ОҚу жылында қазақстан республикасының орта білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие процесін

 

53 

 

суммативного оценивания для определения и фиксирования уровня усвоения 

содержания  учебного  материала  по  завершении  четверти,  изучения  разделов 

(сквозных тем).  

Суммативное  оценивание  по  предмету  в  1-м  классе  проводится  с 

третьей  четверти.  Ниже  представлено  количество  суммативных 

оцениванийза раздел/сквозную тему. 

 

Таблица 

Количество 

суммативных 

оцениваний 

за 

раздел 

по предмету «Обучение грамоте» 

 

Класс 

Количество суммативных оцениваний 

за раздел/сквозную тему 

1 

четверть 

2 

четверть  

3 

четверть  

4 

четверть  

1 класс 

- 

- 

2* 

2* 

 

* В суммативном оценивании за раздел/сквозную тему объединяются два 

вида  речевой  деятельности  (например,  аудирование  (слушание)  и  говорение; 

чтение и письмо). 

Виды  суммативного  оценивания  могут  быть  разными  -  диктант,  тест, 

самостоятельная работа, изложение, словарный диктант и т.д.  

 

«Қазақ тілі»  (Т1) оқу пәні  (оқыту қазақ тілінде) 

«Қазақ  тіл»  пәні  бастауыш  мектепте  гуманитарлық  білім  берудің  

бастапқы  өзегі  болып  табылады.  Бастауыш  мектепте  «Қазақ  тілі»  пәнін 

оқытудың мақсаты – сөйлеу әрекетінің түрлерін: тыңдалым, айтылым, оқылым, 

жазылымды  дамыту  арқылы  тіл  туралы  бастапқы  білімді  меңгерту  және  оны 

тілдік нормаларды сақтай отырып, оқу әрекеті мен күнделікті өмірде қолдану. 

Пәнді  оқытудың  басты  ерекшелігінің  бірі  білім  алушылардың 

сауаттылығын  арттыру  және  тілін  дамыту  мақсатында  жазба  жұмыстарын 

жүргізіп отыру болып табылады. 

Оқу жүктемесінің көлемі: 

1) 2-

сыныпта – аптасына 4 сағаттан, оқу жылында – 136 сағатты; 

2) 3-

сыныпта – аптасына 4 сағаттан, оқу жылында – 136 сағатты; 

3) 4-

сыныпта – аптасына 4 сағаттан, оқу жылында – 136 сағатты құрайды. 

«Қазақ  тілі»  пәнін  оқытуда  педагогикалық  тәсілдемелер  мен 

технологияларды қолдануға болады: 

1)  оқытудың  коммуникативтік  (қарым-қатынастық)  тәсілдемесі  – 

әрекеттік тәсілдеме (сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша дамыту); 

2)  дамыта  оқыту  технологиясы  (білім  алушылар  оқу  әрекетінің  жүйесін 

игереді, өзінің іс-әрекетін жоспарлауды және оны басқаруды үйренеді); 

3)  зерттеушілік  тәсілдеме  (білім  алушылар  «нені  білемін?,  нені  білгім 

келеді?, нені үйрендім?» тұрғысынан өз әрекетін талдауға үйренеді); 

4)  саралап  оқыту  технологиясы  (білім  алушыларды  қабілетіне, 

мүмкіндігіне, ерекшелігіне қарай оқыту міндетін қою); 

 

54 

 

5) жүйелі-әрекеттік тәсілдеме (білім алушы білімді дайын күйінде алмай, 

оны  өзі  өндіруден,  өз  оқу  әрекетінің  мазмұны  мен  түрлерін  ұғынудан,  оның 

ережелер  жүйесін  түсіну  мен  қабылдаудан,  жетілдіруге  белсенді  қатысудан 

тұрады). 

