Оңтүстік Қазақстан облысы, Сайрам ауданы, Оймауыт ауылы, Төле би атындағы шжжо мектебінің информатика пәні мұғалімі

Қазіргі таңдағы еліміздегі өзгерістер, тұрақты дамудың жаңа стратегиялық бағыттары және қоғамның ашықтығы, оның жедел ақпараттануы, қарқындылығы білім беруге қойылатын талаптарды түбегейлі өзгертті. Білім берудің жаңа үлгісін ендіру тұлғаны дамыту үдерісі ретінде тәрбиеге басты назар аударылуда. Әлем тәжірибесіне сүйене отырып  PISA халықаралық зерттеу бағдарламасы құрылды. Ең алғашқы PISA (Programme for International Student Assessment)                     халықаралық  зерттеулеріне    2000 жылы өткізілді, оған 32 мемлекет қатысты.Ал

      2003 жылы — 43 мемлекет,

      2006 жылы — 57 мемлекет,

      2009 жылы— 65 мемлекет қатысты.

2012 жылы 65 мемлекеттен 510 мыңға жуық оқушылар зерттеуге қатысты. 2015 жылы 70-ке жуық мемлекет осы                         халықаралық  зерттеулеріне   қатысуға шешім қабылдады.

15 жастағы оқушылардың ғылыми жаратылыстану және оқу сауаттылық  деңгейін бағалау.

Оқушылардың мектепте алған білімдері мен тәжірибелерін  өмірде қолдана ала ма?-  деген сұраққа жауап іздеу.   

(OECD — Organization for Economic ooperation and Development )

Білім беру сапасын бағалау , соңғы әлемдік жетістіктерге сәйкес келетін зерттеулердің нәтижелерін сараптау мен оқу жетістіктерін  бағалау Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы  (ЭЫДҰ) арқылы іске асады.

•        Бұл тест әр түрлі мемлекеттерде оқушылардың сауаттылық деңгейін бағалау және алған білімдері мен біліктерін тәжірибеде қолдана білуі .

• Үш жылда бір рет өткізіледі

•      Білім беру сапасының мониторингі  функционалдық сауаттылықтың  негізгі бағыттары арқылы іске асады:

-         Оқу және жазу сауаттылық

-         Жаратылыстану  ғылымдарындағы сауаттылық

-         Компьютерлік сауаттылық

-         Математикалық сауаттылық

-         Денсаулық сауаттылық

-         Құқықтық сауаттылық

  Оқу және жазу сауаттылығы

Оқушылардың көне дүниелермен танысу, білу, құштарлану құзыреттілігін қалыптастыру. Көрген-білгендерін тиянақты түрде мазмұндап жеткізу

Оқушының ғылыми дүниетанымын қалыптастырып, ғылыми білім жүйесіне негізделіп, танымның логикалық –саналы тәсілдеріне арқа сүйей отырып, оқушыға берілетін теориялық біліммен сипатталып, ғылыми категориялар мен дәлелдерді кеңінен пайдалануға машықтандырады.

Оқушынның ақпараттық мәдениеттілігін, сауаттылығын, алгоритмдік ойлауын қалыптастыру және эмоциялық қабылдау түрлері мен есте сақтауын дамыту.

Математикалық сөйлеу және жазу мәдениетіне қоршаған ортаны және олардың заңдылықтарын баяндау, оны оқып үйренудің оқушылардың дүниенің ғылыми бейнесін меңгерудігі басты құралы ретінде көрінеді.

Дені сау, жаны сау оқушы тұлғасын қалыптастыру.

Оқушының құқықтық білімін жақсарту, құқықтық ұғыну, өз құқықтары мен бостандықтарын, міндеттерін білу, заң күшіне сену т.б.

   2009 жылы  PISA (Programme for International Student Assessment) халықаралық бағдарламасы зерттеулердің нәтижесі бойынша бағдарламаға қатысқан 65елдің ішінен біздің оқушылар математикалық функционалдық сауаттылғынан 53-орын, жаратылыстану ғылыми сауаттылығына 58-орын, оқу сауаттылығынан 59-і орын алды. 

