Модуль 1. Гастроэнтерит ауруы Тақырыбы

1. 
   Шаншу ауруларының этиологиялық ерекшелігі.
   
2. 
   Шаншу белгісімен өтетін аурулардың симптомокомплексі және классификациясы.
   
3. 
   Аурудың анықтамасы, балау және ұқсас аурулардан ажырату.
   

Асқазан және ішектерінің шаншу белгілерімен бірқатар аурулары сипаталады. Шаншу белгісінде өтетін аурулардың этиологиясы арқылы және патологиялық үрдістің пайда болуы да әртүрлі. Негізінен асқазан ішек жолындағы азық жүрмей жылжымай қалады. Бұл ауру әсіресе жылқыда жиі және ірі қара, шошқа, ит және басқа жануарларда сирек кездеседі.

Аурудың этиологиялық ерекшелігі деп, организмнің шартты рефлекторлы стеротипті реакциясының бұзылуын айтамыз, яғни орталық жүйке жүйесінің координациялық функциясына тосқауыл жасайды. (Создающие помеха). Осы салдардан ас қорыту жүйесі және зат алмасу бұзылады. Бұл жағдай маторлы-секреторлық қызметті және асқазан мен ішектің басқада қызметтеріне әсерін тигігуі салдарынан сфинктерлік спазм және ішектерде жекеленген түйнемелік пайда болады. Шашырақайдың созылуы өте қатты ауырсынуға әкеп соқтырады. Ауру өте келе ішектердің белгілі бір бөліктеріне күш түсіріп, астың ұюына, ашу, шіру, және газ шоғырлану жүреді.

Шаншу белгісімен өтетін ауруларда қандағы хлордың көрсеткіш дәрежесі төмендейді, сілтілік қор азаяды, Mg, Ca, P- қосылыстарының деңгейі өзгереді.

Аутоинтоксикация, сусыздану зат алмасу және бауыр функциясы бұзылады. Қан қоюланады. Құрсақ қуысы қысымының әсерінен қан айналыс бұзылады.

Шаншу белгісімен өтетін ауруларды симптомокомплексін (белгілер жиынтығы кешені) Г.В.Домрачев және А.В.Синев классификациясы бойынша қарастырып оқу маңызды.

• 
  Г.В. Домрачев бойынша барлық шаншу түрін перитониттің асқазан (жіті және созылмалы кеңею) ішектік (катаральды спазм, меторизм,ішекте астың ұюы,таспен бітелу, конкремент) Перитонитті түрінде болады. (механикалық бөгелу, ішектің матасуы, зиваратом, төңкерілуінен, анвагикация, түйіндерді, тромбоэмболия)
  
• 
  А.В.Синев бойынша асқорыту жолындағы ас өту және динамикалық және механикалық түрге бөліп қарастыруды ұсынады. Ал динамикалық бөгетте дамуы бойынша: асқазанның керілуі, ішек энтералгияы және метиоризмі, ал паралитикаылқ спастикалық және паралитикалық түрге бөлінеді
  

• 
  Спастикалық бөгеліске: асқазанның кеңеюі, ішек энтералгиясы мен метиоризмі жатады. Ал паралитикалыққа химустың және ішек копруостозы жатады.
  
• 
  Механикалық бөгетке- ішек кеңістігінің бітелуінен туындайтын абтурациялық, бөгде зат және гельминттермен, ішектің матасуы, гемостатикалық-тромбоэмболия ішек артериясы.