Пәннің  мазмұны  мәтін  түрлері,  көркем  шығармалар  мен  аутентті 

материалдар  арқылы  білім  алушылардың  сөздік  қорын  жаңа  сөздермен  

толықтыруды, оқығаны бойынша пікір білдіруді және оны дәлелдеуді, белгілі 

бір тақырыпқа байланысты өз ойын толық, жүйелі, түсінікті етіп ауызша және 

жазбаша  жеткізе  білуге  дағдыландыруды,  мәтін  бойынша  сұрақтар 

құрастырып,  мүмкін  болатын  жауаптарды  болжап,  өзін-өзі  бағалауды,  мәтін 

бөлімдері  арасында  мағыналық  байланыс  орнатуды,  жоспар  құруды,  сөйлеу 

мәдениетін қалыптастыруды қамтиды.  

Тілдің  фонетикалық,  лексикалық,  грамматикалық  және  орфографиялық 

құбылыстары мен фактілері өзара байланыста оқытылады және олардың білім 

алушыларының сөйлеу практикасында қолдануына бағытталған. 

Оқу  мақсаты  бір  тоқсан  ішінде  сөйлеу  әрекетінің  түрлері  бойынша 

үйлестіріледі.  Сөйлеу  әрекетінің  түрлері  бойынша  (тыңдалым,  айтылым, 

оқылым,  жазылым)  оқу  мақсаттарын  біріктіре  алады.  Бір  сабақта  

әртүрлі  негізгі  дағдылардың  2-3  оқу  мақсатын  біріктіруге  болады.  Білім 

алушылардың оқу мақсатын меңгеру деңгейіне қарай мұғалім сағат санын өзі 

бөле алады. 

Пән  бойынша  2-4-сыныптардағы  жазба  жұмыстарының  көлемі  келесі 

кестеде көрсетілген. 

 

Кесте    «Қазақ  тілі»  пәні  бойынша  жазба  жұмыстарының  түрлері  және 

көлемі  

 

Жазба  

жұмыстарының түрлері 

2-

сынып 

3-

сынып 

4-

сынып 

Сөздік диктант 

5-

7 сөз 

9-

12 сөз 

12-

15 сөз 

Диктант 

25-

30 сөз 

35-

50 сөз 

55-

70 сөз 

Көшіру 

25-

30 сөз 

35-

50 сөз 

55-

70 сөз 

Мазмұндама 

40-

60 сөз 

60-

80 сөз 

80-

100 сөз 

Шығарма 

25-

35 сөз 

35-

55 сөз 

65-

70 сөз 

 

Оқыту  сипатындағы  шығармашылық  жұмыстарды  жүргізу  мерзімділігі 

мен түрлерін мұғалім өзі анықтайды. 

Мұғалім жазбаша жұмыстарды өткізуде дескрипторлары бар критерийлер 

құрастырады. Жазбаша жұмыстардың дескрипторлары анық және нақты болуы 

тиіс.  Олар  тапсырманы  орындаудың  қай  кезеңінде  білім  алушы  қиындыққа 

және оларды түзетуге тап болды дегенді анықтауға мүмкіндік береді. Бұл білім 

алушылар  мен  ата-аналарға  конструктивті  кері  байланыс  беруге  мүмкіндік 

береді. Төменде критерийлермен жұмыс жасаудың үлгілері ұсыным сипатында 

берілген. 

 

Кесте   Жазба жұмыстарының  критерийлері мен дескрипторлары 

 

55 

 

 

№ 

Жұмыс түрлері 

Критерийлер/дескрипторлар 

1. 

  Диктант (грамматикалық 

тапсырмаларымен) 

- 

мәтінді  бұрмалаусыз  жазады:  әріптерді 

қосу және ауыстыру, тастап кету; 

- 

әріптер  мен  дыбыстар  арақатынасын 

белгілей біледі; 

- 

грамматикалық 

тапсырмаларды 

орындайды; 

- 

оқылған  материал  бойынша  тыныс 

белгілерін қояды; 

- 

жазу кезінде сөздерді дұрыс жазады; 

- 

сөздерді  жазу  барысында  орфографиялық 

нормаларды сақтай біледі. 

2. 

