Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
жүктеу/скачать 2,72 Mb. Pdf көрінісі
|
null repaired (2)
| 4-мәтін
1. 1465-1470 жылдар – хандықтың құрылған емес, нығайған уақыты, халықтың өз тәуелсіздігін ариялаған емес, көрші жұрттарға біржола танылған мезгілі. Түптеп келгенде, мұның бәрі қазақ тарихының бастауын мүмкін болғанынша кейіндету талабының бір көрінісі ғана. Қазақ хандығының құрылуы жайында бірден – бір дерек «Тарих-и Рашиди» еңбегіне сүйенетін болсақ, Қазақ хандығының негізін қалаушылар Керей мен Жәнібек хан Шибан әулетінен шыққан Әбілқайыр ханмен жауласуынан кейін оның билігінен бас тартып, Шу өзенінің бойындағы Қозыбасы дейтін қоныста дербес Қазақ хандығының туын көтереді. Алғаш туымыз тігілген Қозыбасы жері - ХІV-XV ғасыр басында өмір сүрген Моғолстан мемлекетінің батыс бөлігіндегі аумақ. Қозыбасы атауының түп мағынасы төңірегіндегі жоталардан оқшау тұрған қозының басындай ғана жұмыр, аласа шоқы төбені білдірсе керек. 2. Қазақ хандығы құрылғанда алдымен Керей ақ киізге отырғызылып, хан көтеріліпті. Керейдің нақты қай жылы қайтыс болғаны белгісіз. Одан соң Жәнібек хан әмір жүргізеді. Сірә, қазақ жұртының Әбілқайырды жеңіп, біржола іргеленуі Жәнібек тұсында болса керек, жаңа хандықтың өзіндік құрылымы мен заң жүйесі де осы Жәнібек заманында жөнге түскен сияқты. Жәнібектің қазақ тарихындағы айрықша тұлға екендігінің бір белгісі – оның халық санасында әулиеге пара- пар, ақылды әрі әділетті әмірші ретінде танылуы. Ол ұлттық тарихымызда жай ғана Жәнібек хан деп аталмайды, Әз-Жәнібек хан деп аталады. 3. Әз – Жәнібек – қазақ жұртының іргесін бекітіп, ордасын орнықтырған ұлы хан ғана емес, сол халықтың бар игілігіне ұйытқы болған асылы, ұлы әулеттің де негізін салушы. Қазақ Ордасының құдіретті әміршілері, қазақ халқының ұлы перзенттері Қасым хан, Хақ-Назар хан, Әз- Тәуке хан, Абылай хан, Кенесары хан, ұлы ғалымдарымыз Шоқан, қайраткер Әлихан Бөкейхановтар – осы әулие Әз-Жәнібек ханның тілкелей ұрпақтары. 4. Тұғырлы көк байрағымызды аспанда желбіретіп ұстау енді келешегі кемел, білімді болашақ ұрпақтың еншісінде. Бүкіл дүние жүзі халықтары бүгінгі күнде қазақ халқын картадан ғана емес, 87474320427 25 оны жер байлығы мен экономикасы дамыған алдыңғы қатарлы мемлекеттердің санатынан көруі – Елбасымыздың көреген саясатының жемісі. Сонау Қасым хан негіздеген «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы» және Елбасы салған сындарлы сара жолмен жүріп келе жатқан елімізде «Қазақстан – 2030» стратегиясының бүгінгі күнде мерзімінен бұрын орындалуы, 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуі, Әлемдік діндер ұйымының конференциясының, 2010 жылы Қысқы Азияда ойындарының, EXPO-2017 көрмесінің өтуі қазақ халқының дүние жүзі алдындағы бірлігі жарасқан, толерантты мемлекет екенін дәлелдеді. 5. Мәңгілік ел – елдің біріктіруші күші, ешқашан таусылмас қуат көзі. Ол «Қазақстан – 2050» стратегиясының ғана емес, ХХІ ғасырдағы Қазақстан мемлекетінің мызғымас идеялық тұғыры! Жаңа Қазақстандық патриотизм дегеніміздің өзі – Мәңгілік Ел! Ол – барша Қазақстан қоғамының осындай ұлы құндылығы. Өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бақытымызға мақтаныш та, гүлденген келешекке сенім де «Мәңгілік Ел» деген құдіретті ұғымға сыйып тұр. 13. Қозыбасы атауының түп мағынасы А) Қой қоздаған аласа шоқы болса керек В) Қозының жайылым орнын білдірсе керек С) Қозы өрбіткен жер болса керек D) Қозының басындай ғана бір төбені білдірсе керек E) Қозы көш жерден көрінгендіктен 14. Мәтіндегі ойға сай мақалды анықтаңыз А) Ұят – өлімнен күшті В) Хан екі айтса, қадірі кетеді, Қараша екі айтса, ары кетеді С) Көргені жақсы көш бастар D) Хан қарашасыз болмас, Дау арашасыз болмас E) Ел ерімен, ер елімен мықты 15. Мәтін бойынша халық санасында ақылды әрі әділетті әмірші ретінде таңбаланған хан А) Абылай хан В) Әбілқайыр хан С) Кенесары хан D) Әз – Тәуке хан E) Әз – Жәнібек хан 16. Мәтін мазмұнына сай тақырып А) Тәрбие басы – тал бесік В) Күшті бірді, білімді мыңды жығар С) Тәуелсіздік тірегі - тіл D) Рухы мықты ұлтымның ұлы жетістіктері E) Ел боламын десең, бесігіңді түзе! 17. Керей мен Жәнібек хандардың тарихтағы орны А) Қазақ хандығының негізін қалаушылар В) Отарлау саясатынан құтқарған хандар С) «Жеті жарғыны» енгізген хандар D) Саяси бітімгерлер E) Соғыс әдіс – тәсілдерінің білгірлері 18. Өткен тарихымызға тағзым, бүгінгі бақытымызға мақтаныш білдіру идеясы А) «Мәңгілік ел» В) «Қазақстан – 2030 стратегиясы» С) «Қасым ханның қасқа жолы» D) «ЕХРО – 2017» E) «Қазақстан – 2050» 19. Алашорда көсемі болған Әз-Жәнібек ханның ұрпағы А) Хақ – Назар хан В) Әз-Тәуке хан С) Шоқан Уәлиханов D) Абылай хан E) Әлихан Бөкейханов 87474320427 26 20. 2010 жылы Қазақстанда қысқы Азияда ойындарының өтуі А) Еліміздегі өскелең ұрпақтың салауатты өмір салтын қолдайтынын дәлелдейді В) Елімізде еңбекқор жастардың көп екендігін дәлелдейді С) Қазақстан климатының қысқы ойындарға қолайлы екендігін дәлелдейді D) Бірлігі жарасқан ұйымшыл, төзімді, толерантты мемлекет екенін дәлелдейді E) Азия жерінің ұлан ғайыр екенін дәлелдейді жүктеу/скачать 2,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|