар реттелген қозғалыста болады.Оның оң зарядтары өріске бағыттас та, теріс зарядтар оған қарама –қарсы қозғалады. Сөйтіп, Электр тоғы деп электірлік зарядтардың бағытталған(ретті) қозғалысын айтамыз. Электр тоғы тоқ күші деп аталатын шамамен сипатталады. Өткізгіштің көлденең қимасы арқылы қандай да бір уақыт аралығында тасымалданатын электр мөлшерінің сол уақыт аралығына қатынасы тоқ күші деп аталады.I=q/t Электр тогының тығыздығы деп қарастырылып отырған нүктеде бағыты электр тогының бағытымен дәл келетін және сан жағынан ток бағытына ортогональ беттің аз элементі арқылы өтетін ток күшінің, осы элементтің ауданына қатынасына тең векторын атайды. Ток күшінің, ток күші тығыздығының өлшем бірліктері. Халықаралық бірліктер жүйесінде (SI) ток күші ампермен (А) өрнектеледі: 1А=1КЛ/1с 1ампер = (1Кулон/(1 секунд)). Ампер - негізгі бірліктердің бірі. Оны тәжірибе жүзінде тогы бар екі параллель өткізгіштің өзара әрекеттесуі күштері бойынша анықтаған француз ғалымы А.Ампердің құрметіне осылай атаған. Ток күші өлшейтін құралды амперметр деп атайды. Амперметрдің шартты белгісі.-А-. Амперметрді ток күшін өлшейтін құралмен тізбекпен қосады. Амперметрде екі қысқыш бар: "+", "-". : "+" қысқышын ток көзінің оң полюсінен келетін өткізгішпен жалғайды. Ток тығыздығының өлшем бірлігі – А/м Ом заңы: а) тізбектің бөлігі үшін; ә) тұйық тізбек үшін; б) біртекті емес тізбек бөлігі үшін; в) дифференциалды түрдегі. Ом заңы – электр тогының негізгі заңдарының бірі. Ом заңы – өткізгіштегі ток күшінің (І) осы өткізгіштің ұштары арасындағы кернеумен (U) байланысын анықтайды: U=r*І (1) мұндағы r өткізгіштің геометриялық өлшемдеріне, электрлік қасиеттеріне және температурасына байланысты болатын пропорционалдық коэффициенті r – омдық кедергі немесе өткізгіштің берілген бөлігінің кедергісі деп аталады. Ом заңын 1826 ж. неміс физигі Г. Ом (1787 – 1854) ашқан. 4. Кирхгофтың 1-ші және 2-ші ережелері. 5. Көпір схемасының жұмыс істеу принципін түсіндіріңіз. Уитсон көпірі кедергілерді өлшеу үшін арналған. Ол АВ реохорд пен екі белгілі R және белгісіз Rx кедергілерден тұратын тізбектен құрылған (32.1 сурет). Реохорд жылжымалы D контактысы бар сызғышқа керілген өткізгіш сым. SA кілтін қосқанда гальванометр тізбектің СД бөлігінде токтың бар екендігін көрсетеді; бірақ С және D нүктелерінде потенциалдары тең болатындай D контактының қалыпын тауып алуға болады . Осы жағдайда гальванометрден ток өтпейді (Iд=0). Көпірдің осындай қалыпы тепе-теңдік қалыпы деп аталады. Көпірдің тепе-теңдік шартын шығарайық. Iд=0 болғанда С және D нүктелерінде токтың тармақталуы болмайды да келесі шарттар орындалады Ix=I (1) I1=I2 (2) Бір жағынан С және D нүктелерінде потенциалдары тең болғандықтан А және С және А және D нүктелері арасындағы потенциалдар айырымы бірдей болады . Тізбектің осы бөліктерінде ЭҚК болмайды, яғни біркелкі, тізбектің осы бөліктерінде потенциалдар айырымы кернеумен сәйкес келеді. Сондықтан келесі теңдеулерді жазуға болады немесе (3) немесе (4) (3) және (4) теңдеулерін бөліп және (1) және (2) теңдіктерін пайдаланып төмендегіні аламыз (5) мұндағы R1 және R2 реохорд иықтарының кедергілері. Реохорд сымы материалы бойынша және қимасы бойынша беркілкі болғандықтан және тәуелділігін ескеріп кедергілер қатынасын ұзындықтар қатынасымен ауыстыруға болады . Онда (5) формула келесі түрде жазылады (6) Осы есептеу формуласы болады. Уитсон көпірінің элементтері (R, R1, R2, - кедергілер, гальванометр, қорек көзі, қосылғыш) жұмыста пайдаланатын МО-62 тұрақты ток көпірінде. Көпірдің сүлбісі 32.5 суретте көрсетілген. жүктеу/скачать 1,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||