Оқу әдістемелік кешен

Кіріспе

Оқу құралы мемлекеттік тілде іс жүргізуді үйрету мақсатындағы 26 сабақты қамтиды. Талданатын материал ретінде әр сабақта іс жүргізуде жиі қолданылатын әр түрлі сипаттағы құжаттардың негізгі қызметі мен мазмұнын, мақсатын түсіндіретін анықтамалардың мәтіні берілді. Бұл мәтіндер әр сабақтың негізгі талдау нысаны болып табылады. Әр мәтіннің соңынан мәтінге арналған сөздік, грамматикалық мәліметтер мен жаттығулар топтамасы беріліп отырады. Сабақтың қорытындысы шағын тест тапсырмалары арқылы шығарылады.

Жинаққа басқару құжаттары, ақпараттық-анықтамалық құжаттар және еңбек қатынастарын реттейтін құжаттар енді.

Әр мәтінге арналған қазақша-орысша сөздікте берілген сөздер мен сөз тіркестерінің, сөз оралымдарының орыс тіліндегі баламалары сол сөздер мен сөз тіркестерінің лексикалық мағынасына емес, грамматикалық мағынасына, яғни контекстік мағынасына сәйкестендіріліп берілді.

Оқу құралында грамматикалық мәліметтер магистрантардың бұған дейін алған білімін дамыту, ұштау, бекіту мақсатында берілді. Әр мәтіннен кейін берілетін грамматикалық мәліметтер тыңдаушылардың нақты мәтінді түсіну, игеру, талдау, саралау барысында олардың сауатты жазу дағдысының дұрыс қалыптасуын қамтамасыз етеді.

Оқулықта берілген жаттығу тапсырмалары өтілетін сабақтағы іс құжат үлгісі мен грамматикалық мәліметтің мазмұнына негізделіп жасалды. Жаттығулар тыңдаушының еркін оқып, еркін сөйлеу, толық түсіну, мемлекеттік тілде ойын еркін жеткізу, екі тілде дұрыс аударма жасау, сауатты жаза білу, іс қағаздарының мемлекеттік тілдегі үлгілерін қатесіз, сапалы толтыра білу дағдыларын дамытуды көздейді.

Оқулықта өтілген сабақтарда қарастырылған іс құжаттарының ресми және мемлекеттік тілдердегі үлгілері берілді. Бұл үлгілер сабақ үстінде, сабақтан тыс уақытта магистрантардың белгілі бір құжат түрін толтырып дағдылануына мүмкіндік береді.
Введение

Учебное пособие состоит из 26 уроков, целью которых является обучение делопроизводству на государственном языке. В качестве разборочного материала каждого урока даны тексты справок, разъясняющих основную функцию, содержание и цель разлияных документов, часто применяемых в делопроизводстве. Эти тексты являются объектом основного разбора. В конце каждого текста дается словарь к тексту, свод грамматических сведении и упражнения. Итог урока подводится с помощью небольших тестовых задании.

В сборник вошли управленческие документы, информационно-справочные документы и документы регулирующие трудовые отношения. В казахско-русском словаре для каждого текста русский эквивалент слов, словосочетании, фраз дан в соответствии не с лексичеким, а грамматическим значением, т.е. контекстным значением этих слов и словосочетании.

В учебном пособии грамматические сведения даны с целью развития, закрепления знаний, полученных слушателями ранее.

Грамматические сведения, данные после каждого текста, обеспечивают правильное формирование умения грамотно писать в ходе освоения, разбора магистрантами определенного текста.

Задания, данные в учебнике составлены на основе содержания документа и грамматических сведении данного урока.

Цель упражнений: развивать умение свободного чтения, свободного говорения; полного понимания; свободного высказывания мысли на государственном языке; правильного перевода на двух языках; грамотного письма; грамотного безошибочного заполнения образцов деловых бумаг на государственном языке.

В учебнике даны образцы документов на официальном и государственном языках, рассматриваемые на уроках. Эти образцы дают магистрантам возможность учиться заполнять определенный вид документа во время урока или в внеурочное время.

• 
  ғылыми стиль;
  
• 
  ресми-іс қағаздары стилі;
  
• 
  публицистикалық стиль;
  
• 
  көркем әдебиет стилі (кітап стильдері);
  
• 
  ауызекі сөйлеу тілінің стилі.
  