  Сөздік диктант  

 

 

- 

сөздерді қатесіз жазады; 

- 

ережеге  бағынбайтын  сөздерді  дұрыс 

жаза алады. 

3. 

  Ескерту 

диктанты 

– 

есту 

диктантының  түрі.  Мақсаты  –  мәтін, 

сөз  жазғанға  дейін  орфограммаларды 

түсіндіру  арқылы  қателерді  ескерту. 

Тақырыпты 

өтудің 

бастапқы 

кезеңдерінде  қолданылады.    Жазу 

алдында 

орфографиялық 

талдау 

жүргізіледі  –  білім  алушылар  сөздің 

қалай  жазылғанын  және  неге  екенін 

түсіндіреді. 

 

- 

тексерілетін емлеге сай ережені біледі; 

- 

сөздерді  жазу  кезінде  емле  ережелерін 

қолданады;  

- 

өтілген 

материал 

аясында 

тыныс 

белгілерін дұрыс қоя алады; 

- 

ережеге бағынбайтын сөздерді дұрыс жаза 

алады. 

4. 

  Еркін 

диктант 

мәтінді 

жазу 

барысында білім алушылар жекелеген 

сөздерді  ауыстыра  алады,  сөйлемнің 

құрылымын  өзгерте  алады.  Мәтін 

әуелі  тұтас  оқылады,  сонан  соң 

бөліктері  бойынша  (3-4  сөйлем); 

әрбір бөлігі қайталап оқығаннан кейін 

жазылады.  Білім  алушылар  мәтіннің 

әр бөлігін есте сақтау арқылы жазады. 

Бұл  жұмыс  түрі  білім  алушыларды 

мазмұндама жазуға дағдыландырады. 

- 

сөздерді  мағынасы  жағынан  таңдай 

біледі/алмастыра алады; 

- 

мәтіннің  бөлігі  бойынша  есте  сақтай 

отырып, жаза біледі; 

- 

сөздерді  жазу  кезінде  орфографиялық 

ережелерді қолданады;  

- 

оқылған  материал  бойынша  тыныс 

белгілерін қоя біледі. 

 

5. 

  Көру диктанты 

Бұл диктант түрі білім алушылардың 

көру,  есту,  есте  сақтау,  затты  тану 

сияқты 

қабілеттерін 

дамыту 

мақсатында 

жүргізіледі. 

Көру 

диктанты  үшін  әріп,  буын,  жеке 

сөздер,  сондай-ақ  жазылуы  қиын 

сөздер мен сөз тіркестері және шағын 

мәтіндер, 

жұмбақтар, 

мақалдар, 

жаттауға  берілгсн  өлеңдерді  алуға 

болады. 

- 

есте сақтау арқылы мәтін жаза біледі; 

- 

емлені  жазу  кезінде  ережелерді  қолдана 

біледі;  

- 

оқылған  материал  бойынша  тыныс 

белгілерін қояды; 

- 

жазылған мәтін үлгісі бойынша тексереді.  

6. 

  Суретті 

диктант 

(дыбыссыз 

диктант)  –  мұғалімі  үнсіз  пәндік 

суретті  көрсетеді,  білім  алушылар 

- 

суреттегі бейнені сөздермен сәйкестендіре 

біледі; 

- 

бейнеленген суретті сөздермен жаза біледі; 

 

56 

 

заттың атауын жазады. 

- 

емлені  жазу  барысында  ережелерді 

қолдана біледі. 

7. 

  Іріктеу диктанты – есту немесе көру 

диктантының түрі. Бүкіл мәтінді жазу 

емес,  тек  қана  оқылған  ережелер 

орфограммасы  бар  сөздерді,  сөз 

тіркестерін,  сөйлемдерді  жазғызу. 

Қосымша  тапсырма  қоса  жүруі 

мүмкін. 

- 

оқылған  орфограммалары  бар  сөздерді 

таңдай біледі; 

- 

сөзді  жазу  кезінде  орфографиялық 

ережені қолдана біледі.  

8. 

