Отты шекараның КҮзетінде

Ғылыми-техникалық революция көптеген заманауи нысандардың өрт қауіпсіздігін жоғарылатады деген сөздің жаны бар. Өрт пен шығынның көлеміне келер болсақ, олардың айтарлықтай қысқарғаны анықталды, өйткені тәжірибе, мамандар, өртке қарсы қызметтің техникасы қазіргі заманғы талапқа барынша сәйкестендірілді, көп жағдайда ғылыми-техникалық революция әкелетін өртпен тиімді күрес жүргізу мүмкіндігін пайдалана бастады. Оңтүстік Қазақстан облысының өртке қарсы қызмет ұйымдарының соншалықты жоғары бағасын осымен де түсіндіруге болады.

Тілсіз жаумен күрес барлық мемлекетте көрнекті рөлді атқарады, Қазақстанда да ол аса толғақты мәселе. Бұған көз жеткізу үшін, осы жылы көршілес Ресей елі бастан өткеруге мәжбүр болған қайғылы сабақты еске алып, мемлекеттің жазғы өрттерден шеккен зардаптарын есептеудің өзі жеткілікті.

«Отпен күрес ісіндегі» адамдардың мамандығына деген үлкен құрметін белгілі граф Д.Шереметев былай деп білдіреді: «Біздің өзіміздің күнделікті тірлігімізден мыңдаған есе қасиеттірек іске әлдебіреудің ағаттықпен тас атуын ойымызға да ала алмаймыз». Бұл сөздер өрт күзеті қызметкерлерінің батылдығы мен ерлігін, нағыз кәсібилігін көріп, бағалай білуді үйрене алмағандар үшін бүгінгі таңда да маңызын жойған жоқ. Қазақстандағы өртке қарсы қызметтің құрылып, дамуы туралы білімнің өскелең жас ұрпақ үшін аса маңызды екендігін түсініп және өрт сөндіруші-құтқарушылар біздің мемлекетіміздің өркендеуіне өздерінің зор үлестерін қосып келе жатқандығын ескере отырып, осы кітапты шығаруға ұйғарым жасадық. Жауынгерлердің күнделікті жанқиярлығы, қайсарлығы мен шеберлігі арқылы келешек ұрпақтың патриоттық сезімін оятып, Отанына, өз мамандығына деген сүйіспеншілігін арттырғымыз келді. Осы кітапты арнаған адамдарымыздың бойынан аталған қасиеттердің табылатынына еш күмәніміз жоқ.

Прапорщик шеніндегі брандмейстер басқарған өрт сөндіру тобы бір қол сорғышы бар ат-бөшкелік құрылғыны қолданған. Бөшке көлемі екі текше аршын (0,7 куб.м.).

1890 жылы полиция қатарында Александр Осипов басқарған қалалық өрт сөндіру тобы құрылды. Қала әкімшілігінің ұйғаруымен Ташкенттен қол сорғыштары бар екі ат-бөшкелік құрылғылар, ілмектер, сатылар, өрт сөндіру жеңдері сатып алынды.

Өрт сөндіру тобы Шымкент қаласындағы қазіргі Түркістан және Титов көшелерінің қиылысындағы полиция ғимаратында орналасып, солардың құрамында болған.

Осы жеке құрамы және техникасы бар өрт сөндіру қызметі 1917 жылғы көтеріліске дейін қызмет атқарды.

1921 жылдың желтоқсанында Черняев уездік Кеңесінің съезінде (1922 жылдан Чимкент) өрт сөндіру қызметін ұйымдастыру туралы мәселе талқыланды. Уездік коммуналдық бөліміне ауылдарда өрт сөндіру топтарын ұйымдастыру туралы бұйрық шығару жүктелді.

Чимкент қаласында өрт сөндіру қызметі 1930 жылы ұйымдастырылып, оның құрамында 51 адам болды. Ол уақытта қала көлемі ұлғайып, үлкен индустриалды орталыққа айналған еді.

Қалалық өрт сөндіру тобы 2 өрт сөндіру автокөлігі және 10 атпен жарақтандырылды.

1932 жылы Чимкентте өрт сөндіру қызметі басқармасы құрылды. Бұдан өзге химиялық-фармацевтикалық зауытында, мақта зауытында және қорғасын зауытында ведомстволық өрт сөндіру топтары құрылды.

1938 жылы қалалық кеңестің Өкімімен Түркістан көшесінің бойынан өрт депосының құрылысы үшін жер телімі бөлінді. Сол жерде 1952 жылы жаңа өрт сөндіру бөлімінің өрт депосы салынып, қазіргі уақытқа дейін қызмет атқаруда.