Екіншіден, ресми іс жүргізу стилі әлеуметтік сананың ерекше формасы – құқықтық санамен сәйкеседі. Біздің әрқайсымыз белгілі бір дәрежеде өз құқымыз туралы, мысалға отбасы қарым-қатынасындағы, қызметтегі, қоғамдық орындардағы және мемлекет алдындағы міндеттемелеріміз бен жауапкершіліктеріміз туралы білеміз. Мұндай құқықтық нормаларды тәжірибе жүзінде меңгеруіміз бізге басқа адамдармен қатынас жасауға мүмкіндік береді.

Адамдарды басқару заңдар, ережелер, жарғылар негізінде, сондай-ақ моральдық-этикалық ұйғарымдар мен тыйымдар негізінде жүргізілетіндіктен, басқарушы үшін құқықтық және моральдық нормаларды білу ерекше мәнге ие болады.

Іскерлік қатынастың өзіндік мәні, әсіресе, нақты түрде жазба мәтінде, құжаттарда көрінеді. Сондықтан қандай да бір қызметтің өзі белгілі бір құжаттарды толтыра білу міндеттерін және түрлі жанрдағы қызметтік-қарым-қатынастарды кәсіби түрде игеру қажеттігін талап етеді.

Техникалық орындаушылардан бастап барлық буындағы басшыларға дейінгі басқару аппаратының бүкіл қызметкерлерінің қызметі құжаттаумен байланысты. Біреулері құжаттауды жасайды, басқалары олардың рәсімделуін және берілуін қамтамасыз етеді, үшіншілері сол құжаттар негізінде шешімдер қабылдайды.

Кәсіпорындардың күнделікті жұмысында өндірістік, шаруашылық, қаржылық және қоғамдық қызметтің сан қилы мәселелері бойынша құжаттар жасалады. Ол – бұйрықтар, шешімдер, хаттар, актілер, келісім-шарттар, хаттамалар, өтініштер, жеделхаттар, анықтамалар және т.б. Кәсіпорындарда жасалатын құжаттар әдетте хат-хабар деп аталады.

Само по себе выделение имеет несколько оснований. Во-первых, это сфера общественной деятельности, в которой применяется язык. Для делового языка такой сферы является область правовых отношений – сфера управления. Но при этом право применяется в межгосударственных отношениях, в отношениях государства с гражданами и их объединениями, а также в официальных отношениях между гражданами, а также в официальных отношениях между гражданами внутри предприятий и организаций и между хозяйствующими субъектами. В этой связи и выделяются три разновидности делового стиля: дипломатическая, законодательная и обиходно-деловая.

Схематически это можно представить следующим образом:

Официально-деловой стиль
Стиль дипломатический	Стиль законодательный	Стиль обиходно-деловой

Во-вторых, официально-деловой стиль соотносится с особой формой социального сознания – правосознанием. Каждый из нас в той или иной степени осведомлен о своих правах, обязанностях и ответственности в семейных отношениях, на службе, в общественных местах и перед государством. Практическое владение правовыми нормами позволяет нам сотрудничать с другими людьми.

Для управляющего знание юридических и моральных норм приобретает особое значение, так как руководство людьми строится на основе законов, положений, уставов а также на морально-этических предписаниях и запретах.

Специфика делового общения в его наиболее отчетливом виде проявляется в письменном тексте, документе. Создатель документа предстает в этом случае как исполнитель определенной социальной роли: президента компании и водителя, вице-президента и клерка, менеджера и охранника и т.д. Сама должность предполагает набор полномочий и обязанностей, который требует умения составить определенный круг документов, предполагает профессиональное владение различными жанрами служебного общения.

С документацией связана деятельность всех работников аппарата управления – от технических исполнителей до руководителей всех звеньев. Одни создают документы, другие обеспечивают их оформление и передачу, третьи руководствуются этими документами и на их основе принимают решения.

В повседневной работе предприятий создаются документы по различным вопросам производственной, хозяйственной, финансовой и общественной деятельности. Это приказы, решения, письма, акты, договоры, протоколы,заявления, телеграммы, справки и др. Документы, которые составляются на предприятиях, принято называть корреспонденцией.