  Шығармашылық  диктант  —  үйрету 

диктанттарының  ішінде  мазмұн, 

құрылым,  әдіс-тәсіл  жағынан  ең 

күрделісі,  білім  алушылардың  ойлау 

қабілетін, сөздік қорын, білім деңгейі 

мен  өздігінен  жұмыс  істеудегі 

шеберліктерін  арттыру  көрсеткіші. 

Бұл диктанттың көп нүктенің орнына 

тиісті  әріптерді  қою,  сөздерді  дұрыс 

орналастыру  арқылы  сөйлем  құрау, 

басы жазылған мәтінді аяқтау сияқты 

басқа 

диктанттарға 

ұқсамайтын 

өзгешеліктері болады. 

- 

белгілі  бір  сөзді  немесе  грамматикалық 

нысанды таңдай біледі; 

- 

сөздерді  жазу  кезінде  орфографиялық 

ережені қолдана алады. 

 

9. 

  Дұрыс 

құралмаған  сөйлемдерден 

байланысқан мәтін құрау 

- 

дұрыс  құралмаған  сөйлемдерден  мәтін 

құрай алады; 

- 

мәтін құрылымын сақтайды; 

- 

құралған мәтінді қатесіз көшіре алады. 

10. 

  Қысқартулармен көшіру 

- 

сөйлемнің жеңілдетілген түрін жаза алады; 

- 

сөзді  жазу  кезінде  емле  ережелерін 

қолданады. 

11. 

  Сөздерді  қосу  арқылы  сөйлемдерді 

көшіру  

 

- 

сөздерді  қосу  арқылы  сөйлемдерді  жаза 

алады; 

- 

сөйлемдерді жазу кезінде емле ережелерін 

қолданады. 

12. 

  Мазмұндама  

- 

мазмұндау кезінде ойды өзгертпей сақтай 

біледі; 

- 

орфографиялық нормаларды сақтайды. 

13. 

  Шығарма 

- 

жоспар құра алады; 

- 

ой бірізділігін сақтай біледі; 

- 

орфографиялық 

нормаларды 

сақтай 

біледі. 

 

Пән  бойынша  жиынтық  бағалау  тоқсандық  жиынтық  бағалауды  (ТЖБ) 

және  бөлім  бойынша  жиынтық  бағалау  (БЖБ)  рәсімдерінің  нақты  санын 

жүргізуді көздейді. Төменде бөлім/ортақ тақырып үшін жиынтық бағалау саны  

көрсетілген. 

 

Кесте  «Қазақ тілі» пәні бойынша жиынтық бағалау саны  

 

Сыныптар 

Бөлімдер/ортақ тақырыптар бойынша 

жиынтық  бағалау саны  

1-

тоқсан 

2-

тоқсан 

3-

тоқсан 

4-

тоқсан 

 

57 

 

2-

сынып 

2* 

2* 

2* 

2* 

3-

сынып 

2* 

2* 

2* 

2* 

4-

сынып 

2* 

2* 

2* 

2* 

 

*Бөлім/ортақ  тақырып  бойынша  жиынтық  бағалауда  сөйлеу  қызметінің 

екі  түрі  біріктіріледі  (мысалы,  тыңдалым  және  айтылым;  оқылым  және 

жазылым) 

 

 

«Русский язык» (Я1) оқу пәні (оқыту орыс тілінде) 

Учебный предмет  «Русский язык» – важнейший компонент школьной 

программы, поскольку является не только объектом изучения, отдельным 

учебным предметом, но и средством обучения другим школьным предметам

. 

Основная  цель  обучения  предмету  –  заложить  основу  формирования 

функциональной  грамотности,  обеспечить  развитие    всех  видов  речевой 

деятельности:  аудирования  (слушания),  говорения,  чтения,  письма  как 

показателей общей культуры человека. 

Объем  учебной  нагрузки  по  учебному  предмету    «Русский  язык» 

составляет: 

1) 

во 2 классе  – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году; 

2) 

в 3 классе – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году; 

3) 

в 4 классе – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году. 