Облыстың өркендеуімен қатар мемлекеттік өрт сөндіру қызметі де дамып, көптеген өзгерістер байқалды. Ол әскерилендіріліп, озық техникалар алынды, қызметкерлердің біліктілігі артты.

Облыс орталығы Шымкент қаласын, Түркістан, Кентау қалаларын үш әскерилендірілген өрт сөндіру бөлімдері қорғап, аталған қалалардың кейбір өндірістік нысандарында салалық әскерилендірілген өрт сөндіру бөлімдері құрылды.

Справедливо говорят, что научно-техническая революция увеличивает пожарную опасность многих современных объектов. Что касается количества пожаров и убытков, наметилась явная тенденция к их сокращению, потому что опыт, кадры, техника противопожарной службы стали больше соответствовать современным требованиям, в большей степени стали использоваться возможности эффективной борьбы с огнем, которые открывает научно-техническая революция. Этим, видимо, и объясняется столь высокая оценка работы органов противопожарной службы Южно-Казахстанской области.

Вопрос о борьбе с огнем во всех государствах играет видную роль, и в Казахстане он является весьма насущным. Чтобы убедиться в этом, достаточно вспомнить трагические уроки, которые пришлось пройти России в этом году, достаточно подсчитать убытки, которые потерпела страна от летних пожаров.

С большим уважением к профессии людей в «деле борьбы с огнем» отзывался известный граф Д. Шереметев: «Мы не можем допустить и мысли о том, чтобы у кого-то поднялась рука бросить необдуманным камнем в дело, которое в тысячу раз святее наших самых ежедневных побуждений». Эти слова и по сей день являются назиданием для тех, кто так и не научился видеть, ценить истинное мастерство, смелость и отважность работников пожарной охраны.

Понимая насколько сегодня важны для молодого поколения знания о развитии и становлении противопожарной службы Казахстана и учитывая, что пожарные-спасатели вносят свой посильный вклад в развитие нашего государства мы и решили издать эту книгу. На ежедневной самоотверженности бойцов, их мужественности и мастерстве хотелось бы взрастить у будущих поколений чувство патриотизма, любви к своей профессии, Родине. Несомненно, этими качествами обладают люди, которым посвящена эта книга.
КАК ВСЕ НАЧИНАЛОСЬ?
Государственное учреждение « Служба пожаротушения и аварийно-спасательных работ» ДЧС ЮКО

Пожарная охрана в Шымкенте была создана в конце прошлого века, когда казахи постепенно сменяли кочевой образ жизни на оседлый. Развивалось земледелие, строились дома. Первоначально на Чимкентском сантонинном заводе купца Иванкова, который выпускал дефицитное противоглистное лекарство, при пожарном сарае несли службу 10-12 служивых, присланных туркестанским генерал-губернатором Кауфманом из Ташкента. Это было сделано по просьбе предпринимателя, пользовавшегося особым покровительством чиновников из Санкт-Петербурга. Форма тех пожарных выглядела таким образом: черная папаха, белый китель, красные шаровары и сапоги. Однако эти пожарные охраняли лишь имущество данного завода, так как за сантонин платили золотом. На другие пожары им выезжать запрещалось.

Однажды, при тушении пожара, кровля здания обрушилась, и погибли два чина пожарной команды. Семьям погибших городским головой была выдана помощь. В декабре 1921 года на съезде Черняевского (с 1922 года Чимкентского) уездного Совета обсуждался вопрос об организации пожарного дела. Уездному коммунальному отделу было поручено издать приказ об организации пожарных команд в селах и аулах.

Как более приближенная структура к современной, пожарная охрана в Чимкенте была организована в 1930 году и состояла из 51 человека. В то время город рос и превращался в большой индустриальный центр. На вооружении городской пожарной команды было две пожарные автомашины, десять лошадей, три хода с бричками и 500 метров выкидных рукавов. Спустя два года в Чимкенте образовалось управление пожарной охраны. Тогда же были созданы и ведомственные пожарные команды на хлопковом, свинцовом и химико-фармацевтическом заводах. В 1938 году Постановлением горсовета по ул. Туркестанской был отведен земельный участок под строительство пожарного депо. Впоследствии, в 1952 году, на этом месте построили новое, которое сохранилось и по сей день.

Владимир Иванович Соловьев Василий Федорович Соломенцев

Юрий Алексеевич Карпунин Бахтияр Садыкович Расулов

1973-1975 г.г. 1975-1998 г.г.