      Бұдан, Қазақстанның PISA қатысуының нәтижелері еліміздегі жалпы білім беру мектептерінің педагогтары жоғары деңгейде пәндік білім береді, бірақ өмірлік жағдайларда оларды қолдануға жеткілікті түрде үйретпейтіндері көрсетті. Осыған байланысты елбасының тапсырмасына сәйкес Мектеп оқушыларының функцияналдық сауаттылығын дамыту жөнінде 2012-2016 жылдарға арналған Ұлттық жоспары әзірленді.

      Функционалдық сауаттылық дегеніміз не? 

 Бұл сұраққа мынандай деректер келтіруге болады. 

        Ұлттық жоспардың мақсаты - Қазақстанда білім сапасын жетілдірудегі, оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі атқарылатын іс-шаралардың жүйелілігі мен тұтастығын қамтамассыз ету болып табылады. 

     Ұлттық жоспарды іске асырудың күтілетін нәтижелері: 
Ұлттық жоспарды орындаудың нәтижесінде 2017 жылға қарай қазақстандық мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту үшін мынадай жағдайлар жасалатын болады: 
1. Ғылыми-зерттеу жағынан қамтамасыз етеді. 
2. Білім беру мазмұнын жаңартады. 
3. Оқу-әдістемелікпен қамтамасыз етеді. 
4. Мектеп оқушыларының білім сапасын бағалау және оған мониторинг жүргізу жүйесі енгізіледі. 
5. Материалдық-техникалық базасы жаңартылып, нығайтылады. 
Жалпы алғанда, Ұлттық жоспарды жүйелі және одан әрі іске асыру Қазақстанның ұлттық білім беру жүйесінің бәсекеге қабілеттілігін және функциялық сауаттылығын дамуына мүмкіндік береді. Жалпы білім беретін орта мектептердегі құзіретті тұлғаны қалыптастыруда тіл пәндерінің орны ерекше болып келеді. Бұл орыс мектептердегі «Қазақ тілі» пәніне де тікелей қатысты. Өйткені мемлекеттік тіл ретінде оқытылатын оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру ҚР «Білім туралы», «Тіл туралы» Заңдарының жүзеге асуының басты шарты болып саналады. Фукционалдық сауаттылықты қалыптастыру үшін өзге тілді мектептердегі «Қазақ тілі» пәнін оқытудың әдістеме негіздерді қайта қарастырып, білім беру жүйесіне өзгерістер енгізіледі. 
    PISA  зерттеулері біздің оқушыларымыздың функциялық сауаттылық деңгейі тұрғысында әлемнің дамыған елдеріндегі өз құрбыларынан артта қалғандарын көрсетіп берді.Осыған байланысты PISА-да табысқа жеткен елдердің ( Австралия, Финляндия, Жапония, Жаңа Зеландия, Италия, Оңтүстік Корея, т.б) тәжірибесін ескере отырып, отандық білім берудің төмендегі негізгі проблемаларын айқындады:

 1) Оқушылардың түрлі мәтіндер мазмұнын түсінуі мен өзіндік ойлау қабілеттерінің жеткіліксіздігі.

2) Оқушылардың математикалық құзіреттілігін сипаттайтын тәжірибелік дағдыларының жеткіліксіздігі.

3) Күнделікті өмірдегі жағдайларды түсіндіруге арналған жаратылыстану-ғылыми түсініктерді қолдану дағдыларының, алған ақпараттарды сын тұрғысынан бағалаудың, болжамдар жасау мен өз көзқарасын негіздеу деңгейінің жеткіліксіздігі.

 • PISA бағдарламасы арқылы мемлекет  ішіндегі білім сапасын бағалауға болады;

•  Дүниежүзілік білім жүйесіндегі деңгейі;

•  Басқа мемлекеттердің білім беру бағдарламаларына, ресурстарына  қол жеткізуі;

• Соңғы дүниежүзілік білім сапасын бағалаудағы нәтижелерге сүйене отырып шығарылғын әдістемеліктерді пайдалануы.

 

Бүгінгі таңда PISA халықаралық зерттеу бағдарламасы әлемде

     Оқушының функционалдық сауаттылығын дамыту мәселесіне мынандай тұжырымдарманы ұсынуға болады: 

1.Оқушыларды бірінші сабақтан бастап сөйлесім әрекетінің түрлерін (айтылым, жазылым, тыңдалым, оқылым, тілдесім) меңгерте білу