При обучении языку используются: 

1)  коммуникативно-деятельностный  подход  (определяет  такую 

организацию и направленность уроков по русскому языку, при которой цель 

обучения  связана  с  обеспечением  максимального  приближения  учебного 

процесса  к  реальному  процессу  общения.  На  основе  учебной  деятельности 

обучающиеся приходят к пониманию необходимости новых знаний); 

2)  развивающее  обучение  (обучающийся  овладевает  системой  учебных 

действий,  учится  конструировать  свою  учебную  деятельность  и  управлять 

ею); 

3)  исследовательский  подход  (что  я  знаю?,  что  я  хочу  узнать?,  чему  я 

научился?); 

4) 

дифференцированное  обучение  (постановка  задач  согласно 

потребностям обучающегося). 

Весь процесс обучения языку подчинен формированию навыков речевой 

деятельности  обучающихся,  развитию  умений  содержательно,  четко  и  ясно 

выражать мысли и чувства в устной и письменной форме. 

Фонетические, лексические, грамматические и орфографические явления 

и факты языка изучаются во взаимосвязи и ориентированы на применение их 

обучающимися в речевой практике. 

Цели  обучения  в  пределах  одной  четверти  комбинируются  по  разным 

видам речевой деятельности. Интегрировать цели обучения по видам речевой 

деятельности  (аудирование  (слушание),  говорение,  чтение,  письмо)  учитель 

может на своё усмотрение с учетом потребностей обучающихся. На один урок 

можно интегрировать 2-3 цели обучения из разных ключевых навыков. Исходя 

 

58 

 

от  уровня  усвоения  цели  обучения  обучающимися,  учитель  распределяет 

количество часов. 

Объем  письменных  работ  во  2-4-х  классах    по  предметам  представлен  

в следующих таблицах. 

 

Таблица  Объем письменных работ для  формативного и суммативного  

оцениваний по учебному предмету «Русский язык» 

 

Виды 

письменных 

работ 

2 класс 

3 класс 

4 

класс 

1 

полугоди

е 

2 

полугод

ие 

1 

полугод

ие 

2 

полугод

ие 

1 

полугод

ие 

2 

полугод

ие 

Словарный 

диктант 

3-

5 слов 

5-

7 слов  7-9 слов 

9-12 

слов 

10-12 

слов 

12-15 

слов 

Диктант 

30-35 

слов 

35-40  

слов 

45-50 

слов 

60-65 

слов 

65-70 

слов 

70-80 

слов 

Списывание 

30-35 

слов 

35-40  

слов 

45-50 

слов 

60-65  

слов 

65-70 

слов 

70-80 

слов 

Изложение 

35-40 

слов 

40-45  

слов 

50-55 

слов 

65-70  

слов 

75-80 

слов 

85-95  

слов 

Сочинение 

30-35 

слов 

35-40  

слов 

50-55 

слов 

55-70  

слов 

75-85 

слов 

90-100 

слов 

 

Периодичность  проведения    и  виды  творческих  работ  обучающего 

характера определяются учителем  самостоятельно. 

Для  проведения  письменных  работ  учитель  составляет  критерии    с 

дескрипторами. Дескрипторы к письменным работам должны быть ясными и 

точными.  Они  позволяют  определить,  на  каком  этапе  выполнения  задания 

обучающийся испытывает трудности, и корректировать их. Это способствует 

предоставлению  конструктивной  обратной  связи  обучающимся  и  родителям. 

Ниже представлены примерные виды работ с критериями рекомендательного 

характера.  

 

Таблица  Критерии и дескрипторы  письменных работ  

 

 

Виды работ 

Критерии/дескрипторы  

 

Диктант  

(с грамматическими 

заданиями) 

- 

Записывает  текст  без  искажения: 

пропуска букв, добавления и перестановок;  

- 

знает и соотносит звуки и буквы; 

- 

выполняет 

грамматические 

задания; 

- 

умеет расставлять знаки препинания в 

пределах изученного материала; 

- 

умеет 

правильно 

писать 

словарные слова;  

- 

соблюдает 

орфографический 

режим при написании слов 

 

59 

 

 

Словарный диктант 

 

- 

 

 

Предупредительный 

диктант – вид слухового 

диктанта. Цель – 

предупреждение ошибок 

путём объяснения орфограмм 

до записи текста, слова. 

Применяется на первичных 

этапах изучения темы.  Перед 

записью проводится 

орфографический анализ – 

обучающиеся объясняют, как 

пишутся слова и почему. 

- 

Знает правило на проверяемую 

орфограмму; 

-  

применяет правила орфографии при 

написании слов;  

- 

умеет расставлять знаки препинания в 

пределах изученного материала;  

- 

умеет правильно писать словарные 

слова. 

 

Свободный диктант – 

в процессе записи текста 

учащиеся могут заменить 

отдельные слова, изменить 

структуру предложения. Текст 

диктуется вначале целиком, 

затем по частям (3-4 

предложения); каждая часть 

записывается после 

повторного её прочтения. 

Учащиеся записывают 

каждую часть текста по 

памяти, как запомнили. 

Данный вид работы 

подготавливает учащихся к 

написанию изложений. 

- 

Умеет подбирать/заменять слова 

подходящими по смыслу; 

- 

умеет записывать часть текста по 

памяти; 

- 

применяет правила орфографии при 

написании слов;  

- 

умеет расставлять знаки препинания в 

пределах изученного материала.  

 

Зрительный диктант – 

вид орфографического 

упражнения, развивающий 

орфографическую зоркость, 

зрительную память и 

внимание. Записанный на 

доске текст (слова, 

предложения) прочитывается 

учащимися, анализируется, 

затем стирается. 

Обучающиеся пишут его по 

памяти. После записи 

осуществляется проверка. 

- 

Умеет записывать текст по памяти; 

- 

применяет правила орфографии при 

написании слов;  

- 

умеет расставлять знаки препинания в 

пределах изученного материала; 

- 

проверяет записанный текст по 

образцу. 

 

60 

 

 

Картинный диктант 

(беззвучный диктант) – 

учитель молча демонстрирует 

предметную картинку, 

учащиеся записывают 

название изображённого 

предмета. 

- 

Умеет соотносить изображение со 

словами; 

- 

умеет записать словами изображенный 

предмет; 

-

применяет правила орфографии при 

написании слов. 

 

Выборочный диктант 

– 

вид слухового или 

зрительного диктанта. 

Предполагает запись не всего 

текста, а лишь тех слов, 

словосочетаний, 

предложений, в которых есть 

орфограммы на изучаемое 

правило. Может 

сопровождаться 

дополнительным заданием.  

- 

Умеет выбирать слова на изученную 

орфограмму; 

- 

применяет правила орфографии при 

написании слов. 

 

Творческий диктант – 

по заданию учителя в 

диктуемый текст учащиеся 

вставляют определённые 

слова или изменяют 

грамматическую форму 

диктуемых слов.  

- 

Умеет подбирать определённые слова 

или изменять грамматическую форму; 

- 

применяет правила орфографии при 

написании слов. 

0 

Составление связного 

текста из деформированных 

предложений. 

- 

Умеет составлять текст из 

деформированных предложений; 

- 

соблюдает структуру текста; 

- 

умеет списывать получившийся текст 

без ошибок. 

1 

Списывание с 

сокращениями. 

-

умеет записывать упрощенный вид 

предложения; 

-

применяет правила орфографии при написании 

слов. 

2 

Списывание 

предложений с добавлением. 

- 

умеет записывать предложения с добавлением 

слов; 

- 

применяет правила орфографии при 

написании предложений. 

 

Изложение  

Соблюдает последовательность изложения 

мысли без искажения; 

соблюдает орфогрфический режим. 

 

Сочинение 

Составляет план; 

- 

соблюдает последовательность мысли; 

- 

соблюдает орфогрфический режим. 

жүктеу/скачать 6,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: